Σαμίρα Μαχμαλμπάφ
Η Σαμίρα, το χαριτωμένο κοριτσάκι που είδαμε στον «Ποδηλάτη» του πατέρα της, του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, γεννημένη το 1980, παράτησε το σχολείο στα δεκατέσσερά της για να σπουδάσει κινηματογράφο κοντά στον πατέρα της. Στα δεκαεφτά της γυρνάει το «Μήλο», με το οποίο θα συμμετάσχει στο φεστιβάλ Καννών ως η πιο νεαρή σκηνοθέτις, για να κερδίσει δυο χρόνια αργότερα το jury prize στο ίδιο φεστιβάλ με τον «Μαυροπίνακα». Το επόμενό της έργο, το «Στις πέντε το απόγευμα», επίσης βραβεύτηκε με το ίδιο βραβείο το 2003. Είδαμε και τα τρία έργα (τώρα το Πάσχα για δεύτερη φορά το τρίτο, που το είχε μοιράσει σε dvd μια εφημερίδα). Περιμένουμε να βάλει η τηλεόραση και το τελευταίο της έργο, το «Άλογο με τα δυο πόδια».
Ο τριτοκοσμικός κινηματογράφος έχει συνήθως δυο εμμονές. Η μια είναι κυρίαρχη, τα παιδιά. Η δεύτερη είναι πολύ συχνή, η καταπίεση της γυναίκας σε ισλαμικά καθεστώτα. Στην Σαμίρα, που είναι γυναίκα, βλέπουμε και τις δυο.
«Ο μαυροπίνακας», σε κουρδική γλώσσα, είναι ένα έργο που ξεκινάει με μια σουρεαλιστική εικόνα. Μια ομάδα ανδρών περπατούν πάνω σε κάτι κατσάβραχα έχοντας καθένας από ένα μαυροπίνακα στην πλάτη. Τι είναι αυτοί; Είναι δάσκαλοι, και ψάχνουν να βρουν δουλειά σε κανένα χωριό. Ξαφνικά ακούγεται ένα αεροπλάνο. Πέφτουν κάτω με τους μαυροπίνακες στην πλάτη τους, για καμουφλάζ. Από πάνω τους κράζουν ένα σμήνος κοράκια. Τους βλέπουν άραγε σαν πιθανά ψοφίμια;
Κάποια στιγμή χωρίζουν. Παρακολουθούμε τον ένα. Συναντάει κάποιον. Δεν ενδιαφέρεται. Κανείς δεν ενδιαφέρεται. Τρισευτυχισμένος συναντάει κάποια στιγμή μια ομάδα παιδιών. Ούτε αυτά ενδιαφέρονται. Είναι «μουλάρια», μεταφορείς λαθραίων στα σύνορα Ιράν Ιράκ. Τα ακολουθεί προσπαθώντας να τα πείσει, μάταια. Κάποια στιγμή θα συναντήσουν και μια ομάδα μεγάλων, που προσπαθούν να επιστρέψουν στο Ιράκ. Θα βρει επί τέλους ένα μαθητή. Και μια μαθήτρια. Είναι μια γυναίκα, την οποία θα παντρευτεί με μια απλή διαδικασία. Με μια ανάλογη απλή διαδικασία θα χωρίσει, όταν θα αρνηθεί να την ακολουθήσει στο Ιράκ.
Η πορεία είναι δύσκολη. Υπάρχουν και ατυχήματα. Κάποια στιγμή ο μαυροπίνακας θα μετατραπεί σε φορείο. Ζοφερή ταινία, όμως υπάρχουν ενδιάμεσα αρκετά χιουμοριστικά επεισόδια που την ελαφρύνουν.
