Κώστας Φέρρης, Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο (1978)

Κώστας Φέρρης, Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο (1978) 

  Από χθες στους κινηματογράφους

  Θα ξεκινήσω ανορθόδοξα, παραθέτοντας μια προχθεσινή ανάρτησή μου στο facebook.

  «Είπαμε, έχω βίτσιο με τις συμπτώσεις. Μεθαύριο θα προβληθεί στους κινηματογράφους μια ταινία του Κώστα Φέρρη, μεταφορά του διηγήματος «Λευκές νύχτες» του Ντοστογιέφσκι, που έχει τίτλο «Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο». Θα έπρεπε να την προβάλλουν την μεθεπόμενη Πέμπτη, 31 Αυγούστου, που θα έχουμε τη δεύτερη πανσέληνο. Θα είχαμε τότε δυο συμπτώσεις. Όπως με τη δική μου, που όχι μόνο κέρδισα στην κοπή της πίττας της Ένωσης Συντακτών Κρητικού τύπου ένα από τα έξι εισιτήρια, αλλά και ήταν με τις Μινωικές γραμμές, την εταιρεία που ταξιδεύω».

  Όταν βλέπεις μια μεταφορά μυθιστορήματος, την βάζεις μισοσυνειδητά-μισοασυνείδητα στον προκρούστη του μυθιστορήματος, για να δεις πόσο είναι πιστή και πόσο αποκλίνει απ’ αυτό, ξεχνώντας ότι η ταινία έχει αρκετή αυτονομία, καθώς έχει τους δικούς της  κώδικες, τους κινηματογραφικούς, που εν μέρει μόνο συμπίπτουν με τους λογοτεχνικούς, κυρίως όσον αφορά την αφήγηση. Και βέβαια συγκρίνεις πάντα με αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γιατί μεταφορές μυθιστορημάτων που είναι άγνωστα στο ελληνικό κοινό, δεν μπορείς να τις συγκρίνεις.

  Υπάρχουν και οι λέξεις «βασισμένη…» «εμπνευσμένη», «χαλαρή μεταφορά», που δηλώνουν το μέγεθος της απόκλισης από το πρωτότυπο.

  «Τα δυο φεγγάρια του Αυγούστου» απλά παίρνουν τον σκελετό του διηγήματος του Ντοστογιέφσκι, κάνοντάς του update.

  Υπάρχει και εδώ η γιαγιά. Όμως κάποια στιγμή πεθαίνει, και στο εξής συζούν.

  Το διήγημα είναι κατά βάση διάλογος. Καθένας αφηγείται την ιστορία του, βγάζοντας τα εσώψυχά του. Ο Φέρρης, την μια κάποια διαταραχή του ήρωα τη δείχνει σε επεισόδια, όχι σε εξομολόγηση. Οι χελώνες είναι ένας μόνο δείκτης.

    Η Μυρτώ Παράσχη όμως, εκφράζοντας ένα δυναμισμό, απέχει, αρκετά θα έλεγα, από την ηρωίδα του Ντοστογιέφσκι.

  Ο Σπύρος Σακκάς δεν πιστεύει στο ραντεβού που έχει δώσει με τον αγαπημένο της, μια πανσέληνο του Αυγούστου, μετά από ένα χρόνο, νομίζει ότι είναι αποκύημα της φαντασίας της. Το αποτέλεσμα είναι να βγάλει τα μάτια του μόνος του. Αυτό δεν υπάρχει στο διήγημα.

  Η ταινία είναι μια εικαστική συμφωνία.

  Εικαστική, διότι τα πλάνα έχουν μια εικαστικότητα, όπως τα πλάνα του ποιητικού κινηματογράφου.

  Συμφωνία, αλλά σε πολλά μέρη.

  Διότι υπάρχει άφθονη κλασική μουσική ως υπόκρουση, πράγμα που μου αρέσει πολύ σε μια ταινία, το έγραψα και σε μια πρόσφατη ανάρτησή μου.

  Ένα επεισόδιο στο τέλος είναι εντυπωσιακής σύλληψης.

  Το ζευγάρι πλακώνεται στο ξύλο, υπό τη μουσική υπόκρουση της «Ποιμενικής» του Μπετόβεν. Για αρκετή ώρα.

  Γιατί τόση πολύ κλασική μουσική;

  Ίσως ο Σπύρος Σακκάς έβαλε το χέρι του.

  Τον θυμάμαι, εξαιρετικό, σε μια εκτέλεση της «Αναπαράστασης 1» (Πάνω στον πρώτο στίχο του «Αγαμέμνωνα» του Αισχύλου, ἄστρων κάτοιδα νυκτέρων ὁμήγυριν) και «Αναπαράστασης 3» του Γιάννη Χρήστου, νομίζω πριν το τροχαίο που του στοίχισε τη ζωή, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (σύχναζα αρκετά εκεί, σαν φοιτητής του Αγγλικού Τμήματος του ΕΚΠΑ).

  Ας το γράψω και αυτό.

  Έπαιρνα τότε εφημερίδα. Διαβάζω στα ψιλά ότι σκοτώθηκαν τέσσερις μουσικοί σε τροχαίο. Την επομένη σε πρωτοσέλιδο: Σκοτώθηκε ο Γιάννης Χρήστου.

  Με είχε εντυπωσιάσει πολύ ένα κείμενό του «Ένα πιστεύω για τη μουσική» στις Εποχές, που το είχα διαβάσει μαθητής. Μάλιστα το αντέγραψα. Χρόνια αργότερα άκουσα την «Εναντιοδρομία» στο Ηρώδειο. Την έμπασα στο μυθιστόρημά μου «Το μυστικό των εξωγήινων».

  6,3 η βαθμολογία της στο IMDb, εγώ έβαλα 7.

  Μου άρεσε η ταινία, αλλά βέβαια πιο πολύ μου άρεσε το διήγημα του Ντοστογιέφσκι.

  Θα τελειώσω πάλι ανορθόδοξα. Παραθέτω μια ανάρτηση που έκανα στο facebook αφού έγραψα το παραπάνω κείμενο.

  "Όταν είμαστε δυστυχισμένοι νιώθουμε πιο πολύ τη δυστυχία των άλλων"

Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Λευκές νύχτες.

  Προχθές το διάβασα στα ρώσικα και το τέλος με εντυπωσίασε τόσο που είπα ότι θα το παραθέσω στην ανάρτηση που θα κάνω. Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό το διήγημα που αποφάσισα να το διαβάσω και στην αγγλική μετάφραση, μήπως μου είχε ξεφύγει κάτι. Τώρα την τελείωσα, το παραθέτω.

  "Θεέ μου, μια ολόκληρη στιγμή ευτυχίας. Είναι πολύ λίγο αυτό για ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου;".

  Και επί τη ευκαιρία να παραθέσω και τη μαντινάδα που τόσο αρέσει στο φίλο μου τον Πρατικάκη.

  "Η ευτυχία είντα θαρρείς πως είναι κατά βάθος/ λίγες στιγμές απ’ τη ζωή που κάνει ο πόνος λάθος"

  Ναι, μου φαίνεται βαρύ να βάλω το διήγημα του Ντοστογιέφσκι ουρά στην κινηματογραφική ανάρτηση, γι’ αυτό, αφού το διάβασα και στα αγγλικά, αποφάσισα να κάνω ξεχωριστή ανάρτηση βάζοντας σαν ουρά, όπως το συνηθίζω, κάποιες κινηματογραφικές μεταφορές. Όταν κάνω την ανάρτηση θα παραθέσω εδώ τον σύνδεσμο.