Walter Isaacson, Steve Jobs, η επίσημη βιογραφία

Walter Isaacson, Steve Jobs, η επίσημη βιογραφία (μετ. Γιώργος Μπαρουξής, Σοφία Παχή, Χρήστος Καψάλης), Ψυχογιός 2011, σελ. 568

  Μια συναρπαστική βιογραφία του μεγάλου πρωτοπόρου της πληροφορικής

  Οι βιογραφίες που διαβάζω είναι σχεδόν πάντα βιογραφίες λογοτεχνών. Η βιογραφία αυτή είναι μια από τις εξαιρέσεις. Τη διάβασα όμως με μεγάλη περιέργεια, καθώς, όπως τιτλοφόρησα και ένα αυτοβιογραφικό μου κείμενο, είμαι tech freak. Και ο Steve Jobs, μαζί με τον Μπιλ Γκέητς, αποτελούν τα ιερά τέρατα της πληροφορικής. Χάρη στην επιχειρηματική οξύνοιά τους άλλαξαν τον σημερινό κόσμο. Χάρη στη Microsoft του Bill Gates γράφω αυτές τις γραμμές. Χάρη στον macintosh οι χρήστες του προσωπικού υπολογιστή περιηγήθηκαν για πρώτη φορά σε γραφικό περιβάλλον, ενώ το ipad έχει ξεσηκώσει πραγματική φρενίτιδα. Μου μίλησαν με φοβερό ενθουσιασμό δυο φίλοι μου γι’ αυτό.

  Ο πατέρας του, σύριος στην καταγωγή, παράτησε τη μητέρα του η οποία αναγκάστηκε να τον δώσει για υιοθεσία. Τον ανέλαβε η οικογένεια Jobs. Με τον Stephen Wozniak έστησαν την Apple. O Wozniak ήταν ο τεχνικός. Ο Jobs ο επιχειρηματίας. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο συνειδητοποίησα ότι οι εφευρέσεις έχουν περάσει σε ένα άλλο επίπεδο. Παλιά ήταν ο Gutenberg, o Edison, o Bell, δηλαδή ο ατομικός επιστήμονας που έκανε την εντυπωσιακή εφεύρεση. Σήμερα είναι ο οραματιστής επιχειρηματίας που συλλαμβάνει την ιδέα της εφεύρεσης και διατάζει τους τεχνικούς: κάντε την. Τέτοιος ήταν ο Jobs.

  Σαν προσωπικότητα δεν ήταν αξιαγάπητος. Αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη σκληρότητα τους ανεπαρκείς. Το να πιέζει και να ταπεινώνει τον άλλο ήταν μέσα στην καθημερινότητά του. Ίσως όμως χωρίς μια τέτοια τακτική, ή καλύτερα αν η προσωπικότητά του δεν ήταν τέτοια, η Apple δεν θα γινόταν αυτό που έγινε.

  Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο βλέπουμε χαρακτηριστικά τον ανταγωνισμό των επιχειρήσεων, αλλά και τον ανταγωνισμό των στελεχών μέσα στην ίδια την επιχείρηση. Ο Jobs κάποια στιγμή εκδιώχθηκε από την ίδια την εταιρεία που δημιούργησε. Τον επανέφεραν την ύστατη στιγμή, όταν η εταιρεία ήταν υπό κατάρρευση, και με την καθοδήγησή του πήρε την ανάπτυξη που έχει σήμερα.

  Η βασική διαφορά ανάμεσα στον Steve Jobs και τον Bill Gates είναι πως ο πρώτος υποστήριζε το κλειστό σύστημα, όλα σε ένα. Αυτός ήταν ο macintosh. Ο Bill Gates αντίθετα πίστευε στο ανοιχτό σύστημα, ένας υπολογιστής δηλαδή να δέχεται εφαρμογές από διάφορους κατασκευαστές. Έτσι έφτιαξε τα windows, που μπορούν να τρέχουν σε οποιονδήποτε υπολογιστή.