Η ταινία «Στις πέντε το απόγευμα» παρουσιάζει το Αφγανιστάν μετά την πτώση των ταλιμπάν. Τα σχολεία ξανανοίγουν, οι πρόσφυγες επιστρέφουν από το Πακιστάν. Συνήθως η πείνα παρουσιάζεται ως το άκρο άωτον της εξαθλίωσης. Εδώ η Σαμίρα μας παρουσιάζει επί πλέον, με φρικιαστικό τρόπο, και το δράμα της δίψας. Πρωταγωνίστρια είναι μια νεαρή κοπέλα, που φιλοδοξεί να γίνει πρόεδρος του Αφγανιστάν. Μεγάλη φιλοδοξία. Γυναίκα αρχηγός κράτους; Η Μπεναζίρ Μπούτο το πέτυχε μια φορά. Όταν πήγαινε να το πετύχει και δεύτερη, δεν την άφησαν, την δολοφόνησαν. Η Φάτιμα Μερνίσι, μια μαροκινή φεμινίστρια, έγραψε το βιβλίο «Οι ξεχασμένες σουλτάνες», για να δείξει ότι στην ιστορία του Ισλάμ υπήρξαν γυναίκες αρχηγοί κρατών που τα κατάφεραν πάρα πολύ καλά. Οι περισσότερες στην Ασία.
Συμμερίζομαι τον φεμινισμό της Σαμίρας Μαχμαλμπάφ και της Φάτιμα Μερνίσι. Όμως νοιώθω να κλονίζομαι λιγάκι όταν φέρνω στο μυαλό μου την Τανσού Τσιλέρ και την Άντζελα Μέρκελ. Την Τανσού την ξεφορτωθήκαμε, να δούμε πότε θα ξεφορτωθούμε και την Μέρκελ.
25-4-2010
Η Σαμίρα, το χαριτωμένο κοριτσάκι που είδαμε στον «Ποδηλάτη» του πατέρα της, του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, γεννημένη το 1980, παράτησε το σχολείο στα δεκατέσσερά της για να σπουδάσει κινηματογράφο κοντά στον πατέρα της. Στα δεκαεφτά της γυρνάει το «Μήλο», με το οποίο θα συμμετάσχει στο φεστιβάλ Καννών ως η πιο νεαρή σκηνοθέτις, για να κερδίσει δυο χρόνια αργότερα το jury prize στο ίδιο φεστιβάλ με τον «Μαυροπίνακα». Το επόμενό της έργο, το «Στις πέντε το απόγευμα», επίσης βραβεύτηκε με το ίδιο βραβείο το 2003. Είδαμε και τα τρία έργα (τώρα το Πάσχα για δεύτερη φορά το τρίτο, που το είχε μοιράσει σε dvd μια εφημερίδα). Περιμένουμε να βάλει η τηλεόραση και το τελευταίο της έργο, το «Άλογο με τα δυο πόδια».
Ο τριτοκοσμικός κινηματογράφος έχει συνήθως δυο εμμονές. Η μια είναι κυρίαρχη, τα παιδιά. Η δεύτερη είναι πολύ συχνή, η καταπίεση της γυναίκας σε ισλαμικά καθεστώτα. Στην Σαμίρα, που είναι γυναίκα, βλέπουμε και τις δυο.
Στο «Μήλο» δυο κοριτσάκια βρίσκονται κλεισμένα
μέσα στο σπίτι. Ο πατέρας τους δεν τα αφήνει να βγουν έξω, φοβάται για την τιμή
τους. Οι γείτονες καταγγέλλουν το περιστατικό, και μια γυναίκα από ένα σχετικό
φορέα αναλαμβάνει την υπόθεση. Ο πατέρας σιγά σιγά, με απειλές και μη,
πείθεται. Στην ταινία βλέπουμε τη χαρά τους που βγαίνουν επί τέλους στον κόσμο.
