Φρανσουά Μπουαγιέ, Απαγορευμένα παιχνίδια

Φρανσουά Μπουαγιέ, Απαγορευμένα παιχνίδια (μετ. Ρένα Χάτχουτ), Γράμματα 1982, σελ. 127.

  Το βιβλίο δεν το αγόρασα, έχει την ένδειξη «Δωρεάν». Σε κάποια εκδήλωση θα το μοίραζαν. Για να το μοιράζουν δωρεάν μάλλον δεν πούλησε. Και όμως, διαβάζω, μεταφράστηκε σε 17 γλώσσες και γυρίστηκε ταινία από τον Ρενέ Κλεμάν.

  Η ιστορία διαδραματίζεται το 1940. Φάλαγγες προσφύγων φεύγουν από το Παρίσι ζητώντας καταφύγιο στην επαρχία. Κατά διαστήματα τους πυροβολούν γερμανικά αεροπλάνα. Τους νεκρούς τους ρίχνουν δίπλα στο χαντάκι, πού καιρός να τους θάψουν.

  Ενός μικρού κοριτσιού σκοτώθηκαν έτσι και οι δυο γονείς. Συναντάει ένα αγοράκι από την περιοχή. Θα την οδηγήσει στο σπίτι του. Οι γονείς του δεν έχουν αντίρρηση να της προσφέρουν στέγη και τροφή.

  Με λιτότατο ύφος, με το εφέ της απαρίθμησης σε εξαιρετικά μεγάλη πυκνότητα, ο Μπουαγιέ διηγείται την ιστορία του. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα χαριτωμένο παιδικό βιβλίο, μια και εστιάζει περισσότερο στους μικρούς. Ένα ειδύλλιο «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» έχει happy end, αντίθετα από ό,τι στο σαιξπηρικό έργο. Όμως το τέλος του έργου δεν είναι happy.   

  Το «απαγορευμένο παιχνίδι» που παίζουν τα παιδιά είναι να μαζεύουν σταυρούς, από μικρά σταυρουλάκια μέχρι τους σταυρούς των μνημάτων στο νεκροταφείο.

  Το κοριτσάκι παροτρύνει το αγοράκι να ανέβει σε μια κολώνα και να ρίξει κάτω τον σταυρό που είναι στην κορυφή της. Το αγοράκι πέφτει και σκοτώνεται. Το κοριτσάκι παίρνει το πτώμα του και το ρίχνει στην άκρη στο χαντάκι, όπως είδε να κάνουν με τους νεκρούς γονείς της και τους άλλους νεκρούς. Και συνεχίζει το δρόμο του.

  Εντυπωσιακό τέλος, όμως ιδιαίτερα μακάβριο.  

  Είδαμε και την ταινία του Ρενέ Κλεμάν. Ο Κλεμάν τονίζει τα κωμικά στοιχεία του έργου προσθέτοντας και δικά του. Φυσικά η ταινία δεν θα μπορούσε να έχει το μακάβριο τέλος του μυθιστορήματος. Την Πωλέτ την παίρνουν τελικά στο ορφανοτροφείο. Όμως το έργο τελειώνει με την Πωλέτ να τρέχει πίσω από μια κυρία φωνάζοντας «μαμά! Μαμά!». Φυσικά η κυρία δεν φαντάζεται ότι φωνάζουν αυτή.

  Επίσης δεν βλέπουμε το γάμο. Καθώς ήξερα το μυθιστόρημα, δεν πρόσεξα αν υπάρχουν νύξεις γι’ αυτόν, όπως και για τη συμφιλίωση των δυο οικογενειών.