Γιάννης Ξανθούλης, Το πεθαμένο λικέρ

Γιάννης Ξανθούλης, Το πεθαμένο λικέρ

Το "Πεθαμένο λικέρ", το μπεστ σέλλερ του Ξανθούλη που έγινε
πέρυσι ταινία, είναι μια τρυφερή ιστορία της παιδικής ηλικίας.
Οι ήρωές του είναι οι τελευταίοι ήρωες-παιδιά του
Ξανθούλη. Αν και ο αφηγητής υποτίθεται ότι αφηγείται την
ιστορία του δίδυμου αδελφού του και της κατά τρία χρόνια
μεγαλύτερης αδελφής τους χρόνια μετά, εν τούτοις την αφηγείται
κάτω απ' την οπτική και την ευαισθησία του παιδιού που
υπήρξε, όπως και η "Αστραδενή" τους Ευγενίας Φακίνου, πράγμα
που δημιουργεί στιγμές στιγμές αυτή την αστεία εντύπωση μιας
χαριτωμένης παιδικής αφέλειας. Ακόμη και οι αιμομικτικές
εξερευνήσεις στο σώμα της αδελφής, κατά την "Τελετή του γάμου"
στο υπόγειο με το "Πεθαμένο λικέρ", το αφροδισιακό λικέρ με το
μύθο της νεκρής εργάτριας να δυναμώνει την επίδρασή του, σε
σύγκριση με τους μανιακούς του σεξ έφηβους των προηγούμενων
έργων του, μοιάζουν σχεδόν αθώες.
Σ' αυτό το έργο η ιστορία όχι μόνο τοποθετείται σε ένα
συγκεκριμένο χρόνο (χειμώνας 57,καλοκαίρι 58,Απρίλης Μάης
59),κάτι που ξεκινάει ήδη από το "καλοκαίρι που χάθηκε στο
χειμώνα", όταν ο Ξανθούλης άρχισε να δίνει ρεαλιστικό πλαίσιο
στις ιστορίες του, αλλά και ο χρόνος αυτός γίνεται για πρώτη
φορά "ιστορικός", δηλαδή τα γεγονότα διεξάγονται μέσα στο
συγκεκριμένο ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Το έργο
είναι ένας πίνακας όπου το βάθος δεν υστερεί σε ρεαλισμό από
το θέμα, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που το βάθος συχνά κερδίζει
περισσότερο το ενδιαφέρον μας. Αν και έργο
μυθιστορηματικό, παρέχει όμως άφθονα "στοιχεία της 10ετίας
του ’50": αναφορές σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, σε
μόδες, σε γνωστά σουξέ της εποχής, και αναπαρίσταται με
ιδιαίτερη ακρίβεια το γνωστό μετεμφυλιακό κλίμα της δίωξης
των αριστερών και της Ελλάδας της ανοικοδόμησης και της
αντιπαροχής.
Ο ποιητικός οίστρος του "Ο Σόουμαν δεν θα 'ρθει απόψε"
είναι εδώ ολότελα τιθασευμένος, και για πρώτη φορά οι διάλογοι
καταλαμβάνουν τόσο μεγάλο τμήμα του έργου. Ακόμη και το σεξ
του, όταν δεν είναι σε επίπεδο παιδικής φαντασίωσης, είναι σε
επίπεδο...αλληλογραφίας. Ο αφηγητής διαβάζει την ερωτική
αλληλογραφία της αδελφής του με το φίλο της, όπου περιγράφουν
αυτά που δεν έχουν τολμήσει ακόμη να κάνουν.
Το γκροτέσκ, ενώ στο "Ο Σόουμαν δεν θα 'ρθει απόψε" κάνει
την εμφάνισή του στην αρχή του έργου, εδώ εμφανίζεται στο
τέλος, με τη μορφή μιας παραίσθησης στο υπόγειο με το πεθαμένο
λικέρ, πριν ξηλωθεί για να κατεδαφιστεί το σπίτι που έχει
δοθεί για αντιπαροχή. Αποτελεί το μέσο με το οποίο ο
συγγραφέας μας δίνει στοιχεία για τη μελλοντική, εκτός
πλαισίου της ιστορίας, ζωή των ηρώων. Εδώ φαίνεται
απροσχημάτιστα και η απαισιόδοξη στάση του Ξανθούλη απέναντι
στη ζωή, βάζοντας τη Ραλλού, την αδελφή, να πεθαίνει στα 26
της, πάνω στη γέννα. Η μοίρα των ηρώων του Ξανθούλη, όταν δεν
είναι η μοναξιά, είναι ο θάνατος.