«Ο μαυροπίνακας», σε κουρδική γλώσσα, είναι ένα έργο που ξεκινάει με μια σουρεαλιστική εικόνα. Μια ομάδα ανδρών περπατούν πάνω σε κάτι κατσάβραχα έχοντας καθένας από ένα μαυροπίνακα στην πλάτη. Τι είναι αυτοί; Είναι δάσκαλοι, και ψάχνουν να βρουν δουλειά σε κανένα χωριό. Ξαφνικά ακούγεται ένα αεροπλάνο. Πέφτουν κάτω με τους μαυροπίνακες στην πλάτη τους, για καμουφλάζ. Από πάνω τους κράζουν ένα σμήνος κοράκια. Τους βλέπουν άραγε σαν πιθανά ψοφίμια;
Κάποια στιγμή χωρίζουν. Παρακολουθούμε τον ένα. Συναντάει κάποιον. Δεν ενδιαφέρεται. Κανείς δεν ενδιαφέρεται. Τρισευτυχισμένος συναντάει κάποια στιγμή μια ομάδα παιδιών. Ούτε αυτά ενδιαφέρονται. Είναι «μουλάρια», μεταφορείς λαθραίων στα σύνορα Ιράν Ιράκ. Τα ακολουθεί προσπαθώντας να τα πείσει, μάταια. Κάποια στιγμή θα συναντήσουν και μια ομάδα μεγάλων, που προσπαθούν να επιστρέψουν στο Ιράκ. Θα βρει επί τέλους ένα μαθητή. Και μια μαθήτρια. Είναι μια γυναίκα, την οποία θα παντρευτεί με μια απλή διαδικασία. Με μια ανάλογη απλή διαδικασία θα χωρίσει, όταν θα αρνηθεί να την ακολουθήσει στο Ιράκ.
Η πορεία είναι δύσκολη. Υπάρχουν και ατυχήματα. Κάποια στιγμή ο μαυροπίνακας θα μετατραπεί σε φορείο. Ζοφερή ταινία, όμως υπάρχουν ενδιάμεσα αρκετά χιουμοριστικά επεισόδια που την ελαφρύνουν.
Η ταινία «Στις πέντε το απόγευμα» παρουσιάζει το Αφγανιστάν μετά την πτώση των ταλιμπάν. Τα σχολεία ξανανοίγουν, οι πρόσφυγες επιστρέφουν από το Πακιστάν. Συνήθως η πείνα παρουσιάζεται ως το άκρο άωτον της εξαθλίωσης. Εδώ η Σαμίρα μας παρουσιάζει επί πλέον, με φρικιαστικό τρόπο, και το δράμα της δίψας. Πρωταγωνίστρια είναι μια νεαρή κοπέλα, που φιλοδοξεί να γίνει πρόεδρος του Αφγανιστάν. Μεγάλη φιλοδοξία. Γυναίκα αρχηγός κράτους; Η Μπεναζίρ Μπούτο το πέτυχε μια φορά. Όταν πήγαινε να το πετύχει και δεύτερη, δεν την άφησαν, την δολοφόνησαν. Η Φάτιμα Μερνίσι, μια μαροκινή φεμινίστρια, έγραψε το βιβλίο «Οι ξεχασμένες σουλτάνες», για να δείξει ότι στην ιστορία του Ισλάμ υπήρξαν γυναίκες αρχηγοί κρατών που τα κατάφεραν πάρα πολύ καλά. Οι περισσότερες στην Ασία.
Συμμερίζομαι τον φεμινισμό της Σαμίρας Μαχμαλμπάφ και της Φάτιμα Μερνίσι. Όμως νοιώθω να κλονίζομαι λιγάκι όταν φέρνω στο μυαλό μου την Τανσού Τσιλέρ και την Άντζελα Μέρκελ. Την Τανσού την ξεφορτωθήκαμε, να δούμε πότε θα ξεφορτωθούμε και την Μέρκελ.
25-4-2010
Posts
1 comment:
Σχόλιο στο blog Σκύλλα και Χάρυβδη για το «Άλογο με τα δυο πόδια».
Και μένα με απογοήτευσε η ταινία, την είδα τώρα μόλις. Σε αντίθεση με τις άλλες ταινίες της Μαχμαλμπάφ, που με ενθουσίασαν. Είναι μια ταινία άγρια, που δείχνει τα πιο άγρια ένστικτα του ανθρώπου. Μπορεί η Μαχμαλμπάφ να την εννοούσε ως αλληγορία, αλλά μάλλον η αλληγορία είναι δύσκολο να λειτουργήσει στον κινηματογράφο. Απλώς η αίσθηση που αποκόμισα εγώ είναι ότι και οι πιο ταλαιπωρημένοι της ζωής (το παιδί με τα κομμένα πόδια) μπορούν να γίνουν άγριοι, και αντί να προκαλούν τον οίκτο μας να προκαλούν την αποστροφή μας. Οίκτο μας προκαλεί το καθυστερημένο παιδί και το κοριτσάκι που ζητιανεύει.
Post a Comment