Zhang Yimou, Η χαμένη σκηνή (One second, 一秒钟,2020)

Zhang Yimou, Η χαμένη σκηνή,  (One second 一秒钟,2020)

 

  Όπως με τον Κιαροσταμί γνώρισα τον ιρανικό κινηματογράφο, έτσι και με τον Τζανγκ Γιμόου γνώρισα τον κινέζικο. Και τους δυο σκηνοθέτες τους έχω δει πακέτο.

  Ο Τζανγκ είναι κάτι παραπάνω από τον δικό μας Αγγελόπουλο, με την εμμονή του στον εμφύλιο που τον χαρακτηρίζει. Υπήρξε θύμα της πολιτιστικής επανάστασης (1966-1976), και τη στηλιτεύει στα έργα του «Να ζεις» (1994) «Το δένδρο με τα λευκά άνθη» (2010) και «Coming home» (2014). Πατήστε εδώ για τη συλλογική ανάρτηση, αν θέλετε να διαβάσετε τι έχω γράψει γι’ αυτές.

  Και πάλι συναντούμε το μοτίβο του «Αρχικά δεν συμπαθιούνται αλλά μετά αγαπιούνται», που το είδαμε μόλις πριν τέσσερις μέρες στην ταινία της Darya Charusha «Ο μαραθώνιος των επιθυμιών». Με μια διαφορά: εκεί η αγάπη ήταν έρωτας. Εδώ, η αγάπη είναι ανάμεσα σε έναν δραπέτη από στρατόπεδο εργασίας και σε ένα νέο κορίτσι, ορφανό, που έχει και τη φροντίδα και του μικρού αδελφού της.

  Αρχικά βλέπουμε τη σύγκρουση, πολύ έντονη. Αυτός κλέβει μια μπομπίνα ταινίας από ένα μηχανάκι, που θα τη μετέφερε σε ένα χώρο προβολής. Αυτή με τη σειρά της του την κλέβει. Και αρχίζει η καταδίωξη, με την μπομπίνα να αλλάζει συνεχώς χέρια.

  Σιγά σιγά θα μας αποκαλυφθούν τα δυο δράματα.

  Τότε ήταν της μόδας τα αμπαζούρ από φιλμ ταινιών. Η αδελφός της έκαψε ένα τέτοιο αμπαζούρ (τα φιλμ είναι πολύ εύφλεκτα), αντιμετωπίζει το bullying των παιδιών, πρέπει να βρει φιλμ να το αντικαταστήσει.

  Αυτός θέλει να δει την κόρη του που, όπως του είπαν, βρίσκεται στα επίκαιρα υπαριθ. 22. Κτύπησε έναν ερυθροφρουρό με αποτέλεσμα να βρεθεί σε ένα στρατόπεδο εργασίας, νομίζω τα λέγανε αναμόρφωσης. Η γυναίκα του τον χώρισε, η κόρη του δεν θέλει να έχει παρτίδες μαζί του αλλιώς διακυβεύεται το μέλλον της. Έχουν περάσει έξι χρόνια, τώρα είναι δεκατεσσάρων χρονών, και είναι ανάμεσα στα άτομα που διακρίθηκαν για την προσφορά τους σε μια περιοχή. Έτσι ίσως «αποχαρακτηρισθεί», για να χρησιμοποιήσουμε έναν οικείο σε εμάς όρο.

  Και ο μηχανικός προβολής κουβαλάει το δικό του δράμα. Αρρώστησε ο γιος του όταν ήταν μικρός, δεν τον πρόσεξε όπως έπρεπε με αποτέλεσμα να πάθει εγκεφαλικές κακώσεις και να μείνει καθυστερημένος. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να οδηγεί ένα κάρο.

  Τα τραύματα της πολιτιστικής επανάστασης είναι το ένα θέμα της ταινίας, το άλλο είναι ο κινηματογράφος. Στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή η προβολή μιας ταινίας είναι γιορτή για τον κόσμο, την περιμένουν με ανυπομονησία.

  Οι μπομπίνες φτάνουν με καθυστέρηση, μάλιστα μια έχει κυλίσει στο δρόμο από το κάρο που τις κουβαλάει (η μηχανή είχε χαλάσει στο δρόμο και ανέλαβε ο γιος του μηχανικού προβολής να τις μεταφέρει με το κάρο του), η ταινία σέρνεται κουλουριασμένη στον σκονισμένο δρόμο. Πρέπει να την καθαρίσουν. Και την καθαρίζουν. Ο Γιμόου μας λέει αρκετά για τη διαδικασία καθαρισμού. Επίσης μας δείχνει τη μηχανή προβολής, την τοποθέτηση του φιλμ, και βλέπουμε πώς γίνεται το loop, η κουλούρα, που κάνει μια μπομπίνα να παίζεται ξανά και ξανά, όπως με την επιλογή «επανάληψη» στα προγράμματα αναπαραγωγής βίντεο στον υπολογιστή. 

  Προς τι η κουλούρα;

  Μόλις ένα δευτερόλεπτο εμφανίζεται η κόρη του, και φυσικά δεν του φτάνει. Θέλει να τη δει κι άλλες φορές.

  Όμως ο μηχανικός προβολής θα τον καρφώσει. Θα τον συλλάβουν, αφού πρώτα τον κτυπήσουν. Το κορίτσι θα προσπαθήσει να τον υπερασπιστεί. Ο μηχανικός, μετανιωμένος που τον κάρφωσε (το έκανε ελπίζοντας να μην τον αλλάξουν από το πόστο που έχει), του βάζει στο τσεπάκι του σακακιού του ένα χαρτί. Ένας από τους στρατιώτες που τον οδηγούν πίσω στο στρατόπεδο εργασίας διασχίζοντας την έρημο του παίρνει αυτό το χαρτί.

