Λήδα Παναγιωτοπούλου, Συμβίωσις αρμονική

Λήδα Παναγιωτοπούλου, Συμβίωσις αρμονική, Γράμματα 2010, σελ. 71

  Η Λήδα Παναγιωτοπούλου σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση. Η «Συμβίωσις αρμονική» είναι το τρίτο της βιβλίο, επίσης για παιδιά, όπως και τα δυο βιβλία που προηγήθηκαν, «Η καμήλα, ο Ισμάρ και το μπλε πουλί» (Κέδρος 2005) και «Ο βατραχούλης, η σαμιαμίδω και η μπλε γωνιά» (Αρμός 2009). Στο πρώτο διαβάζουμε για τη φιλία ανάμεσα σε μια καμήλα και ένα παιδί. (Καθώς μου έχει γίνει πια υποσυνείδητη συνήθεια να ανιχνεύω ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους μέσα σε πεζά κείμενα ή και σε ποιήματα γραμμένα σε ελεύθερο στίχο, οι οποίοι προφανώς έχουν εμφιλοχωρήσει εν αγνοία των συγγραφέων και των ποιητών, βρήκα και εδώ ένα: «…και με το φως του φεγγαριού τα βράδια να τους λούζουν», σελ. 42). Στο δεύτερο βλέπουμε τον βατραχούλη να ψάχνει να βρει την μπλε γωνιά. Εκεί ξανασυναντάει τη σαμιαμίδω, και εμείς συναντάμε το γνωστό μοτίβο με τα αινίγματα· που δεν είναι ακριβώς αινίγματα, αλλά ερωτήσεις, στις οποίες ο Βατραχούλης πρέπει να απαντήσει σωστά.

  Στα παραμύθια αυτά διαβάζαμε και από μια ιστορία, με το απαραίτητο σασπένς: θα ξανασυναντηθούν οι δυο φίλοι; Τι θα γίνει όταν φτάσει ο Βατραχούλης στην μπλε γωνιά; Η «Συμβίωσις αρμονική» όμως δεν είναι ένα παραμύθι με την κλασική σημασία, μια αφήγηση για παιδιά δηλαδή που βρίσκεται κοντά στο μύθο και έχει τα φανταστικά ή/και μαγικά χαρακτηριστικά του, αλλά θα τολμούσαμε να πούμε ότι είναι, παραφράζοντας τον τίτλο από το γνωστό έργο του Μοντέστ Μουσόργκσκι, «Εικόνες από τη ζωή ενός σκύλου».

  Ενώ τα παραμύθια μπορούν να τα διαβάσουν και οι μεγάλοι, αυτό το «παραμύθι» είναι ένα παραμύθι και για τους μεγάλους. Η απουσία μύθου υπεραναπληρώνεται από τη χρήση μιας γλώσσας που πλησιάζει περισσότερο τον ποιητικό λόγο παρά τον πεζό. Και επίσης θαυμάζουμε το πόσο επιτυχημένα η Παναγιωτοπούλου εστίασε στην ψυχοσύνθεση του σκύλου. Πώς νοιώθει άραγε το σκυλί όταν βρίσκεται με το αφεντικό του; Πώς νοιώθει όταν είναι μόνο του και περιμένει πότε να γυρίσει; Πώς αισθάνεται βλέποντας άλλα σκυλιά ή άλλα ζώα; κ.λπ. κ.λπ. Όμως να δώσουμε κάποια δείγματα γραφής, παραθέτοντας χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

  «Επιστροφή στη βεράντα. Από ’κει παρακολουθούν τον κόσμο.

Άφησαν, για λίγο, τη φύση· την βλέπουν από απόσταση.

Τώρα αδημονούν για τη βόλτα.

Θα βγουν για λίγο, θα θέλουν να δουν πολλά.

σαν τους στερημένους που προσπαθούν να

χορτάσουν, με το βλέμμα πεινασμένο,

την ψυχή τους άδεια.

Ψάχνοντας μια ζωή για τα σημαντικά,

χάνοντας διαρκώς τα ασήμαντα» (σελ. 35).

  Ακόμη:

  «Την επομένη μας κοιτάζει επίμονα,

προσπαθώντας να καταλάβει αν θα μείνει

και πάλι μόνη, αν θα φύγουμε ξανά.

Αρχίζω να πιστεύω ότι το συγκεκριμένο

βλέμμα πιο πολύ συντροφιά ζητά παρά ελευθερία.

Όπως και να το κάνουμε, η μοναξιά είναι

μια πολύ δύσκολη υπόθεση» (σελ. 39).

  Και ένα τελευταίο, με το οποίο τελειώνει και το βιβλίο.

  «Βόλτα απογευματινή στα στενά της Πλάκας.

Στα δεξιά μας ένα σκυλί ξαπλωμένο, μισοκοιμάται.

Ένα άλλο πλησιάζει σε μια γωνιά.

Ένα δοχείο με τροφή και λίγο νερό το περιμένουν.

Πίνει λίγο, ύστερα αρχίζει να τρώει.

Η καρδιά μας γλυκαίνει·

υπάρχουν άνθρωποι που τα σκέφτονται,

τα νοιάζονται τα ποικίλα αδέσποτα του κόσμου τούτου».

  Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο που το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Αγοράστε το για τα παιδιά σας, και θα το απολαύσετε εξίσου κι εσείς, αν όχι περισσότερο. Και όχι μόνο για την ποιητική του πρόζα, αλλά και για την εξαίσια εικονογράφηση του Νίκου Οικονομίδη.

  Όμως είναι ώρα να κάνω τον πρωινό μου περίπατο στο παρκάκι της γειτονιάς. Εκεί θα συναντήσω πολλά σκυλιά· όχι αδέσποτα, είναι με τα αφεντικά τους, που τα βγάζουν βόλτα. Τα σκυλιά παίζουν μεταξύ τους, ενώ τα αφεντικά τους πιο δίπλα κουβεντιάζουν. Καμιά φορά τους σέρνουν και καμιά φωνή, όταν τα βλέπουν να τσακώνονται, όπως κάνουν τα παιδιά πάνω στο παιχνίδι. Φαίνονται τόσο χαρούμενα και ευτυχισμένα.