Book review, movie criticism

Tuesday, October 16, 2018

Hirokazu Koreeda, Maborosi (1995)


Hirokazu Koreeda, Maborosi (1995)


  Εν όψει της μεθαυριανής προβολής της ταινίας «Το τρίτο έγκλημα».
  Το «Maborosi» είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας του Κορέεντα, που μέχρι τότε είχε ασχοληθεί με το ντοκιμαντέρ. Βραβεύτηκε με τη «Χρυσή άρκτο» στο φεστιβάλ Βενετίας.
  Ένας πατέρας ζει με τη μικρή κορούλα του και τη γιαγιά. Η γιαγιά, κτυπημένη από άνοια, χάνεται κάποια μέρα, μια από τις πολλές φορές. Δεν θα την ξαναδούμε.
  Η μητέρα ζει με το μωρό της και τον άνδρα της. Μια μέρα τον πάτησε το τραίνο. Σίγουρα αυτοκτονία, έχει αποφανθεί η αστυνομία.
  Ο γιος είναι τώρα μικρούλης. Ένα συνοικέσιο και η ζωή της θα ξαναφτιάξει. Ζει ευτυχισμένη με τον άντρα της, το ίδιο και τα δυο παιδιά, που τα βλέπουμε συχνά μαζί να περιφέρονται στο παραθαλάσσιο χωριό όπου ζει ο πατέρας.
  Όμως τη γυναίκα τη στοιχειώνει το ερώτημα: γιατί αυτοκτόνησε ο άντρας της; Κάποια στιγμή δείχνει να ζηλεύει την πρώτη γυναίκα του, που φαίνεται ότι ήταν ο μεγάλος έρωτας της ζωής του.
  Μια τυπική ιστορία, με εξαίρεση ίσως την αυτοκτονία, αν και όχι για τους γιαπωνέζους που φαίνεται ότι κρατούν την αυτοκτονία στο τσεπάκι τους, πανέτοιμοι να τη χρησιμοποιήσουν. Στο «Νορβηγικό δάσος» του Χαρούκι Μουρακάμι μετράμε πεντέξι αυτοκτονίες.  
  Γιατί αυτοκτόνησε ο άνδρας της;
  Ψάχνοντας το λήμμα της βικιπαίδειας είδα ότι ο τίτλος αναφέρεται σ’ αυτήν. «Φασματικό φως» είναι η κυριολεκτική μετάφραση που εδώ, λέει η βικιπαίδεια, μεταφράζεται καλύτερα σαν «τρικ του φωτός». Αυτό είναι που παγίδεψε τον άντρα της, περίπου σαν παραίσθηση, και τον έκανε να μην απομακρυνθεί από τις ράγες ενώ ο μηχανοδηγός βαρούσε τη σειρήνα του τραίνου απεγνωσμένα.
  Ο μεγάλος σκηνοθέτης έχει προσωπικό ύφος.
  Ο Κορέεντα προτιμάει το ημίφως του σούρουπου και της ανατολής, των σκοτεινών διαδρόμων και των σκαλιών των πολυκατοικιών. Ακόμη και όταν μεταφέρει το συνεργείο του στο παραθαλάσσιο χωριό, προτιμάει τις σκοτεινιασμένες μέρες με τον συννεφιασμένο ουρανό. Μια φορά μόνο θυμάμαι το φως του ήλιου να φωτίζει εκτυφλωτικά τους τσιμεντένιους ογκόλιθους στο λιμάνι.
  Το γκρο πλαν, τόσο αγαπημένο στους δυτικούς σκηνοθέτες, σχεδόν απουσιάζει. Η κάμερα παρακολουθεί από μακριά τους ήρωες, αν και εμείς τους ακούμε σαν να βρίσκονται πολύ κοντά (προφανώς οι συνομιλίες προστέθηκαν στο στούντιο). Ακόμη ο Κορέεντα αρέσκεται στα μεγάλα πλάνα. Χαρακτηριστικά είναι τα δυο πλάνα κοντά στο τέλος της ταινίας, όπου η γυναίκα παρακολουθεί την αποτέφρωση ενός νεκρού στο κρεματόριο που βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, ενώ κάποια στιγμή έρχεται ο άντρας της που την αναζητάει. Δυο λεπτά και είκοσι δευτερόλεπτα το ένα,  τρία λεπτά το άλλο. Βέβαια στο «Τρίτο έγκλημα» βλέπω τον Κορέεντα να έχει εγκαταλείψει αυτές τις στιλιστικές ακρότητες. Σίγουρα από πιο πριν, όμως από πότε, αυτό θα το δω βλέποντας και τις άλλες ταινίες του, μια και έχω αποφασίσει να τις δω όλες.    

No comments: