Αντρέι Κοντσαλόφσκι, Рай (Παράδεισος, 2016)

Αντρέι Κοντσαλόφσκι, Рай (Παράδεισος, 2016)

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Με συγκλόνισε η ταινία του Αντρέι Κοντσαλόφσκι «Παράδεισος».

  Ο τίτλος παραπέμπει σε τρεις παράδεισους. Τον ναζιστικό, τον κομμουνιστικό και τον χριστιανικό.

  Τρεις είναι οι βασικοί ήρωες της ταινίας, ένας γάλλος αστυνόμος που υπηρετεί το ναζιστικό καθεστώς,  μια ρωσίδα αριστοκράτισσα που συλλαμβάνεται γιατί έκρυψε δυο εβραιόπουλα (αυτήν θα την παρακολουθήσουμε σε όλη τη διάρκεια της ταινίας) και ένας γερμανός αριστοκράτης, αξιωματικός των SS.

  Η ταινία ξεπερνάει το μανιχαϊστικό δίπολο που βλέπουμε στις ταινίες του είδους. Ο γάλλος και ο γερμανός παρουσιάζονται με τις ανθρώπινες πλευρές τους. Ακόμη, δείχνοντας ο Κοντσαλόφσκι την διαφθορά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (σε ένα από αυτά θα βρεθεί η ρωσίδα) με τους γερμανούς αξιωματικούς να κλέβουν ασύστολα (ο γερμανός ήλθε να ελέγξει αυτή τη διαφθορά, και έχει στείλει ήδη έναν διοικητή ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης στη φυλακή) απομυθοποιεί τον φωτοστέφανο της ιδεολογίας (θυμήθηκα τώρα και τον Μακρυγιάννη, που πρόσφατα διάβασα τα «Απομνημονεύματά» του: η ιδεολογία ιδεολογία, αλλά και το πλιάτσικο πλιάτσικο. Βέβαια δεν ήταν τέτοιοι όλοι οι αγωνιστές, αλλά ήσαν αρκετοί).

  Η αφηγηματική τεχνική της αφήγησης σε κάποιον αόρατο «ανακριτή;» από τους τρεις ήρωες που φωτίζει την προσωπικότητά τους, την προσωπική τους ιστορία καθώς και τα γεγονότα που παρακολουθούμε, ίσως δεν είναι πρωτότυπη, είναι όμως εντυπωσιακή τόσο στην έκταση όσο και στη λειτουργία της, λειτουργώντας σαν ιντερμέτζο στην ροή της ταινίας.

  Το ασπρόμαυρο δίνει την ψευδαίσθηση του ντοκιμαντέρ και οι σκηνές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης θα μπορούσαν να είναι γνήσιες. Εξάλλου υπάρχουν και σκηνές από ντοκιμαντέρ. Η αυτοθυσία της ρωσίδας στο τέλος της ταινίας φαίνεται μεγαλειώδης.

  Το φανταστικό εισβάλλει δυο φορές στην ταινία. Η πρώτη είναι με τα φαντάσματα των εξοντωμένων στα κρεματόρια εβραίων. Το δεύτερο, εντυπωσιακότατο σε εφέ τέλους, εκτός κι αν κάποιοι το μάντεψαν από την αρχή, διαπερνά ολόκληρη την ταινία.