Χρίστος Μαυρής, Ο λιθοξόος της ηδονής

Χρίστος Μαυρής, Ο λιθοξόος της ηδονής, Λευκωσία 2016, σελ. 49

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Μια εξαιρετική μελέτη για τον ποιητή Μανόλη Πρατικάκη

  Ένα ακόμη βιβλίο για την ποίηση του Μανώλη Πρατικάκη είναι και ο «Λιθοξόος της ηδονής» του Χρήστου Μαυρή. Ολιγοσέλιδο, όμως αναφέρεται σε μια μόνο ποιητική του συλλογή, τον «Λιθοξόο». Βέβαια ο Μαυρής αναφέρεται και σε άλλες ποιητικές του συλλογές, όπως είναι φυσικό και αναπόφευκτο. Διεισδυτικός, συλλαμβάνει όλες τις διαστάσεις της ποίησής του. Για το «Λιθοξόο» γράφει χαρακτηριστικά:

  «Μιλώντας γενικά για το βιβλίο και την ποίηση που περιέχει, διαπιστώνω ότι ο Λιθοξόος είναι στην ουσία μια άλλη, μικρή έστω, Κιβωτός μέσα στην οποία ο δημιουργός της προσπάθησε να μεταφέρει, ως άλλος Νώε, ό,τι αγαπά και ό,τι τον συγκινεί απ’ αυτό τον «παράδεισο», για να τα κρατήσει ανέγγιχτα από τα κοφτερά δόντια του αδυσώπητου χρόνου, αλλά και να τα προστατέψει από την καταστροφική μανία κάποιων συνανθρώπων μας» (σελ. 18).

  Και πιο ειδικά, επισημαίνει.

  «Ακόμη, μέσα από τις σελίδες του Λιθοξόου προβάλλει και ως ένας σηματωρός και κήρυκας του έρωτα, στην αγνή και θεία μορφή του ή, πιο σωστά, φαντάζει ως ένας επιβλητικός αρχιερέας την ώρα που προΐσταται στη μεγάλη λειτουργία του έρωτα! Γιατί, για τον Πρατικάκη, όπως υποψιάζομαι, δεν γίνεται ζωή χωρίς έρωτα. Ο έρωτας γι’ αυτόν δεν είναι απλώς θέμα σωματικής λειτουργίας. Είναι ταυτόχρονα και θέμα ψυχικής λειτουργίας» (σελ. 34).

  Για τον φιλοσοφικό του στοχασμό γράφει χαρακτηριστικά:

  «Ο φιλοσοφικός στοχασμός δεν υπονομεύει κατ’ ουδένα λόγο την ποίησή του. Απεναντίας, αυτά τα δύο στοιχεία βρίσκονται σε αρμονική συζυγία μέσα στους στίχους του και, γενικά, σε όλη την ποίησή του, γεγονός που προκαλεί τον εντυπωσιασμό και τον θαυμασμό του αναγνώστη για τους αριστοτεχνικούς χειρισμούς του ποιητή, σε ό,τι αφορά την επεξεργασία και το πλάσιμο της ποιητικής ύλης που έχει στη διάθεσή του» (σελ. 26).

  Για τον λεξιλογικό του πλούτο γράφει επίσης:

  «Σημαντική και αξιοπρόσεκτη είναι και η επαναλειτουργία που κατάφερε να επιφέρει ο Πρατικάκης σε αρκετές αδρανείς (σχεδόν νεκρές) λέξεις. Λέξεις περιφρονημένες και απορριγμένες που αν τύχει και τις συναντήσει μπροστά του κάποιος άλλος ομότεχνός του, θα τις προσπεράσει σίγουρα με μεγάλη αδιαφορία. Λέξεις άκαμπτες και κακόηχες, όπως πεδίκλωναν, ξεμπροστιάζει, τσιγαρόβηχας, χλεμπονιάρης, κ.ά.» (σελ. 39).

  Κάτω από το ISBN του βιβλίου ο Μαυρής γράφει ανάμεσα στα άλλα:

  «Στο κείμενο που ακολουθεί δεν τονίζεται η λήγουσα όλων των λέξεων, που είναι ένας από τους βασικούς κανόνες που εφάρμοσε ο αξέχαστος Αντώνης Μυστακίδης-Μεσεβρινός. Η χειρονομία μου αυτή ας θεωρηθεί ως ένα μικρό μνημόσυνο στο μεγάλο πνευματικό άνθρωπο».

  Δεν ήξερα αυτό τον κανόνα, και τον βρίσκω πραγματικά ενδιαφέροντα, αφού δεν δυσκολεύει καθόλου την ανάγνωση, ακόμη και για έναν ξένο, και εμάς τους έλληνες μας γλιτώνει από περιττά κτυπήματα στο πληκτρολόγιο.

  Για έναν ξένο…

  Αντιμετώπισα αντίστροφο πρόβλημα διαβάζοντας πρόσφατα τη ρώσικη μετάφραση του μυθιστορήματος της Cecilia Ahern «Y.Γ. Σ’ αγαπώ». Εκεί, καθώς απουσίαζαν οι τόνοι, δεν ήξερα πώς τονίζονταν οι άγνωστες λέξεις που είχα. Πριν χρόνια όμως, που διάβασα τα «Παιδικά χρόνια» του Γκόρκι, υπήρχαν τόνοι. Ίσως γιατί το βιβλίο αυτό θα το διάβαζαν και παιδιά, που φυσικά δεν μπορούσαν να ξέρουν τη σωστή προφορά όλων των λέξεων.

  Δεν ξέρω πως έλυνε το πρόβλημα του αναβιβασμού του τόνου ο Μυστακίδης. Κάποιες φορές βλέπω να υπάρχει («στην ποίησή του», σελ. 30), κάποιες άλλες όχι («τα κείμενα του», σελ. 38). Υποθέτω ότι το δεύτερο είναι λάθος επιμέλειας, και όχι το πρώτο.

  Η μόνη περίπτωση που ξέρω να έχει γραφεί ένα βιβλίο για μια μόνο ποιητική συλλογή είναι για την «Στροφή» του Γιώργου Σεφέρη από τον Ανδρέα Καραντώνη.

  Λάθος: Θυμήθηκα τώρα και την εξαίσια μελέτη του Τάσου Λιγνάδη για το «Άξιον εστί» του Ελύτη.

  Εξαιρετική η μελέτη αυτή του Χρήστου Μαυρή για τον «Λιθοξόο» του Μανόλη Πρατικάκη, της ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδη.

  Και όπως πάντα, τελειώνουμε με τους ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους που εντοπίσαμε.

Επίμονα κι επίπονα, όπως διαπιστώνω (σελ. 30)

Ο «χρυσομάλλης έρωτας» που, όπως διαπιστώνω (σελ. 32)

Ως ένα επιδέξιο και σπάνιο τεχνίτη (σελ. 33)

Μπάμπης Δερμιτζάκης