9.Ερνέστο Σαμπάτο (Και πάλι οι ρίζες τις σύμπτωσης. Το παρακάτω κείμενο γίνεται επίκαιρο μετά την έκδοση του μυθιστορήματός μου "Το μυστικό των εξωγήινων"

9.Ερνέστο Σαμπάτο

  Μόλις τέλειωσα το «Τούνελ» του Ερνέστο Σαμπάτο. Μου άρεσε πολύ. Πριν ένα χρόνο διάβασα, με διακοπές, το «Sobre heroes y tumbas», στα ισπανικά. Μου ξέφευγαν πράγματα, μια και δεν έψαχνα τις άγνωστες λέξεις, παρά σπάνια, αλλά παρόλα αυτά το απόλαυσα. Σκέφτομαι ότι δεν θα μπορούσα να γράψω βιβλιοκριτική για αυτά τα δυο έργα, καθώς έχουν δημοσιευτεί εδώ και χρόνια. Και μια μελέτη, θα είχε ασφαλώς νόημα (ένα μυθιστόρημα ακόμα και τελειώσαμε), όμως αξίζει άραγε τον κόπο; Η ζωή είναι τόσο λίγη, και πρέπει να βάλω προτεραιότητες. Έτσι απλά, χωρίς φιλοδοξίες, σκέφτηκα να γράψω ένα δυο πράγματα γι αυτόν, ό,τι μου έκανε περισσότερο εντύπωση. Ίσως χρειαστώ αυτές τις σημειώσεις αργότερα, ή, σημειώνοντας αυτές τις σκέψεις, να μπορώ να τις ανακαλέσω στη μνήμη μου αργότερα πιο εύκολα, όταν ή αν τις χρειαστώ.

  Η Μαρία είναι μια διπλοτυπία της Αλεχάντρας. Μυστηριώδης, αινιγματική, έχει περισσότερο μια μητρική παρά μια ερωτική σχέση με τον ήρωα, ο οποίος με τις αυτοαναλύσεις και το ψιλολόγημα των καταστάσεων μου θύμισε τον Φαμπρίς στο «Μοναστήρι της Πάρμας» του Στεντάλ που διάβασα πρόσφατα, και με ενθουσίασε. Πιο πριν είχα διαβάσει το «Κόκκινο και το μαύρο», και λίγο μετά τις «Αναμνήσεις ενός ερωτικού» και δυο νουβέλες του. Για τη μια κάνω ήδη μια αναφορά στην εισήγηση που θα κάνω στο συνέδριο της Πράγας, που την τιτλοφορώ «The wicked character or the wicked in the character?». Έτσι το «Τούνελ» είναι γεμάτο ερωτηματικά.

  Πώς οδηγήθηκα στον Σαμπάτο. Η Μαρία η Κέκκου, που διάβασε το μυθιστόρημά μου για τους εξωγήινους, μου είπε ότι της θύμιζε πολύ το «Περί ηρώων και τάφων» του Σαμπάτο. Έτσι είχα την περιέργεια να το διαβάσω.

  Και μόνη η σύγκριση με κολακεύει. Μοιάζουνε στο ότι και εγώ έχω σασπένς, και διανθίζω δοκιμιακά την αφήγησή μου. Κατά τα άλλα η διαφορά ποιότητας είναι ολοφάνερη. Πιστεύω όμως ότι η ιδέα η δικιά μου υπερέχει. Αυτό βέβαια δε λέει τίποτα, γιατί στη λογοτεχνία, όπως λέγει ο Marshal mac Luhan, the medium is the message.

  Α, ναι, μην το ξεχάσω, στο «Τούνελ» ο Σαμπάτο βάζει κάποιον ήρωα να αφηγείται το σκελετό μιας ιστορίας που θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε μυθιστόρημα. Ο ήρωας ανακαλύπτει ότι από υποψήφιο θύμα είναι τελικά ο δολοφόνος. Νομίζω ότι κάτι τέτοιο κάνει ο Σκούρτης στο «Μυθιστόρημα μιας δολοφονίας». Εκδόθηκε την ίδια χρονιά νομίζω με τη μετάφραση του «Τούνελ» (1981), πράγμα που με κάνει να υποθέτω ότι το αγνοεί, μια και δεν νομίζω να το διάβασε, αν το διάβασε, σε άλλη γλώσσα από τα ελληνικά. Φυσικά, πρέπει να ψάξω το ζήτημα, μήπως και πρόκειται και για κάποιο μεταγενέστερο έργο του.

 29-1-2002