Γεωργία Παπαδαρατσάκη, Σε ρυθμό βροχής

Γεωργία Παπαδαρατσάκη, Σε ρυθμό βροχής (Ηράκλειο 2008) και Φωτεινός κύκλος: όταν τα παιδιά δημιουργούν (Ηράκλειο 2007).

Δημοσιεύτηκε στα Κρητικά Επίκαιρα, Γενάρης 2010

Η Γεωργία Παπαδαρατσάκη είναι εκπαιδευτικός. Έχει τιμηθεί με βραβεία σε διάφορους ποιητικούς διαγωνισμούς. «Σε ρυθμό βροχής» είναι η τελευταία της ποιητική συλλογή.
Τα περισσότερα ποιήματα απευθύνονται σε έναν «συ», με ένα συγκρατημένο ερωτικό λυρισμό.
«Σήμερα ξύπνησα με το βάρος ενός ονείρου
και δεν ξέρω πού να τ’ αφήσω.
Άναψα το τζάκι μου και σε περιμένω.
Κρατώ τα χέρια σου που κρατούν την ελπίδα.
Δεν έχω άλλη δύναμη.
Σταχυολογώντας τους στίχους μου
οι στοχασμοί μου ακρωτηριάστηκαν».
Αρκετά ποιήματα της συλλογής διακρίνονται για τον εξομολογητικό τους τόνο, σαν ένα προσωπικό ημερολόγιο ή σαν απόκρυφη αυτοβιογραφία.
«Θέλω να επιστρέψω στον παλιό μου κήπο.
Εκεί που έπαιζα σαν ήμουνα παιδί
Και μιλούσα με τα δέντρα μου, κάτω
απ’ τον ίσκιο ξαποσταίνοντας
μετρώντας το ύψος μου με τα όνειρα
απ’ το πηγάδι το βαθύ αντλώντας εικόνες
μυθικές και πλάνες.
Θέλω να επιστρέψω στον κήπο μου.
Χρόνια έλειψα μακριά του
σε ξένους τόπους περιπλανήθηκα
είδα ανθρώπους να διαβαίνουν
θερίζοντας χιλιάδες έννοιες και ενοχές.
….
Θέλω να επιστρέψω. Στα γνώριμα μονοπάτια
του κήπου μου.
Εκεί, οι πιστοί μου φίλοι ωρίμασαν
και με περιμένουν».
Η επίδραση του Σεφέρη, και συγκεκριμένα του ποιήματος «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου είναι εμφανής, τόσο στο θέμα όσο και στην επιλογή των εικόνων και των λέξεων. Το θέμα της νοσταλγίας όμως δεν χρησιμοποιείται σαν πρόφαση για μια κοινωνική καταγγελία αλλά παραμένει αυθεντικό. Ο τίτλος του ποιήματος «Θέλω» υποδηλώνει από μόνος του μια λαχτάρα, μια λαχτάρα επιστροφής, που χαρακτηρίζει όλους τους κρητικούς και αρθρώνεται μέσα από τους στίχους των ποιητών της.
Σεφερικής επίδρασης είναι και οι στίχοι από την «Ανάδυση», που απευθύνονται πάλι σ’ αυτό το «συ» που στοιχειώνει την ύπαρξή της:
«Ανάμεσα στο πρόσωπό σου και στο πρόσωπό μου
Μια μυστική ομίχλη γράφεται και σβήνει».
Και οι σεφερικοί στίχοι: «ανάμεσα σε δυο πικρές στιγμές δεν έχεις καιρό μήτε ν' ανασάνεις/ ανάμεσα στο πρόσωπό σου και στο πρόσωπό σου μια τρυφερή μορφή παιδιού γράφεται και σβήνει» (Τετράδιο Γυμνασμάτων 1940).
Ακόμη:
«Βλέπω μέσ’ απ’ τη στάχτη τα χαμόγελα
που γίνονται αινίγματα ανεξήγητα
στις φλόγες της ψυχής».
Και οι στίχοι του Σεφέρη, από το «Μυθιστόρημα»:
«…γίνουνται αινίγματα/ ανεξήγητα για την ψυχή μας»
Αρπάζουμε την ευκαιρία παραθέτοντας τους στίχους για να θυμίσουμε ότι και τα τρία ποιήματα τα έχει μελοποιήσει ο Γιάννης Μαρκόπουλος στον θαυμάσιο αυτό άλμπουμ με ποιήματα του Σεφέρη που έχει τον τίτλο «Ο Στρατής Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους». Για το τελευταίο θα ήθελα να παραθέσω κάτι αυτοβιογραφικό.
Βρισκόμαστε στο τέλος της δικτατορίας, και είμαι στη σχολή αξιωματικών του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Εφοδιασμού Μεταφορών στη Σπάρτη. Μαζί μου κουβαλάω τα «Ποιήματα» του Σεφέρη, σε ένα συγκεντρωτικό τόμο. Ξεχωρίζω το «Ο τόπος μας είναι κλειστός» από το «Μυθιστόρημα». Ένας δόκιμος εκπαιδευτής μας, φιλόλογος, με πληροφορεί ότι ο Μαρκόπουλος έχει μελοποιήσει ποιήματα του Σεφέρη. Στην επόμενη άδεια μου βρίσκω το δίσκο. Απ’ όλα τα τραγούδια του Μαρκόπουλου ξεχωρίζω επίσης αυτό, το «Ο τόπος μας είναι κλειστός». Παρεμπιπτόντως ήταν το ποίημα στη διδακτική του οποίου κλήθηκαν να απαντήσουν οι υποψήφιοι φιλόλογοι στον τελευταίο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, στον οποίο συμμετείχα ως βαθμολογητής.
Όμως να κλείσουμε με τρεις ακόμη στίχους από αυτή την πραγματικά θαυμάσια ποιητική συλλογή.
«Η ψυχή μου θησαύρισε πράγματα, φωταγωγήθηκε
φτιάχνοντας με κάθε χιλιόγραμμο πόθου
μια σκαλωσιά προς τ’ αστέρια».

