Stephen Hawking, Brief answers to the big questions

Stephen Hawking, Brief answers to the big questions, Bentam, 2018, σελ. 157

 

  Και με το «Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα» κλείνουμε με την κοσμολογία και τον Hawking (η προηγούμενη ανάρτησή μου ήταν για το βιβλίο του «Η σύντομη ιστορία μου»).

  Σε όσο πιο πολλά συμφραστικά περιβάλλοντα διαβάζεις για κάτι, τόσο πιο πολύ το καταλαβαίνεις, το αφομοιώνεις και το θυμάσαι τελικά. Έτσι κάπως κατάλαβα τις πολλαπλές ιστορίες, τους φανταστικούς αριθμούς, τα εικονικά (virtual) σωματίδια, τον φανταστικό χρόνο, για να αναφέρω μόνο τα πιο δύσκολα στην κατανόηση.

  Τώρα να δούμε ποια είναι τα ερωτήματα και ποιες οι απαντήσεις. Να πούμε ότι τις συνοψίζει στο τέλος κάθε κεφαλαίου.

  Ερώτημα πρώτον: Υπάρχει Θεός; Η απάντησή του είναι ξεκάθαρη: όχι. Αλήθεια, εγώ τι πιστεύω; Πιστεύω ότι υπάρχουν δυνάμεις που μας ξεπερνούν, για τις οποίες δεν ξέρουμε τίποτα. Οι εξωγήινοι είναι μια απ’ αυτές, οι μόνοι για τους οποίους ξέρουμε κάτι.

  Ερώτημα δεύτερον: Πώς άρχισαν όλα αυτά;

  Με τη μεγάλη έκρηξη, γνωστή και ως big bang. Δεν έχει νόημα να ρωτήσουμε τι υπήρχε πριν από αυτό, είναι σαν να ρωτάμε τι υπάρχει νότια από τον νότιο πόλο. Η έννοια του χρόνου υπάρχει μόνο στο σύμπαν μας.

  Ερώτημα τρίτον: Υπάρχουν άλλα ευφυή όντα στο σύμπαν;

  Συμφωνούμε, υπάρχουν. Αλλά καλύτερα να μην τα συναντήσουμε, λέει. Έχω κι εγώ την απάντησή μου, την οποία έδωσα στο μυθιστόρημά μου «Το μυστικό των εξωγήινων». Δεν είμαι όμως κοσμολόγος ή αστροφυσικός για να την αποδείξω.

  Ερώτημα τέταρτο: Μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον;

  Εν μέρει.

  Ερώτημα πέμπτο: Τι υπάρχει μέσα σε μια μαύρη τρύπα;

  Δεν μπορούμε να ξέρουμε, αφού η θερμική ακτινοβολία (ακτινοβολία Χόκινγκ) δίνει μόνο κάποιες πληροφορίες. Η μαύρη τρύπα είναι μια ανωμαλία (singularity) όπου δεν ισχύουν οι νόμοι της φυσικής, όπου ο χώρος και ο χρόνος τελειώνουν.

  Ερώτημα έκτο: Είναι δυνατό το ταξίδι μέσα στο χρόνο;

  Καθόλου. Ή μάλλον είναι δυνατόν σε βιβλία και ταινίες επιστημονικής φαντασίας (H.G. Wells, «Η μηχανή που τρέχει μέσα στο χρόνο». Το διάβασα Κλασικό Εικονογραφημένο). 

  Ερώτημα έβδομο: Θα επιβιώσουμε στη γη;

  Καθόλου, κάποιος αστεροειδής θα πέσει πάνω της, όμως μετά από εκατομμύρια χρόνια. Το πιο πιθανόν είναι να καταστραφούμε εμείς μόνοι μας, με τα πυρηνικά, την καταστροφή του περιβάλλοντος, κ.λπ.

  Ερώτημα όγδοο: Θα έπρεπε να αποικήσουμε το διάστημα;

  Ναι λέει, αλλά εμένα μου φαίνεται προς το παρόν απίθανο. Καλύτερα να φροντίσουμε το σπίτι μας πριν αρχίσουμε να ψάχνουμε για άλλο.

  Ερώτημα ένατο: Θα μας ξεπεράσει η τεχνητή νοημοσύνη;

  Είναι πολύ πιθανόν.

  Ερώτημα δέκατο: Πώς διαμορφώνουμε το μέλλον μας;

  Παίρνοντας μέτρα για τα οικολογικά προβλήματα. Η πυρηνική σύντηξη, όταν επιτευχθεί, θα λύσει το ενεργειακό πρόβλημα.

  Φυσικά δεν θα διαφωνήσω. Τρία από τα βιβλία μου έχουν θέμα την οικολογία.

  Και τώρα κάποια αποσπάσματα, για να τα θυμάμαι:

  «Η Ανθρωπική Αρχή (Anthropic Principle) λέει ότι το σύμπαν πρέπει να είναι λίγο πολύ έτσι όπως το βλέπουμε, γιατί αν ήταν διαφορετικό δεν θα υπήρχε κανείς εδώ να το παρατηρήσει».

  «Στη Μ-θεωρία [θεωρία χορδών] το σύμπαν έχει δέκα διαστάσεις». Εμείς παρατηρούμε μόνο τις τρεις. Συν το χρόνο φυσικά.

  Αϊνστάιν: ο Θεός δεν παίζει ζάρια. Χώκινγκ: «Ο Θεός στην πραγματικότητα παίζει ζάρια».

  Δεν μας λέει όμως αν κερδίζει πάντα, ή χάνει καμιά φορά.

  «Εξελισσόμαστε ώστε να είμαστε πιο έξυπνοι [πολλω κάρωνες] από τους πιθηκοειδείς προγόνους μας, και ο Αϊνστάιν ήταν πιο έξυπνος από τους γονείς του».

  Τα παιδιά του όμως;

  «Σαν αισιόδοξος πιστεύω…»

  Εγώ: «Σαν απαισιόδοξος πιστεύω…».

  Την απαισιοδοξία μου εκτρέφει η μελέτη της ιστορίας, τα διάφορα κοινωνικο… προβλήματα, η ψυχολογία μου και οι μεταφυσικές μου πεποιθήσεις.

  «Πιστεύω ότι το μέλλον της μάθησης και της εκπαίδευσης είναι το διαδίκτυο».

  Αυτό πιστεύω κι εγώ, αλλά άντε τώρα να το πω στο φίλο μου τον… που δεν ξέρει να κάνει μια αναζήτηση στο google και μου φορτώνεται να την κάνω εγώ. Γιατί λέει με εκτιμά, έχει άλλους δέκα στους οποίους θα μπορούσε να απευθυνθεί. Εγώ βέβαια ξέρω ότι με θεωρεί μ...κα. Αλλά δυστυχώς έχω το σύνδρομο του καλού Σαμαρείτη, τι να κάνω, τον εξυπηρετώ.

  Και ένα τελευταίο: υπάρχει διάσπαρτο χιούμορ στο βιβλίο, καθώς και σάτιρα. Το όνομα του Τραμπ το συνάντησα νομίζω τρεις φορές.

  Φιλόλογος ων, το θεωρώ χλωμό να επανέλθω σ’ αυτά τα ζητήματα.