Jan P. Matuszynski, Τα ίχνη της βίας (Leave no traces, 2021)

Jan P. Matuszynski, Τα ίχνη της βίας (Leave no traces, 2021)

 

  Από χθες στους κινηματογράφους

  Οι πρώην κομμουνιστικές χώρες κατατρύχονται από το κομμουνιστικό παρελθόν τους. Στο μυαλό μου έρχονται ρουμάνικες και γερμανικές ταινίες, θα είναι κι άλλες, να μην ψάχνω τώρα.

  Τα «Ίχνη της βίας» είναι μια πολωνική ταινία που αναφέρεται σε ένα πραγματικό περιστατικό. Οι πολιτοφύλακες σακατεύουν στο ξύλο έναν νεαρό ο οποίος πεθαίνει μετά. Μάρτυρας ένας φίλος του. Οι αρχές προσπαθούν να κουκουλώσουν το γεγονός, φορτώνοντας το θάνατό του στους τραυματιοφορείς που τον μετέφεραν στο νοσοκομείο. Όμως ο μάρτυρας μπορεί να τους κάνει ζημιά. Πρέπει να τον πείσουν να αποσύρει την κατάθεσή του. Και αρχίζουν οι περιπέτειες και οι ταλαιπωρίες, για τον μάρτυρα, για τους γονείς του και για τη μητέρα του νεαρού.

  Καθώς είπαμε ότι είμαι ιδιοσυγκρασιακά συγκριτολόγος (το λέω αυτό για όσους δεν το θυμούνται) θα συγκρίνω την ταινία με δυο άλλες: το «Ζ» του Γαβρά και την «Επιστροφή στο σπίτι» (2014) του Zhang Yimou.

  Τι κοινό έχει η ταινία του Ματουζίνσκι με την «Επιστροφή στο σπίτι» του Τζανγκ Γιμόου;

  Και στις δυο η πλοκή διαδραματίζεται σε κομμουνιστικές χώρες.

  Και σε τι διαφέρουν;

  Στην ταινία του Ματουζίνσκι ο πατέρας καταδίδει τον γιο που είναι μάρτυρας της δολοφονίας, για να μην πέσει στα χέρια της «Αλληλεγγύης», του συνδικάτου που αντιπολιτευόταν το καθεστώς (Οι παλιοί θα θυμάστε τον Λεχ Βαλέσα). Στην ταινία του Γιμόου η δεκατριάχρονη κόρη καταδίδει τον πατέρα της ο οποίος το έσκασε από το στρατόπεδο αναμόρφωσης όπου τον είχαν στείλει οι ερυθροφρουροί για να συναντήσει τη μητέρα της.

  Τι κοινό έχει η ταινία του Ματουζίνσκι με το «Ζ» του Γαβρά (μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Βασίλη Βασιλικού);

  Και στις δυο βλέπουμε τις προσπάθειες κουκουλώματος μιας δολοφονίας.

  Και ποια η διαφορά;

  Στο καθεστώς της δικτατορίας του προλεταριάτου η υπόθεση κουκουλώθηκε. Στη δημοκρατία τη δική μας, όσο κουτσουρεμένη κι αν μας φαίνεται, τόσο οι φυσικοί αυτουργοί όσο και οι ηθικοί λογοδότησαν στη δικαιοσύνη και καταδικάστηκαν.

  Μου αρέσουν οι παραφράσεις, έχω γράψει κάμποσες. Αντιγράφω μια από αυτές από την ανάρτηση που έκανα.

  «Η δημοκρατία είναι το καλύτερο των δυνατών πολιτευμάτων-και κάθε κακό σ’ αυτήν είναι αναγκαίο κακό». Παραφράζω τον F.H. Bradley που στη ρήση του Σπινόζα «Αυτός είναι ο καλύτερος των δυνατών κόσμων» πρόσθεσε το σαρδόνιο «και κάθε κακό σ’ αυτόν είναι αναγκαίο κακό».