Γιάννης Πούλος, Ταξίδια στο χρόνο

Γιάννης Πούλος, Ταξίδια στο χρόνο, Φρουτοπηγή 2012, σελ. 44

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Ποιήματα γεμάτα αναμνήσεις αλλά και κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς

  Παρουσιάζοντας την προηγούμενη – και πρώτη- ποιητική συλλογή του φίλου μας Γιάννη Πούλου, συντρόφου τα ηρωικά εκείνα χρόνια που το όραμα δεν είχε ακόμη ξεφτίσει και, παρεμπιπτόντως, γείτονά μου (30 μέτρα χωρίζουν τα σπίτια μας) καταλήγαμε ως εξής:

  «Ο Γιάννης, μια και ξεκίνησε να γράφει, είμαστε σίγουροι ότι θα συνεχίσει. Έχει την ευαισθησία, έχει και το ταλέντο, ελπίζουμε μόνο να του αφήνει χρόνο το μανάβικο. Ας παρηγορηθεί με τη σκέψη ότι αν δεν είχε το μανάβικο θα δούλευε ίσως λογιστής σε μια εταιρεία που τώρα με την κρίση θα τον είχε απολύσει, όπως συνέβη με ένα φίλο μου».

  Ο Γιάννης τέλειωσε την ΑΣΟΕΕ, αλλά δουλεύει στο μανάβικο που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Το δούλευε και τότε, τα καλοκαίρια, όταν ο πατέρας του πήγαινε διακοπές στο γενέθλιο νησί τους, την Ικαρία.

  Μετά λοιπόν το «Πρόσωπα και προσωπεία» ο Γιάννης μας δίνει τη δεύτερη ποιητική του συλλογή που έχει τίτλο «Ταξίδια στο χρόνο». Τα ταξίδια αυτά είναι ποιητική μετουσίωση εικόνων και αισθημάτων που βιώθηκαν στο παρελθόν και που τον κατατρύχουν και σήμερα, είτε σαν συγκινητική ανάμνηση είτε λόγω της οδυνηρής επικαιρότητάς τους. Όπως είναι φυσικό ο κοινωνικός προβληματισμός και ο πολιτικός λόγος είναι έντονος στα περισσότερα από αυτά.

  Διαβάζουμε το «Β΄ Γυμνάσιο Αθηνών».

  «Ψυχές αθώες γελαστών παιδιών

οικογένεια μαθητών, καθηγητών,

στο δεύτερο γυμνάσιο Χέυδεν και Αχαρνών.

Κτίριο του Τσίλλερ κλασικό,

μέγαρο της Αμαλίας ιστορικό.

Κατοικία, στρατώνας, νοσοκομείο, σχολεία

στους τοίχους γράφτηκε η ιστορία.

Στάδιο ρωμαϊκές γιορτές, με χουντικές διαταγές,

υποχρεωτική κατήχηση Σάββατο στις εκκλησιές,

μπαλάντες στο Ροντέο, μπιλιάρδο, καφενές,

με πάθος στην Αλάνα, στη μπάλα κλωτσιές.

Με τα κορίτσια της Φυλής, αργά,

σκοτεινά δωμάτια μέσα στη βρωμιά,

οι ορμές ξεσπούν απ’ τα κορμιά.

Κλειστές πόρτες, χτισμένα παράθυρα, Βίλλα Αμαλίας,

ιδιωτική κατάληψη της κοινωνίας» (σελ. 33).

  Νομίζω ότι αυτό το ποίημα είναι το πιο μακρινό προσωπικό του ταξίδι μέσα στο χρόνο. Επίσης παρουσιάζει πολύ χαρακτηριστικά τα ξεχωριστά υφολογικά στοιχεία της ποίησής του.

  Το πρώτο υφολογικό στοιχείο που παρατηρούμε είναι το εφέ της απαρίθμησης, όχι μόνο στο μακροεπίπεδο του ποιήματος αλλά και στο μικροεπίπεδο της περιόδου: «κατοικία, στρατώνας, νοσοκομείο, σχολείο». Επίσης παρατηρούμε μια κυριαρχία του ουσιαστικού και μια σχεδόν ολοκληρωτική απουσία του ρήματος. Τέλος υπάρχει η τάση προς μια συνεχή ομοιοκαταληξία όπως στη ραπ, με διαδοχικούς στίχους να ομοιοκαταληκτούν, πράγμα όμως που δεν είναι συχνά εφικτό, και τότε έχουμε απλά μια ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.

  Αφού δώσαμε ένα ποίημα που είναι χαρακτηριστικό ως προς το ύφος, θα κλείσουμε δίνοντας ένα άλλο ποίημα που είναι πολύ χαρακτηριστικό ως προς το περιεχόμενο, που έχει τίτλο «Κομματικά στελέχη».

  «Σε συναντήσεις μυστικές μαζεύονταν συχνά,

Αποφάσεις παίρνουν γι’ άλλους στα κρυφά.

Ανάγκη να ενωθούμε, λέγαν, στα κοινά,

κι αυτοί εννοούσαν συμφέροντα ατομικά.

Για νίκες μιλούσαν, ιδέες, πολιτική,

πάλη ταξική, καθαρότητα ιδεολογική.

Η νίκη θάναι δική μας, φωνάζουν,

της ήττας την ευθύνη άλλοι έχουν.

Στα μικρόφωνα με λόγια απατηλά,

μηνύματα στέλνουν, δελτία τύπου μαχητικά.

Βόλεψαν τη μικρή τους ζωή σε μεγάλα γραφεία,

μάζεψαν πλούτη, δάφνες, μεγαλεία.

Πρόθυμους φίλους, υποτακτικούς,

καρέκλες δημόσιες, με τίτλους ισχυρούς.

Όλοι μιλούν γι’ αυτούς με προσφωνήσεις,

σαν το παγώνι καμαρώνουν,

με στόμφο διαβεβαιώνουν,

για τη σωτηρία του τόπου προφητικά» (σελ. 15).

  Όπως και στην προηγούμενη συλλογή, έτσι και σ’ αυτήν υπάρχουν δυο φωτογραφίες που εικονογραφούν δυο ποιήματα. Το ένα έχει τίτλο «Εξορίες» και το άλλο «Τα πεύκα της Σωτηρίας».

  Γιάννη, από αυτές τις γραμμές θα σου ευχηθούμε να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο σου, και με το καλό να διαβάσουμε και το επόμενο.

Μπάμπης Δερμιτζάκης