Gerard Freeman, Antigone (1974)

Gerard Freeman, Antigone (1974)

  Πριν χρόνια, γράφοντας στο βίντεό μου κάποια ταινία και βάζοντας στον προγραμματισμό πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από ό,τι είχε για να είμαι σίγουρος ότι θα γραφόταν όλη εάν υπήρχε κάποια καθυστέρηση, γράφηκε και ένα κομμάτι από την «Αντιγόνη», τηλεοπτική μεταφορά του θεατρικού έργου του Ζαν Ανούιγ. Το είδα και μου άρεσε πολύ. Την έψαξα στο διαδίκτυο κάποιες φορές, δεν μπόρεσα να τη βρω. Τη βρήκα τώρα με την ευκαιρία μιας ανάρτησής μου για την «Διαδικασία» του Δήμου Θέου, ψάχνοντας στο youtube. Είχε αναρτηθεί πέρυσι. Σας συνιστώ να τη δείτε, είναι ακριβώς η ταινία που είχα δει τότε.

  Δεν ξέρω πόσο πιστός μένει ο Φρίμαν στο θεατρικό έργο του Ανούιγ, μπορώ όμως να υποθέσω ότι αποτελεί σχεδόν πιστή μεταφορά του.

  Με την Ζενεβιέβ Μπυζόλντ στον επώνυμο ρόλο, ο Φρίμαν παρακολουθεί τον αρχαίο μύθο όπως τον ξέρουμε από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε σημερινά δεδομένα. Ελάχιστες οι παραλλαγές, με κύριες την ύπαρξη μιας παραμάνας, τη συνομιλία της Αντιγόνης με τον Αίμονα και στο τέλος το αποχαιρετιστήριο σημείωμα που του στέλνει η Αντιγόνη. Στο ρόλο του χορού που είναι ταυτόχρονα και αφηγητής και μας εισάγει στην υπόθεση του έργου είναι ένας κουστουμαρισμένος με παπιγιόν.

  Νομίζω ότι ο Ανούιγ επηρεάστηκε (ή μήπως τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται;) από την αντίληψη που είχε ο Χέγκελ για το πρόσωπο του Κρέοντα. Ο Χέγκελ σίγουρα θα χειροκροτούσε το έργο του.

  Ο Κρέων κάνει τα αδύνατα δυνατά να πείσει την Αντιγόνη να παραιτηθεί από την πράξη της. Θα κουκουλώσει το ζήτημα σκοτώνοντας τους φρουρούς που το ξέρουν. Επιχειρηματολογεί πολύ πιο επιτυχημένα από ό,τι στο έργο του Σοφοκλή για τους λόγους που τον οδήγησαν να πάρει την απόφαση που πήρε. Της λέει ότι δεν άξιζε τον κόπο να κάνει αυτό που έκανε, και τα δυο αδέλφια ήταν παλιοχαρακτήρες, ξέχασε πώς της φερόντουσαν; Όμως για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας έπρεπε τον ένα να τον ανακηρύξει ήρωα και να τον θάψει με τιμές ενώ τον άλλο να τον αφήσει άταφο. Είπε και αρκετά άλλα, πολύ πειστικά. Όμως η Αντιγόνη είναι ανένδοτη, επιζητεί το θάνατο, αν την αφήσει ελεύθερη θα πάει να τον ξαναθάψει. Ο Ανούιγ θέλει να μείνει πιστός στη βασική πλοκή της σοφόκλειας τραγωδίας.  

  Τελικά είπα να δω και μια θεατρική μεταφορά του έργου (υπάρχει στο youtube), για να δω αν και κατά πόσο παρεκκλίνει ο Φρίμαν. Είναι γνωστό ότι τα ανεβάσματα ενός θεατρικού έργου στη σκηνή παρεκκλίνουν ελάχιστα από το κείμενο σε σχέση με τις κινηματογραφικές μεταφορές του.

  Πράγματι, ό,τι είδα στην τηλεταινία είδα και στο θεατρικό έργο. Ζωντανή βιντεοσκόπηση αλλά με κινηματογραφική οπτική, με αλλαγές γωνίας, συχνά γκρο πλαν, κ.λπ., είναι πολύ πιο εντυπωσιακό από την τηλεταινία, με τις σκηνές σύγκρουσης να είναι πολύ πιο έντονες και συναρπαστικές. Όμως η σχεδόν δίωρη διάρκειά του σε σχέση με την τηλεταινία που διαρκεί μιάμιση ώρα μας κάνει να υποθέσουμε ότι ο Φρίμαν παρέλειψε κάμποσο κείμενο από το θεατρικό έργο, πράγμα συνηθισμένο άλλωστε στις κινηματογραφικές μεταφορές.

  Στα γράμματα τέλους διαβάζω: σκηνοθεσία Nicolas Brianҫon, Αντιγόνη Barbara Schultz και Κρέων, οποία έκπληξη!!! Robert Hossein. Πού να τον αναγνωρίσω! Τον είχα δει πριν λίγες μέρες σε δυο έργα τα οποία σκηνοθετούσε κιόλας, και τα οποία γυρίστηκαν το 1955 και το 1959 αντίστοιχα, όταν ο Χοσεΐν δεν είχε κλείσει καν τα τριάντα (γεννήθηκε το 1927) ενώ το θεατρικό έργο του Ανούιγ στο οποίο πρωταγωνιστεί ανέβηκε στη σκηνή το 2003, μετά από σχεδόν πενήντα χρόνια.  Τα έργα αυτά είναι (κοίτα να δεις, ψάχνοντας για να δώσω τον σύνδεσμο διαπίστωσα ότι είχα ξεχάσει να αναρτήσω τα κείμενα που είχα γράψει γι’ αυτά και τα ανάρτησα τώρα) «Οι παλιάνθρωποι πάνε στην κόλαση» και «Η νύχτα των κατασκόπων».  

 Ενενήντα χρονών σήμερα ο Χοσεΐν, θα του ευχηθούμε να τα περάσει τα εκατό.