  Διαβάζοντας το βιβλίο σταθεροποιήθηκαν τα συμπεράσματά μου, στα οποία είχα καταλήξει πριν χρόνια. Πιστεύω, ακολουθώντας την μανιχαϊστική διάκριση του Steve Jobs που χώριζε τους ανθρώπους σε έξυπνους και βλάκες, ότι οι άνθρωποι χωρίζονται σε δυο κατηγορίες σε σχέση με την αντιμετώπιση των προϊόντων της τεχνολογίας: σ’ αυτούς που ενδιαφέρονται για τη βασική χρήση και δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν πολλά, και σ’ αυτούς που είναι διατεθειμένοι να αποκτήσουν, όσο κι αν στοιχίζει αυτό, το πιο εξελιγμένο προϊόν. Εγώ ανήκω στην πρώτη κατηγορία. Ένα παράδειγμα ανθρώπου της δεύτερης κατηγορίας έχω δώσει σε μια ανάρτησή μου στο blog μου με τίτλο «Τα κινητά». Βέβαια εδώ υπεισέρχεται και μια παραμορφωτική παράμετρος, το χρήμα. Αν έχεις χρήματα είσαι διατεθειμένος να αγοράσεις το πιο εξελιγμένο τεχνολογικά προϊόν, ακόμη και αν θα σε εξυπηρετούσε ένα φτηνότερο. Δυστυχώς δεν ανήκω σ’ αυτή την τάξη ανθρώπων. Είμαι ένας συνταξιούχος εκπαιδευτικός, που ακούω σήμερα με αγαλλίαση στις ειδήσεις ότι η κυβέρνηση, με το νέο πακέτο βοήθειας που πήρε, θα δώσει προτεραιότητα στην πληρωμή των εφάπαξ.

  Ο Cory Doctorow έγραψε ένα μανιφέστο με τίτλο «Γιατί δεν πρόκειται να αγοράσω το ipad». Παραθέτει διάφορα επιχειρήματα. Όταν φίλοι μου μού μιλούσαν με ενθουσιασμό για το ipad, εγώ τους έλεγα γιατί δεν πρόκειται να αγοράσω ipad: Γιατί είναι ακριβό. Ακριβό σε σχέση με τα tablets, και γιατί εμένα μόνο ένα χαρακτηριστικό με ενδιέφερε: η δυνατότητα να διαβάζεις βιβλία. Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τα έχει και το pc μου. Όταν είμαι σπίτι ο υπολογιστής μου είναι μονίμως ανοικτός, είτε για να βλέπω τα email μου και να ρίχνω μια ματιά, για διάλειμμα, στο facebook, είτε για να ακούω μουσική. Και φυσικά να γράφω, όπως καληώρα. Όταν είμαι εκτός σπιτιού δεν με ενδιαφέρει να μπαίνω στο internet από το κινητό μου ή να παίζω παιχνίδια. Μιλάω, στέλνω και παίρνω μηνύματα, και ακούω μουσική όταν βρίσκομαι σε αίθουσες αναμονής. Και χρησιμοποιώ το φακό για να πηγαίνω σπίτι μου στο χωριό. Αυτές οι λειτουργίες μου φτάνουν. Δεν θα έκανα ποτέ αυτό που έχω δει να κάνουν μερικοί σε καφετέριες, να πίνουν τον καφέ τους παίζοντας με το κινητό τους ή με ανοιχτό το ipad μπροστά τους. Αν και κάπως τους καταλαβαίνω, είναι μια μορφή αναψυχής.

  Android ή το λειτουργικό της Apple στα iphone και ipad; Το ερώτημα τίθεται στο βιβλίο στη βάση του ανοιχτού συστήματος που επινόησε η Google και του κλειστού συστήματος της Apple. Για μένα είναι απλά ζήτημα κόστους. Γιατί να αγοράσω ένα ipad που κάνει πάνω από πεντακόσια ευρώ, και όχι ένα tablet με android, που κοστίζει πολύ φτηνότερα, αφού θέλω να το χρησιμοποιήσω μόνο σαν e-book reader; Κάπου 80 ευρώ πλήρωσα για ένα tablet πριν δυο χρόνια με εφτάρα οθόνη, και πρόσφατα 150 ευρώ για ένα άλλο tablet με δεκάρα οθόνη.

