Denis Diderot, Το όνειρο του D’ Alembert

Denis Diderot, Το όνειρο του D’ Alembert, (μετ. Άκης Καλογνωμής) Ζήτρος 1998 Θεσσαλονίκη, σελ. 275

 

  Για να μη μου θυμώσετε, σας δηλώνω ότι αυτό δεν είναι βιβλιοκριτική, οπότε μπορείτε να σταματήσετε την ανάγνωση εδώ.

  Έχω γράψει ότι για τις αποφάσεις τις ζωής μου δεν έχω μετανιώσει. Σε κάποια ανάρτησή μου έγραψα για μια που μετάνιωσα, εντελώς ασήμαντη. Εδώ θα γράψω για μια άλλη: αγόραζα βιβλία με το σκεπτικό ότι θα τα διάβαζα κάποια στιγμή. Τώρα ξέρω ότι δεν θα προλάβω να τα διαβάσω. Επίσης μάζευα ταινίες που τώρα ξέρω ότι δεν θα προλάβω να τις δω.

  Είπα να λιγοστεύουν τα αδιάβαστα βιβλία μου, και έτσι έπιασα να διαβάσω «Το όνειρο του D’ Alembert και άλλα κείμενα».

  Διάβασα τις εισαγωγές. Μετά ξεκίνησα να διαβάζω το κυρίως έργο.

  Και σταμάτησα.

  Να πούμε για όσους δεν το ξέρουν ότι ο Ντ’ Αλαμπέρ ήταν ένας από τους εγκυκλοπαιδιστές (για όσους δεν ξέρουν ποιοι είναι αυτοί, ας ανοίξουν τον σύνδεσμο της βικιπαίδειας, όπου υπάρχει και σύνδεσμος που παραπέμπει στη βιογραφία του Ντ’ Αλαμπέρ).

  Η φιλοσοφία ήταν η μεγάλη μου αγάπη από τα μαθητικά μου χρόνια. Τελειώνοντας το Τμήμα Αγγλικών Σπουδών του ΕΚΠΑ γράφηκα στο 3^ο έτος του Φιλοσοφικού Τμήματος (3^ο έτος γιατί ήταν ίδια σχολή, Φιλοσοφική) τρεις μέρες πριν πάω στο στρατό. Όταν με ρώταγαν γιατί γράφηκα σ’ αυτό το τμήμα απαντούσα ότι το έκανα για κατοχύρωση γνώσεων. Παρεμπιπτόντως, τελειώνοντας τον στρατό γράφηκα και στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής. Άλλη σχολή αυτή, γράφηκα στο πρώτο έτος.

  Τρίτο παράλληλο πτυχίο; Ευτυχώς δεν ασχολήθηκα, απλά πήρα την ταυτότητα, και νομίζω και πάσο, δεν είμαι σίγουρος.

  Γιατί στο οικονομικό;

  Τι διάβολο μαρξιστής θα ήμουνα αν δεν είχα γνώσεις οικονομίας; «Το Κεφάλαιο» του Μαρξ δεν το είχα διαβάσει, ποτέ δεν είχα αρκετά λεφτά για να το αγοράσω, αγόρασα όμως κάμποσα του Μαρξ, πιο μικρά, πιο φτηνά. Από τον φίλο μου τον Φιοντόρ Νικολάγεβιτς δανείστηκα και διάβασα την πολιτική οικονομία που έκαναν στο Πανεπιστήμιο. Χρόνια αργότερα διάβασα και την «Πολιτική Οικονομία» του Βαρουφάκη, λίγους μήνες μετά αφού διάβασα και το «Μιλώντας στην κόρη μου για την πολιτική οικονομία» (Παρεμπιπτόντως, μου ζήτησε να του το στείλω ο γιαπωνέζος pen friend μου Otani Toshinori, που μάθαινε ελληνικά και ο οποίος παλιά μου έστειλε κασέτες με θέατρο Νο και Καμπούκι, όταν του είπα ότι έγραφα ένα βιβλίο, Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας).

  Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στη φιλοσοφία.

  Την πρώτη μου αγάπη την παράτησα για την Ηθολογία και την Ψυχολογία. Οι τελευταίες μου πρόσφεραν γνώσεις, ενώ η φιλοσοφία για μένα δεν ήταν παρά ένα διανοητικό παιχνίδι, καλύτερο βέβαια από το sudoku, που έπαψε πια να με ενδιαφέρει.

  Έχω δώσει τις δικές μου απαντήσεις σ’ αυτά που λέμε «φιλοσοφικά προβλήματα» ή ερωτήματα, που σχεδόν όλες βρίσκονται στο βιβλίο μου «Η αναγκαιότητα του μύθου». Αυτό που με ενδιαφέρει τώρα είναι η γνώση. Δεν με ενδιαφέρει τι πίστευε πριν διακόσια πενήντα τόσα χρόνια ο Ντιντερό για τη φύση και το θεό, με ενδιαφέρει όμως τι λέει (τι έλεγε, έφυγε πρόσφατα από τη ζωή) ο Στήβεν Χώκινγκ, γι’ αυτό και διάβασα, πριν ενάμιση χρόνο, τρία βιβλία δικά του και ένα γι’ αυτόν.  

  Αφού έδωσα τις απαντήσεις μου σε πολλά από τα προβλήματα με τα οποία ασχολείται η φιλοσοφία, άρχισαν τώρα να με ενδιαφέρουν, όχι φιλοσοφικά βιβλία αλλά λογοτεχνικά.

  Το 1978 ήταν που έδωσα εξετάσεις για υποτροφία στο ΙΚΥ, για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στη φιλοσοφία.

  Ευτυχώς κόπηκα.

  Γιατί ευτυχώς;

  Γιατί ήδη η φιλοσοφία άρχισε να με έλκει όλο και λιγότερο.

  Δεκατρία χρόνια αργότερα ξεκίνησα διδακτορικό στη λογοτεχνία, το οποίο υποστήριξα μετά από τρία χρόνια. Θέμα του οι «Αφηγηματικές τεχνικές».

  Ήδη από τις αρχές τις δεκαετίας του ’80 η λογοτεχνία άρχισε να με ενδιαφέρει όλο και πιο πολύ. Ζητούσα πια περισσότερο την απόλαυση της τέχνης (του λόγου στη συγκεκριμένη περίπτωση) και παρά τη γνώση.