  Τι ήταν αυτό;

  Ένα κομμάτι εφημερίδας με τυλιγμένα μέσα του δυο καρέ από τα επίκαιρα όπου εμφανιζόταν η κόρη του.

  Μάταια θα τους παρακαλέσει.

  Δυο χρόνια αργότερα, με το τέλος της πολιτιστικής επανάστασης, θα τα αναζητήσει μαζί με το κορίτσι, που ακολουθώντας τους είδε πού το είχαν πετάξει. Κρατούσε στο χέρι της ένα αμπαζούρ. Αυτή τη χάρη είχε ζητήσει από το μηχανικό όταν του έβαζε τα καρέ στο τσεπάκι, να φτιάξει ένα αμπαζούρ από φιλμ για το κορίτσι.

  Ψύλλοι στ’ άχερα, πού να το βρουν, απαραίτητη όμως η σκηνή γιατί αφενός θα μας δείξει άλλη μια φορά το μέγεθος της πατρικής αγάπης και αφετέρου θα τονίσει την αλλαγή των αισθημάτων ανάμεσα στους δυο ήρωες της ταινίας, την αρχική εχθρότητα που μετατράπηκε σε αγάπη.    

  Η ταινία αυτή με γύρισε χρόνια πίσω.

  Θυμάμαι τη χαρά μου που, περπατώντας στο μονοπατάκι που βγάζει στο σπίτι μας στο χωριό, βρήκα ένα φιλμ με μερικά καρέ του Κώστα Κακαβά. Πώς ξέπεσε εκεί, άγνωστο. Την ταινία την είχα δει την προηγουμένη στο cine- Αστέρια, τον θερινό κινηματογράφο του χωριού μου. Ήταν η «Κρυστάλλω». Αργότερα έπεσαν κι άλλα τέτοια καρέ, από άλλες ταινίες, στα χέρια μου.

  Πώς βρισκόντουσαν αυτά τα καρέ;

  Κοβόταν συχνά μια ταινία, και για να την κολλήσει ο μηχανικός προβολής έκοβε κομμάτια πριν και μετά το σημείο που είχε κοπεί. Τα πέταγε, και κάποια έφταναν στα χέρια μας.

  Η λαχτάρα των παιδιών εκείνης της περιοχής να δουν την ταινία μου θύμισε τη δική μου αγωνία, θα παίξει άραγε απόψε ο σινεμάς; Το κεφάλι μου στριμμένο αριστερά, ώστε μόλις προσπεράσω το σπίτι της Ερωφίλης να δω αν φωτίζεται η οθόνη ή όχι. Όταν την έβλεπα να φωτίζεται η χαρά μου ήταν άπειρη: απόψε θα βλέπαμε ταινία.

  Είχα επιλογή να δω είτε τις επανεκδόσεις που παίζονται απ’ αυτή την Πέμπτη, καλές ταινίες ομολογουμένως αλλά crime, είδος που δεν είναι στις προτιμήσεις μου, ή να δω την τελευταία ταινία του Τζάνγκ Γιμόου και της Ναόμι Καβάσε, που κι αυτή την έχω δει πακέτο.

  Προτίμησα το δεύτερο.

  Και δεν το μετάνιωσα καθόλου.

  Αν μου μείνει χρόνος θα δω και τις επανεκδόσεις, αν δεν αποφασίσω να δω τις υπόλοιπες ταινίες του Ζαν Λυκ Γκοντάρ (τον βλέπω μισο-πακέτο), μέχρι και τον «Τρελό πιερό» που θα παίζεται σε επανέκδοση από την πρώτη του Ιούλη.

  Νομίζω ότι θα κάνω το δεύτερο.

  Έτσι κι αλλιώς δεν είχα καμιά διάθεση να δω την ταινία του David Lynch. Είδα την ακαταλαβίστικη ταινία του «Mulholland Drive», φτάνει.

  Κάνω αντιγραφή και επικόλληση από το αρχείο μου «Tenies pou ida ke den egrapsa gi aftes».

  110. David Lynch, Mulholland drive, με την Naomi Watts. Ευτυχώς που έπαιζε η όμορφη Ναομί. Παλαβό έργο, μετά τη μέση δεν έβγαζες νόημα.

  Όμως να κλείσουμε με τον Τζανγκ Γιμόου.

  Εξαιρετική ταινία το «Ένα δευτερόλεπτο», ελπίζω να φτάσει στις ελληνικές αίθουσες και αυτή η ταινία του, όπως η προηγούμενή του, η «Σκιά».

  Έγραψα ότι βλέπω τον Γκοντάρ μισο-πακέτο. Είχα αποφασίσει να δω μέχρι και το «Week end», μια ταινία που την είδα φοιτητής και με εντυπωσίασε. Κοίταξα τώρα από περιέργεια τις ταινίες του μέχρι τότε, μόνο δύο είχαν βαθμολογία στο IMDb κάτω από 7, ενώ μετά το «Week end» και μέχρι το 1980, μόνο μια περνάει το 7, με 7,1.  

  Εν τάξει, έγραψα δυο φορές πρόσφατα ότι το IMDb δεν είναι να το εμπιστεύεσαι με τις βαθμολογίες του, αλλά είπαμε, να δυσπιστούμε με μέτρο.