  Πριν πολλά χρόνια μια φίλη μου μού μιλούσε με ενθουσιασμό για το macintosh της, μια εποχή που τα pc, συμβατά IBM όπως τα έλεγαν τότε, είχαν κατακλύσει την αγορά. Και δεν ήταν μόνο η διπλάσια τιμή, ήταν και η συμβατότητα. Εκείνη την εποχή ήμουν αποσπασμένος στο Πανεπιστήμιο, και μπορούσα κάλλιστα να κάνω δουλειά στο σπίτι και να τη μεταφέρω στο pc στο γραφείο. Αν είχα macintosh αυτό θα ήταν αδύνατο. Έμαθα βέβαια ότι κάποια στιγμή βγήκαν προγράμματα που έλυναν το πρόβλημα της συμβατότητας, αλλά αυτό ήταν μια μεσοβέζικη λύση.    

  Αυτό τον καιρό παρακολουθώ κινέζικα σήριαλ για εξάσκηση των κινέζικών μου. Οι λίγες λέξεις που ξέρω και που προλαβαίνω να διαβάσω στους κινέζικους υπότιτλους, μαζί με την εικόνα φυσικά, μου επιτρέπουν να παρακολουθώ την υπόθεση. Σε ένα από αυτά με τίτλο «Μια ζωή μόνο εσένα αγαπώ», η μητέρα ψάχνει απεγνωσμένα το κοριτσάκι της που το έχει αναλάβει μια άλλη οικογένεια. Είναι πια δεκαοχτάχρονη κοπέλα, συναντιούνται τυχαία, συμπαθιούνται, αγαπιούνται, χωρίς να ξέρουν την πραγματική τους σχέση. Μόλις στην τελευταία σκηνή του έργου θα γίνει η αναγνώριση.

  Ο Steve Jobs συχνάζει σε ένα εστιατόριο. Ο ιδιοκτήτης του είναι ένας Σύριος. Συχνά κουβεντιάζει μαζί του. Πολύ αργότερα θα μάθει ότι είναι ο πατέρας του. Το ίδιο και ο πατέρας του, πολύ αργότερα θα μάθει ότι είναι ο γιος του. Η πραγματικότητα συχνά συναγωνίζεται την φαντασία.

  Ο Jobs δεν θα επιδιώξει να τον συναντήσει. Δεν θα του συγχωρήσει που παράτησε τη μητέρα του, και ο πατέρας του αυτό το καταλαβαίνει. Όμως όταν θα βρει τη μητέρα του θα αναπτύξει μαζί της μια στενή σχέση, όπως και με την ετεροθαλή αδελφή του.

  Ο Jobs έφτιαξε ιδανικά προϊόντα, ο Bill Gates προϊόντα σε προσιτές τιμές, καταφέρνοντας έτσι να κερδίσει την αγορά. Αυτό βέβαια μέχρι το ipad, που κάνει κυριολεκτικά θραύση. Και οι δυο τους, καθένας με τον τρόπο του, έκαναν μια επανάσταση στη σύγχρονη ζωή.

  Ο Isaacson, παρότι φίλος με τον Jobs, δεν τον αγιογραφεί. Με ρεαλισμό απεικονίζει την προσωπικότητά του, που όσο αντιπαθητική και αν είναι σε κάποιες πλευρές της δεν μπορείς να μην τη θαυμάσεις. Και βέβαια δεν μπορείς παρά να συγκινηθείς με τον ηρωισμό με τον οποίο αντιμετώπισε την αρρώστια του, που τελικά τον οδήγησε πριν ένα χρόνο (5-10-2011) στο θάνατο.

  Ένα θάνατο που θα μπορούσε να τον αποφύγει. Ο φονταμενταλισμός, ακόμη και στην εναλλακτική ιατρική και στη φυτοφαγία μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος. Αρνιόταν πεισματικά να κάνει εγχείρηση για την αφαίρεση του καρκίνου, προσπαθώντας να τον αντιμετωπίσει με τις εναλλακτικές θεραπείες. Επί εννέα μήνες. Όταν υποχώρησε και δέχθηκε να εγχειριστεί ήταν πλέον αργά, ο καρκίνος είχε κάνει μετάσταση.

  Το βιβλίο αυτό σίγουρα θα το διαβάσουν όσοι ενδιαφέρονται για την τεχνολογία, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να διαβαστεί και από κάθε φοιτητή σε τμήματα διοίκησης επιχειρήσεων. Θα του είναι εξίσου χρήσιμο με κάθε πανεπιστημιακό εγχειρίδιο.