Vittorio de Sica, I girasoli (Το ηλιοτρόπιο, 1970)

Vittorio de Sica, I girasoli (Το ηλιοτρόπιο, 1970)

Αύριο 21 Σεπτεμβρίου και μεθαύριο στο Στούντιο. Το σαββατοκύριακο η «Ατιμασμένη», και τo επόμενο τριήμερο Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη το «Μια ξεχωριστή μέρα».

  Δεν ξέρω γιατί οι άγγλοι έβαλαν τον τίτλο στον ενικό, και τον αντιγράψαμε κι εμείς, όπως συνήθως. Δεν ήταν μόνο ένα ηλιοτρόπιο, ήταν εκατοντάδες, που οι ρώσοι τα φύτεψαν στους αγρούς στους οποίους ήταν θαμμένοι εκατοντάδες νεκροί του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου.

  Η ταινία ξεκινάει σαν κομεντί. Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννη αγαπάει την Σοφία Λώρεν, αλλά ούτε κατά διάνοια δεν έχει σκοπό να την παντρευτεί, της δηλώνει εμφατικά, είναι κατά του γάμου. Στην επόμενη σκηνή τους βλέπουμε να βγαίνουν από την εκκλησία, νεόνυμφοι.

  Γλίτωσε την Αιθιοπία, αλλά όταν ξεσπάει ο πόλεμος τα πράγματα σκουραίνουν. Ένα εφέ απροσδόκητου, ένας άγριος τσακωμός και επίθεση του Μαρτσέλο στη Σοφία με μαχαίρι δεν μας πείθει. Υποψιαζόμαστε τι θα ακολουθήσει. –Είσαι τρελός όσο κι εγώ, του λέει ένας γιατρός στο ψυχιατρείο που νοσηλεύεται, διάλεξε, στρατοδικείο ή εθελοντής για το ρώσικο μέτωπο;

  Εσείς τι θα διαλέγατε;

  Και η κομεντί γίνεται πολεμικό έργο. Οι σκηνές μάχης είναι ελάχιστες, οι περισσότερες μας δείχνουν την πορεία μέσα στο χιόνι των εξαντλημένων στρατιωτών.

  Στη συνέχεια έχουμε το δράμα. Με το τέλος του πολέμου ο Μαρτσέλο δηλώνεται αγνοούμενος. Η Σοφία θα τον αναζητήσει στη Ρωσία. Δεν πιστεύει ότι έχει πεθάνει.

  Ψάχνει ψύλλους στ’ άχυρα θα πείτε, αλλά για ταινία πρόκειται, τον βρίσκει. Είναι παντρεμένος με την κοπέλα που του έσωσε τη ζωή, τραβώντας τον μέχρι το σπίτι της πάνω στα χιόνια, όπου είχε σωριαστεί παραιτημένος.

  Η Σοφία απελπισμένη επιστρέφει. Κάποια στιγμή φτιάχνει καινούρια σχέση. Ο Μαρτσέλο που την αγαπάει θέλει να ξανασμίξει μαζί της. Λέει στη γυναίκα του, με την οποία έχει μια κόρη, ότι θέλει να πάει στην πατρίδα του να αποχαιρετήσει την ετοιμοθάνατη μητέρα του.

  Φούμαρα. Θέλει να βρει τη Σοφία. Αυτή του λέει για τη σχέση της, δεν γίνεται να ξανασμίξουν. Θα ξαναδοκιμάσει να την πείσει. Όταν όμως βλέπει το μωρό της καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Η ταινία τελειώνει με το ταξίδι της επιστροφής του στη Ρωσία.

  Έκανα αυτό το σπόιλερ για να κάνω ένα σχόλιο.

  Καλά, δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου να δει τη μητέρα του, που για να τη δει υποτίθεται ότι θα πήγαινε στην Ιταλία; Να γιος να μάλαμα.

  Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι για χάρη της σκηνικής οικονομίας δεν παρουσιάστηκε η συνάντηση. Όμως υπάρχει και ο αντίλογος, θα μπορούσε να μάθει από την Σοφία ότι π.χ. η μητέρα του πέθανε και το πρόβλημα θα λυνότανε. Δεν ξέρω πόσοι από τους θεατές θα το αντιλαμβάνονταν, εγώ όμως το αντιλήφθηκα. Το θεωρώ σαν ένα μείον της ταινίας.

  Το δράμα αυτό δεν είναι τυπικό, σε σχέση με τους νεκρούς συζύγους, πατεράδες, αδελφούς, που οι δικοί τους έμειναν με το πένθος της απώλειάς τους. Όμως δείχνει ακόμη μια από τις τραυματικές πλευρές που μπορεί να έχει ο πόλεμος.

  Υπάρχει και το άλλο θέμα, με το οποίο ξεκινάει το δράμα: η αγωνία για τους αγνοούμενους. Οι αδελφοί μας οι κύπριοι το έζησαν και το ζουν ακόμη. Αυτοί σίγουρα θα συγκινούνται περισσότερο όταν βλέπουν την ταινία.

  Όχι, να το γράψω κι αυτό, τα ηλιοτρόπια δεν μπορούν παρά να ανακαλέσουν συνειρμικά τα ηλιοτρόπια του Βαν Γκονγκ, ένα από τα αγαπημένα θέματά του που το ζωγράφισε αρκετές φορές.

  Τώρα για σκηνοθεσία να μην τα λέμε, Βιτόριο ντε Σίκα είναι αυτός. Όσο για τους ηθοποιούς, Μαρτσέλο και Σοφία (χρόνια της πολλά για τα 83 της χρόνια, σήμερα 20 του Σεπτέμβρη είναι τα γενέθλιά της, καλά να περνά στους ουρανούς ο Μαρτσέλο), δεν νομίζω να έχει κανείς αντίρρηση ότι είναι από τους κορυφαίους.