Book review, movie criticism

Monday, April 15, 2024

Farrokh Ghaffari, South of the city (1958)

 

Farrokh Ghaffari, South of the city (1958)

 


  Η ταινία «Νότια της πόλης» αποτελεί ορόσημο στον ιρανικό κινηματογράφο, καθώς σημαδεύει τη μετάβαση από τον εμπορικό κινηματογράφο, τα έργα του οποίου ονομάστηκαν υποτιμητικά film-farsi, δηλαδή ιρανικές ταινίες, σε ένα ποιοτικό κινηματογράφο, στον οποίο δόθηκαν διάφορα ονόματα με πιο επικρατές το Νέο Κύμα. Ο Farrokh Ghaffari θεωρείται ως ένας από τους εισηγητές του Νέου Κύματος, μαζί με τον Ebrahim Golestan και τον Fereydoun Rahmena.  

  Η Εφάτ αφηγείται την ιστορία της σε ένα φίλο, ο οποίος θέλει να εγκαταλείψει τη γυναίκα του γιατί τον ειρωνεύονται για το παρελθόν της.

  Ποιο παρελθόν;

  Δούλευε σε ένα καφέ.

  -Σε απάτησε από τότε που παντρευτήκατε;

  -Όχι.

  -Τότε γιατί να τη χωρίσεις;

  Και του αφηγείται τη δική της ιστορία.

  Πέθανε ο άντρας της, και για να ζήσει αυτή και ο μικρός της γιος αναγκάστηκε να δουλέψει σε ένα καφέ, σερβιτόρα. Εκεί θα γνωρίσει δυο jahil (λαϊκός τύπος, κάτι σαν μάγκας, που θα πει αγράμματος). Ο ένας, ο Farhad, είναι καλός, ο άλλος, ο Asghar, είναι κακός.

  Θα κολλήσει με τον Farhad, o οποίος την έχει ερωτευθεί, όπως και αυτή αυτόν. Ο Asghar αντίθετα την αντιμετωπίζει σαν πόρνη. Δυστυχώς αυτή τη φήμη είχαν όσες κοπέλες δούλευαν σε καφέ.

  Ο Asghar με την παρέα του θα επιτεθεί στον Farhad, θα τον τραυματίσουν. Όμως θα καταφτάσει η αστυνομία και θα τον συλλάβει. Θα κάτσει ένα δυο χρονάκια φυλακή, έχει δοσοληψίες μαζί της.

  Ο Farhad πούλησε την περιουσία του στο χωριό. Με τα λεφτά που πήρε θέλει να κάνει μια δουλειά, σε άλλη πόλη. Αποφασίζουν για τη Σιράζ. Θέλει να πάρει μαζί του και την Εφάτ με τον γιο της, για να παντρευτούν εκεί. Όμως ο αδελφός της, ο οποίος μπαινοβγαίνει στις φυλακές, θέλει να την εμποδίσει. Το θεωρεί απαράδεκτο να φύγει, αστεφάνωτη, με έναν άντρα. Θα αρπαχτεί με τον Farhad. Αυτοί που βλέπουν τη σκηνή θα τρέξουν να τους χωρίσουν. Θα αρπάξει το παιδί από τα χέρια της Εφάτ και θα το βάλει στα πόδια, γιατί στο μεταξύ έχουν καταφτάσει οι αστυνομικοί και τον καταδιώκουν, σε ένα κρεσέντο με ένα κορυφαίο σασπένς: το παιδί που το έχει παρατήσει γιατί τον εμπόδιζε στη φυγή του, χώνεται κάτω από ένα τραίνο. Τι θα γίνει, θα το παρασύρει το τραίνο;

  Η μουσική με τα κρουστά κορυφώνει την αγωνία.

  Τρεις φορές λαχταρούμε, την τρίτη ανακουφιζόμαστε.  

  Στο τέλος θα δούμε τον Farhad να έχει μεταμορφωθεί από jahil σε έναν αξιοπρεπή εργαζόμενο και τη Εφάτ μια καλή νοικοκυρά. Θα κάνουν και ένα παιδί.

  Η ταινία έχει όλα τα στοιχεία των ταινιών film-farsi, όμως έχει ένα σημαντικό προβληματισμό, που θα απασχολήσει και τον μετεπαναστατικό κινηματογράφο, για τη θέση της γυναίκας σε μια παραδοσιακή κοινωνία.

  Η θέση της γυναίκας σε μια παραδοσιακή κοινωνία είναι πάντα άσχημη, ιδιαίτερα αν αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και δυσκολεύεται να βρει δουλειά.

  Γιατί θα πρέπει η γυναίκα που εργάζεται σε ένα καφέ να ταυτίζεται με την πόρνη; Γιατί θα πρέπει να δέχεται ο άντρας της τα ειρωνικά σχόλια των γύρω του;

  Έχει όμως και όλα τα στοιχεία των ταινιών film-farsi. Τα κεντρικά πρόσωπα, τους jahil, και μάλιστα και τον καλό και τον κακό jahil. Τραγούδι και χορό, και στην συγκεκριμένη ταινία και τον παραμυθά, που αφηγείται μια ιστορία από το Shahnameh (Βιβλίο των βασιλιάδων), το επικό ποίημα του Ferdowsi, που γράφηκε γύρω στο 1010. Τέλος, καυγάδες και ξυλοκοπήματα.  

  Η ταινία απαγορεύτηκε γιατί έδειχνε τη φτώχεια της εργατικής τάξης, από φόβο μη χρησιμοποιηθεί από τη σοβιετική προπαγάνδα. Επιτράπηκε η κυκλοφορία της το 1963 με άλλο τίτλο, αφού αφαιρέθηκαν αρκετές σκηνές και προστέθηκαν άλλες. 

No comments: