Ακίρα Κουροσάβα, Η γειτονιά των καταφρονεμένων

Ακίρα Κουροσάβα, Η γειτονιά των καταφρονεμένων (Dodesukaden, 1970)

Ο Κουροσάβα είναι από τους πιο αγαπημένους μου σκηνοθέτες. Έχω δει πάρα πολλά έργα του. Δεν το έχω σε απόλυτη προτεραιότητα να δω και τα υπόλοιπα (αυτά που έχω στο αρχείο μου δηλαδή), ακριβώς γιατί έχω δει τόσα πολλά. Ευκαιριακά όμως βλέπω κάποια. Πριν λίγες μέρες είδα τον «Καταδικασμένο», διαβάζοντας παράλληλα και το σενάριο που είχα μόλις αγοράσει. Τώρα είδα για τρίτη φορά την «Γειτονιά των καταφρονεμένων», επειδή προχθές είδα την ιρανική εκδοχή του, το «Κάτω από το φεγγαρόφωτο» του Sayyed Reza Mir Karimi. (Έχουμε διαβάσει και τη μυθιστορηματική εκδοχή, τον «Όλυμπο των αποκλήρων» της Γιασμίνα Χαντρά. Και πρέπει να ξαναδιαβάσουμε και την άλλη, τους «Ταπεινωμένους και καταφρονεμένους» του Ντοστογιέφσκι).
Πάντα έλεγα πώς το σασπένς είναι ένα στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ σε μια καλή αφήγηση. Αυτό κρατάει άσβεστο το ενδιαφέρον του αναγνώστη ή του θεατή για τη συνέχεια της ιστορίας. Και βλέπω εδώ να διαψεύδομαι, με το έργο αυτό του Κουροσάβα. Ο Κουροσάβα δεν αφηγείται ιστορίες, απλά παρουσιάζει σκηνές από μια γειτονιά. Ή καλύτερα μικροϊστορίες, χωρίς όμως κάποιο ιδιαίτερο σασπένς. Σε μια απ’ αυτές βλέπουμε δυο μεθύστακες με τις γυναίκες τους. Οι γυναίκες που μαζεύονται στη βρύση υποθέτουν πως τις ανταλλάσσουν. Σε μιαν άλλη βλέπουμε κάποιον που τον παράτησε η γυναίκα του. Είναι με όψη αλλοπαρμένη, σαν να βρίσκεται αλλού, σαν να μην επικοινωνεί. Αυτή κάποια στιγμή επιστρέφει, και κλαίγοντας θα τον παρακαλέσει να την συγχωρέσει. Την συγχωράει; Δεν της απαντάει, απλά κάθεται σιωπηλός, σαν να αγνοεί την παρουσία της. Ένας άλλος ταλαίπωρος ζει με το κοριτσάκι του (η μητέρα του είναι πόρνη) μέσα σε ένα εγκαταλειμμένο αμάξι. Το κοριτσάκι ζητιανεύει για να τον συντηρήσει. Ονειρεύεται να χτίσει ένα σπίτι. Ο Κουροσάβα εικονογραφεί τις διάφορες εκδοχές του σπιτιού. Όνειρα πριν από τα «Όνειρα», την άλλη του ταινία. Και βέβαια ο καθυστερημένος νεαρός που τρέχει στους δρόμους κάνοντας τον μηχανοδηγό του τραμ με τις κατάλληλες χειρονομίες, αλλά και το ίδιο το τραμ φωνάζοντας: dodesukaden. Μπορεί να μην είναι όλοι τους καταφρονεμένοι, ούτε και ταπεινωμένοι, σίγουρα όμως είναι όλοι τους πολύ δυστυχισμένοι. Ο Κουροσάβα αφηγείται τις ζωές τους συχνά με ένα πικρό χιούμορ, τοποθετώντας το έργο του σε ένα είδος κινηματογραφικής τραγικομεντί.