Όμως η Γεωργία Παπαδαρατσάκη δεν εξαντλεί το ταλέντο της στην ποίηση για μεγάλους. Έχει γράψει και ποιήματα για παιδιά. Αλλά, το πιο σημαντικό, έχει ενθαρρύνει τους μαθητές της να γράφουν ποιήματα. Στον τόμο «Φωτεινός κύκλος: όταν τα παιδιά δημιουργούν» παραθέτει, μαζί με τα δικά της ποιήματα, και ποιήματα παιδιών, των μαθητών της τής τρίτης δημοτικού, που κάποια είναι συλλογικά, κάποια ατομικά, όλα με δική της ενθάρρυνση και καθοδήγηση. Θαυμάσια είναι η επινόηση του συλλογικού «Του ανθρώπου φιλαράκια», όπου υπάρχουν 24 δίστιχα που το καθένα του ξεκινάει με ένα γράμμα του αλφάβητου και αναφέρεται σε ένα ζώο ή πουλί:
«Αητέ και σταυραητέ, στα βουνά ψηλά πετάς
κι από κει πάνω μας κοιτάς».
«Βατραχάκι μου, μικρό βατραχάκι
ζεις στη στεριά, βουτάς στο ποταμάκι».
Τα «Χαϊκού για τις τέσσερις εποχές» ήταν για μένα μια πραγματική έκπληξη. Δεν περίμενα ποτέ ότι μια δασκάλα θα μάθαινε στους μαθητές της τη γνωστή ποιητική φόρμα των γιαπωνέζων, που είναι κάτι αντίστοιχο με τη δική μας μαντινιάδα.
«Άνθισαν τα λουλουδάκια
ήρθανε
τα χελιδονάκια».
«Άσπρες, μικρές πεταλούδες
μα θέλω
και μια πορτοκαλί».
Το βιβλίο εικονογραφείται με ωραίες ζωγραφιές των παιδιών. Αλλά η επόμενη έκπληξη ήταν ότι η Γεωργία Παπαδαρατσάκη μελοποίησε δικά της ποιήματα που εμπεριέχονται σε ένα cd που συνοδεύει το βιβλίο. Υπέροχη μουσική, από μια χαρισματική εκπαιδευτικό και ταλαντούχα ποιήτρια. Μπράβο.