Λάκης Παπαστάθης-Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον

Λάκης Παπαστάθης  

Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον (2001)

Την ταινία τη βρήκα στο youtube. Μου τη σύστησε θερμά ένας φίλος και αποφάσισα να τη δω. Είδα κάπου 25 λεπτά και μετά σκέφτηκα ότι θα ήταν καλύτερα να (ξανα)διαβάσω το διήγημα του Βιζυηνού πριν δω την υπόλοιπη ταινία. Έτσι κι έκανα, και διαπίστωσα για μια ακόμη φορά ότι η οποιαδήποτε κινηματογραφική μεταφορά είναι αδύνατον να ξεπεράσει το λογοτεχνικό έργο. Το χιούμορ που υπάρχει στον Βιζυηνό δεν αποδόθηκε στην ταινία, προφανώς γιατί ήταν δύσκολο να αποδοθεί.

Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον στην πραγματικότητα ήταν το μόνο της ζωής του ταξείδιον-του παππού του. Από την Κωνσταντινούπολη όπου εργαζόταν ως μαθητευόμενος ράπτης τον πήρε ένας συγγενής άρον άρον να προλάβει τον παππού του που ήταν ετοιμοθάνατος. Όμως αυτός συνήλθε, για λίγο όπως αποδείχτηκε, ίσα ίσα για να έχει μια συνομιλία μαζί του πάνω στο λοφάκι όπου κατέφευγε συχνά, μακριά από την τσαούσα γυναίκα του που ματαίωνε όλα του τα ταξίδια. Τις ιστορίες που ήξερε και είχε αφηγηθεί στον εγγονό του δεν τις είχε ζήσει ο ίδιος, τις είχε ακούσει από τη γιαγιά του, όπως αναγκάστηκε να ομολογήσει στο τέλος. Και οι ιστορίες αυτές δεν ήταν αληθινές ιστορίες, ήταν παραμύθια, όπως αυτό με τη φώκια που εμείς το ξέρουμε σαν το παραμύθι με τη γοργόνα που ρωτάει «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;» αλλά στα μάτια του μικρού εγγονού φάνταζαν αληθινές.

Το λαογραφικό στοιχείο που βρίσκουμε στο διήγημα και που δεν μπορούσε να αποδοθεί πλήρως στην ταινία είναι η αντίληψη ότι ο ετοιμοθάνατος δεν πεθαίνει αν δεν δει κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που πεθυμά. Ο παππούς τον εγγονό του είχε επιθυμήσει και έστειλε να τον φέρουν. Η μητέρα  ενός φίλου μου δεν ξεψύχησε παρά μόνο αφού είδε την εγγονή της, που ήλθε από την Αθήνα.

Το ιστορικό στοιχείο που δείχθηκε αρκούντως στο έργο είναι ότι οι γονείς παρακαλούσαν να κάνουν κορίτσι, γιατί τα αγόρια τα άρπαζαν και τα έκαναν γενίτσαρους. Ο παππούς μεγάλωσε σαν κοριτσάκι, ντυμένος κοριτσίστικα, και όταν έγινε δέκα χρονών σταμάτησαν τη μεταμφίεση και τον πάντρεψαν με μια γειτονοπούλα με την οποία έπαιζαν μαζί. Οι τούρκοι δεν έπαιρναν τα παντρεμένα αγόρια.

Το μοναδικό του ταξίδι ο παππούς το έκανε τις παραμονές του γάμου του, όταν το έσκασε για ένα μακρινό βουναλάκι που, όπως το έβλεπε από μακριά, νόμιζε ότι συνόρευε με τον ουρανό. Πήρε μαζί του και μια σκάλα για ν’ ανέβει. Όμως καθώς είδε ότι ο ουρανός βρισκόταν ακόμη μακριά και ο ίδιος είχε κουραστεί, τα παράτησε και γύρισε πίσω.

Αυτό ήταν το μοναδικό του ταξείδιον, ανολοκλήρωτο, και το ολοκλήρωσε την επομένη της άφιξης του εγγονού του. Με το θάνατό του πήγε τελικά στον ουρανό.

Πολύ καλή η ταινία, αλλά πολύ καλύτερο το διήγημα.