George Mendeluk, Bitter harvest (2017)

George Mendeluk, Bitter harvest (2017)

  Νόμιζα ότι ήταν από σήμερα στους κινηματογράφους. Ίσως σημείωσα λάθος, ίσως άλλαξε η μέρα της προβολής. Μπορεί να είναι για την άλλη πέμπτη. 

  Η «Πικρή σοδιά» είναι μια ακόμη ταινία όπου «το στόρι ήταν το πρόσχημα», για να παραφράσω το «Η Μερόπη ήταν το πρόσχημα» της Ευγενίας Φακίνου· το πρόσχημα για να αναδειχθεί το κοινωνικοπολιτικό φόντο, για το οποίο λέγονται αρκετά πράγματα στα γράμματα τέλους.

  Το φόντο αυτό είναι η περίοδος της κολεκτιβοποίησης, ένα επεισόδιο από τη «Μεγάλη ουτοπία», που ίσως παίζεται ακόμη στους κινηματογράφους. Το στόρι εδώ τοποθετείται στην Ουκρανία τη διετία 1932-1933, που είχε σαν συνέπεια ένα πρωτοφανή λιμό και που οδήγησε 7-10 εκατομμύρια ουκρανούς στο θάνατο. Το αμφίσημο τέλος είναι για να υπογραμμίσει αυτό που λέγεται στα γράμματα τέλους, ότι πολύ λίγοι από όσους προσπάθησαν να το σκάσουν στο εξωτερικό τα κατάφεραν.

  Παραθέτω ένα απόσπασμα από την κριτική μου της ταινίας του Φώτη Λαμπρινού:

  «Ο Λαμπρινός παρουσιάζει τον Λένιν σαν μια μεγάλη προσωπικότητα. Πολυσχιδής, αγαπούσε την λογοτεχνία και τη μουσική. Επέβαλε, «αναθεωρητικά», παρά τις αντιδράσεις που αντιμετώπισε στο κόμμα, την Νέα Οικονομική Πολιτική, για να μπορέσει να αυξήσει την αγροτική παραγωγή και να ταΐσει τους κατοίκους των πόλεων· και αυτό μετά τη νικηφόρα επανάσταση, που η πίστη στην ουτοπία βρισκόταν στο κορύφωμά της.

  Δεν συνέβη όμως το ίδιο και επί Στάλιν (έγινε γραμματέας του κόμματος το 1922, όταν ο Λένιν ήταν βαριά άρρωστος), όπου με την υποχρεωτική κολεκτιβοποίηση ξεσπιτώθηκαν χιλιάδες οικογένειες που αρνήθηκαν να ενταχθούν στα κολχόζ, ενώ με την κατάσχεση του σιταριού για εξαγωγή για τη χρηματοδότηση της βιομηχανίας πέθαναν χιλιάδες από ένα πρωτοφανή λιμό. Η ανθρωποφαγία δεν ήταν κάτι άγνωστο σε αυτή την περίοδο της φοβερής πείνας».

  Γιατί παρέθεσα αυτό το απόσπασμα.

  Στη ταινία ακούσαμε τον Στάλιν να λέει, κριτικάροντας τη ΝΕΠ, ότι το μυαλό του Λένιν είχε φυράνει από τη σύφιλη (πρώτη φορά ακούω να έχει ο Λένιν σύφιλη). Αυτός θα εφάρμοζε με συνέπεια την κολεκτιβοποίηση την οποία εγκατέλειψε ο Λένιν.

  Να ήταν άραγε διαφορετική η εξέλιξη της Σοβιετικής Ένωσης αν ο Λένιν δεν είχε πεθάνει στα πενήντα τέσσερά του; Για πρώτη φορά έθεσα στον εαυτό μου το ερώτημα.

  Το προσχηματικό στόρι είναι και εδώ ένα love story, όπως στο «The last face» του Sean Penn, και όχι μόνο.

  Ο Γιούρι δεν θέλει να εγκαταλείψει την Νατάλκα και να πάει μόνος του στο Κίεβο, να σπουδάσει ζωγραφική. Αυτή όμως τον παροτρύνει, λέγοντάς του ότι θα έλθει να τον βρει μόλις συνέλθει η μητέρα της από την αρρώστια. Εξάλλου θα μπορούσε να τους στείλει κάποια χρήματα για να αντιμετωπίσουν την σιτοδεία. Στο Κίεβο όμως η εξαθλίωση είναι ίδια με εκείνη της υπαίθρου. Ο Γιούρι, αντιδρώντας στο καθεστώς, θα διωχθεί αρχικά από την Ακαδημία Καλών Τεχνών και μετά θα φυλακισθεί. Όμως θα καταφέρει να δραπετεύσει και να επιστρέψει. Θα πάρει τη Νατάλκα και ένα ορφανό που περιμάζεψε στην πορεία του για να το σκάσουν στην Πολωνία.

  Οι σκηνές που δείχνουν τη βιαιότητα των σοβιετικών αλλά και το σθένος με το οποίο τους αντιμετωπίζουν οι ουκρανοί συγκλονίζουν. Από κάθε άποψη πρόκειται για μια συναρπαστική ταινία.