Béla Tarr, Οι προτιμώμενοι άνθρωποι (The prefab people, 1982)

Béla Tarr, Οι προτιμώμενοι άνθρωποι (The prefab people, 1982)

 

  Στην πρώτη του ταινία, την «Οικογενειακή εστία», ο Βέλα Ταρ παρουσίαζε πολύ λίγο τη σύγκρουση του ζευγαριού, που εξάλλου ήταν σε αρκετά ήπιο τόνο. Στην αμέσως επόμενη, τον «Ξένο», η σύγκρουση είναι πιο έντονη μόνο σε μια σκηνή, εκείνη στην ντισκοτέκ. Εδώ τη βλέπουμε σε πολλά επεισόδια, και ιδιαίτερα έντονη στο πρώτο και στο προτελευταίο.

  Δηλαδή όχι ακριβώς στο πρώτο. Δεν θέλει να μας σοκάρει από την αρχή ο Μπέλα Ταρ με μια σκηνή σύγκρουσης, γι’ αυτό στην αρχή της ταινίας μας παρουσιάζει ένα ένα τα μέλη μιας φιλαρμονικής καθώς παίζουν ο ένας πλάι στον άλλο, σε τράβελινγκ, και στη συνέχεια πλάνα από διάφορα παράθυρα όπου στέκονται κάποιοι και τους κοιτάνε. Αμέσως μετά μας πηγαίνει στην ιστορία, παρουσιάζοντας μια αποφασιστική σύγκρουση ανάμεσα στο ζευγάρι. Ο άντρας τα μαζεύει και φεύγει, παρά τις διαμαρτυρίες της γυναίκας του που προσπαθεί να τον εμποδίσει.

  Δεν ήξερα τι να σκεφτώ για αυτή τη σκηνή. Ήταν άραγε μια σκηνή λίγο πριν το τέλος, η σύγχρονη εκδοχή του in media res; Με είχε παραπλανήσει και το IMDb που γράφει, A husband and wife, drifting apart, reflect on the events leading up to the worst argument of their marriage, πράγμα εντελώς ανακριβές.

  Ή μήπως δεν είναι;

  Στη βικιπαίδεια διαβάζω ότι η ταινία κυκλοφόρησε σε τρεις κόπιες. Η μια είναι 72 λεπτά, η άλλη 84 και η τρίτη 102. Μάλλον τα είπα ανάποδα, από την πρώτη, των 102 λεπτών, κόπηκαν επεισόδια για να γίνουν οι άλλες δύο. Εγώ είδα τη μικρότερη. Πιθανόν η ιστορία να εξελισσόταν διαφορετικά στις άλλες δυο, αν και δεν το θεωρώ πολύ πιθανό.

  Στο αμέσως επόμενο επεισόδιο βλέπουμε το ζευγάρι αγαπημένο, για να ακολουθήσει στο τέλος του μια ήπια σύγκρουση.

  Το ίδιο και στα άλλα επεισόδια. Σε ένα κέντρο βλέπουμε τη γυναίκα να κοιτάζει με ζήλεια τον άντρα της που χορεύει με μια άλλη γυναίκα, όμως τίποτα περισσότερο. Πιο έντονη είναι η σύγκρουση όταν ο άντρας της ανακοινώνει την πρόθεσή του να πάρει απόσπαση στη Ρουμανία. Διπλός μισθός. Το ίδιο ξέρω γινόταν και εδώ με τις αποσπάσεις εκπαιδευτικών στο εξωτερικό, δεν ξέρω αν γίνεται ακόμη. Ένας συμμαθητής μου έκανε χρόνια στην Αιθιοπία με τη γυναίκα του.

  Αυτοί πήγαν ζευγάρι, όμως στην περίπτωση της ταινίας η γυναίκα θα έμενε πίσω. Διαμαρτύρεται έντονα, ο άντρας επιμένει, προβάλει επιχειρήματα, όμως στο τέλος υποχωρεί.

  Και βρισκόμαστε στην προτελευταία σκηνή στην οποία ο άντρας τα μαζεύει πάλι και φεύγει.

  Είναι μήπως επανάληψη της σκηνής που είδαμε στην αρχή;

  Όχι, τώρα το ζευγάρι έχει δυο παιδιά, ένα αγόρι και ένα μωρό. Πιο πριν είχαμε δει τον πατέρα να του μαθαίνει τη διαφορά ανάμεσα στον σοσιαλισμό και στον κομμουνισμό, κάτι που το ξέραμε απέξω εμείς οι παλιοί αριστεροί (στον καθένα ανάλογα με την προσφορά του στον σοσιαλισμό, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του στον κομμουνισμό).

  Ξέροντας ότι ο Μπέλα Ταρ δεν μας αφηγείται ιστορίες αλλά μας δίνει σκηνές από τη ζωή ενός ζευγαριού, ήξερα ότι δεν θα ήταν αυτό το τέλος της ταινίας. Όπως και στις άλλες δυο, το ζευγάρι δεν χωρίζει. Στην τελευταία σκηνή που μας εισάγει σε ένα κύριο υφολογικό στοιχείο του μεταγενέστερου Ταρ, τα μεγάλα πλάνα, βλέπουμε το ζευγάρι πάνω στην καρότσα ενός φορτηγού που μεταφέρει το πλυντήριο που μόλις αγόρασαν. Πιο πριν τους είχαμε δει στο μαγαζί να ψάχνουν για μάρκες.

  Βέβαια εδώ το μεγάλο πλάνο πιστεύω ότι έγινε για να ρίξει πάνω του ο Ταρ τα γράμματα τέλους.

  Βλέπουμε πάλι τους διαλογικούς μονολόγους που είδαμε και στις προηγούμενες ταινίες, αν και εδώ ο συνομιλητής επεμβαίνει πιο συχνά στον μονόλογο του άλλου. Ξανά ασπρόμαυρο φιλμ, όμως για πρώτη φορά ο Ταρ χρησιμοποιεί επαγγελματίες ηθοποιούς. Και πάλι γκρο πλαν, στην πιο μπεργκμανική ίσως ταινία του, που θα μπορούσε εξάλλου να τιτλοφορείται «Σκηνές από ένα γάμο».

  Η προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για την ταινία «Ο ξένος».