Yuri Ozerov, η Απελευθέρωση (1970-1971)

Yuri Ozerov, 1 Απελευθέρωση: φλεγόμενο τόξο (1970)

 

Για τελευταία φορά αύριο Κυριακή η πενταλογία του Yuri Ozerov «Φλεγόμενο τόξο», «Το ρήγμα»,  «Το κύριο πλήγμα» «Η μάχη του Βερολίνου» και «Η τελευταία έφοδος» στο Στούντιο. Οι προβολές αρχίζουν από τις 16.00. Καλή δύναμη όσοι αποφασίσετε να πάτε να τις δείτε.

  Τα πολεμικά έργα είναι τρίτα στη λίστα των προτιμήσεών μου. Πρώτα είναι οι κωμωδίες και μετά τα κοινωνικά. Όμως είναι πολυτέλεια για μένα να τα βλέπω, εφόσον προηγούνται ταινίες σκηνοθετών που βλέπω πακέτο και φυσικά οι ταινίες που θα προβληθούν την ερχόμενη Πέμπτη. Έτσι με μεγάλη μου χαρά είδα ότι το Studio New Star Cinema (Στούντιο) έχει αφιέρωμα στα 75 χρόνια από την απελευθέρωση με σοβιετικές κυρίως αλλά και ρώσικες ταινίες, σχεδόν όλες πολεμικές. Κάποιες τις έχω δει, αλλά τις περισσότερες όχι, και έτσι είναι μια ευκαιρία.

  Ο Yuri Ozerov γύρισε πέντε ταινίες για την «απελευθέρωση» τη διετία 1970-1971. Η πρώτη έχει τίτλο «Το φλεγόμενο τόξο».   

  Διαβάζουμε για ταινίες που είναι μεταφορά ενός μυθιστορήματος ή για ταινίες που βασίζονται σε πραγματικό γεγονός. Η μεταφορά μυθιστορήματος ποτέ δεν είναι εντελώς πιστή στο μυθιστόρημα, υπάρχουν πάντα προσθαφαιρέσεις. Η ταινία που βασίζεται σε πραγματικό γεγονός προφανώς δεν αναπαριστά το πραγματικό γεγονός αλλά το χρησιμοποιεί σαν βάση. Δεν είναι όμως η περίπτωση με τις περισσότερες πολεμικές ταινίες. Σε κάποιες βέβαια το ιστορικό γεγονός απλά βρίσκεται στο φόντο, όπως π.χ. στο «Στάλινγκραντ» (1993) του Joseph Vilsmaier, άλλες όμως φορές είναι σχεδόν πιστή μεταφορά του. Μόνο κάποιες λεπτομέρειες είναι επινοημένες, συνήθως τα ρομάντζα. Οι πέντε ταινίες της απελευθέρωσης αναπαριστούν με πιστότητα τα ιστορικά γεγονότα.

  Το φλεγόμενο τόξο αναφέρεται στη μάχη του Κουρσκ. Παρά λίγο να κερδίσουν οι γερμανοί καθώς έριξαν στη μάχη και τις τελευταίες εφεδρίες τους, όμως και οι ρώσοι είχαν την ενίσχυση εφεδρικών δυνάμεων που ευτυχώς έφτασαν έγκαιρα και τους έδωσαν τη νίκη.

  Ένα άλλο ιστορικό γεγονός είναι η πρόταση να ανταλλαγεί ο γιος του Στάλιν, ο οποίος είχε πιαστεί αιχμάλωτος, με τον von Paulus, που προτίμησε να παραδοθεί στη μάχη του Στάλινγκραντ παρά να θυσιάσει τους στρατιώτες του σε μια μάταιη αντίσταση, καθώς ήταν περικυκλωμένοι. Ο Στάλιν απάντησε ότι δεν θα ανταλλάξει ένα στρατάρχη με ένα στρατιώτη.  

  Τώρα μου πέρασε από το μυαλό, πιθανόν ο Χίτλερ ήθελε αυτή την ανταλλαγή για να τον εκτελέσει μετά ως προδότη, που δεν υπάκουσε τη διαταγή του να αγωνιστεί μέχρις εσχάτων.

  Ένα ακόμη επεισόδιο είναι το σπάσιμο του κλοιού μιας μονάδας γιουγκοσλάβων παρτιζάνων ώστε να ενωθούν με μια άλλη μονάδα. Ακριβώς αυτό έγινε και με τη «Μεγάλη Πορεία» του Μάο, η όγδοη στρατιά ενώθηκε μετά από μια μακρά και δύσκολη πορεία με τις υπόλοιπες κομμουνιστικές δυνάμεις στο βορρά. Τη «Μεγάλη πορεία» τη διάβασα στο στρατό, σε μια αποθήκη καυσίμων όπου ήμουν αξιωματικός υπηρεσίας. Δικτατορία. Παρά λίγο να με τσακώσουν. Κάπου έχω αφηγηθεί αυτή την ιστορία.

  Και κάτι ακόμη που άκουσα στην ταινία και που το έμαθα πρόσφατα: όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου θεωρήθηκαν ως προδότες από τον Στάλιν και σαν τέτοιοι αντιμετωπίσθηκαν μετά την απελευθέρωση.

  Και βέβαια οι πολεμικές σκηνές ήσαν εξαιρετικές. Όλες σε έγχρωμο, ενώ άλλα επεισόδια, ανάμεσα στα οποία και εκείνα που παρουσιαζόταν ο Στάλιν, ήταν ασπρόμαυρα.