Book review, movie criticism

Wednesday, February 26, 2020

Corneliu Porumboiu, Αστυνομία, ως επίθετο (Police, Adjective, 2009)


Corneliu Porumboiu, Αστυνομία, ως επίθετο (Police, Adjective, 2009)


  Εν όψει της προβολής των «Σφυριχτών» αύριο, Πέμπτη.
  Πρόγευση του αυριανού αστυνομικού είναι ταινία «Αστυνομία, ως επίθετο».
  Πρωταγωνιστής και εδώ ένας αστυνομικός. Του έχει ανατεθεί η παρακολούθηση ενός νεαρού ο οποίος σίγουρα καπνίζει, αλλά πιθανότατα διακινεί κιόλας, χασίσι. Ο διευθυντής επιμένει να συλληφθεί, ο αστυνομικός δεν θέλει να τον συλλάβει, ένας απλός χρήστης είναι, σιγουρότατα, άλλος το διακινεί. -Μα θα φάει έξι χρόνια φυλακή. -Όχι, μόνο τριάμισι, επιμένει ο διευθυντής, λες και τα τριάμισι είναι λίγα.
  Η ταινία έχει το υφολογικό στίγμα του μεγάλου σκηνοθέτη. Μεγάλα και αργά πλάνα, οιονεί ντοκιμαντερίστικα, που αρκετά δεν δένουν ιδιαίτερα με την πλοκή (π.χ. οι συζητήσεις του αστυνομικού με τη γυναίκα του), όμως σκιαγραφούν χαρακτήρες, εικονογραφούν περιβάλλοντα, περιγράφουν καταστάσεις. Το στόρι του Πόρουμπογιου ένας χολιγουντιανός σκηνοθέτης θα το είχε ξεπετάξει σε μισή ώρα.
  Σε κάθε αστυνομικό έργο υπάρχει το σασπένς: θα συλληφθεί ο νεαρός τελικά ή θα πάρει παράταση ο αστυνομικός από το διευθυντή του, για να εντοπίσει τον πραγματικό διακινητή;
  Στο διδακτορικό μου πραγματεύθηκα το δίπολο συμβιβασμού/μη συμβιβασμού, επισημαίνοντας ότι στα έργα που μελέτησα προβάλλεται το υψηλό ηθικό ανάστημα του μη συμβιβασμένου, αλλά δείχνεται και η τραγική του μοίρα, συνέπεια του μη συμβιβασμού του. Η ταινία του Μάλικ «Μια κρυφή ζωή» παίζεται ακόμη στις αίθουσες, και θα παίζεται για καιρό φαντάζομαι, για να δώσουμε ένα παράδειγμα από τον κινηματογράφο.
  Το ίδιο δίπολο βλέπουμε και στην ταινία του Πόρουμπογιου, με τη διαφορά ότι εδώ ο αστυνομικός τελικά συμβιβάζεται. -Αν έχεις συνειδησιακό πρόβλημα, του λέει ο διευθυντής, και δεν θέλεις να συλλάβεις τον ύποπτο, τότε να παραιτηθείς από το σώμα. Μπορείς να το σκεφτείς μέχρι τις τέσσερις.
  Η ταινία τελειώνει με τον αστυνομικό να σχεδιάζει τις κινήσεις που θα κάνουν για να τον συλλάβουν.
  Κάπου δεκαπέντε λεπτά συζητούν για τη συνείδηση. Μάλιστα ο διευθυντής στέλνει τη γραμματέα του να του φέρει ένα λεξικό. Τον βάζει να διαβάσει το λήμμα «συνείδηση», μετά το λήμμα «νόμος» και τέλος το «αστυνομία», και ως επίθετο (police station, κ.λπ.).
  Και θυμήθηκα.
  Είμαι στο νοσοκομείο της Ιεράπετρας όπου η μητέρα μου νοσηλεύεται με εγκεφαλικό. Πώς να περάσω την ώρα μου; Μα διαβάζοντας. Το λύκειο που τέλειωσα είναι δίπλα, να πάω να δανειστώ ένα βιβλίο. Μετά από δέκα χρόνια. Ήταν το «Πόλεμος και Ειρήνη».
  Θυμάμαι που, όταν τέλειωσα και πήρα το απολυτήριο, έπιασα μια πέτρα, στάθηκα στην πόρτα έχοντας πίσω το σχολείο και μπροστά την εκκλησία και «έριξα πέτρα πίσω μου», κυριολεκτικά.
  Περασμένα ξεχασμένα.
  -Κύριοι συνάδελφοι, ξέρετε τι μου απάντησε ο Δερμιτζάκης όταν ρώτησα την τάξη «Τι είναι συνείδηση;»; Ένας μικρός ανθρωπάκος που είναι μέσα μας και μας μαλώνει κάθε φορά που κάνουμε μια κακή πράξη.
  Τι θυμότανε ο θεολόγος μας, μετά από τόσα χρόνια, και δεν θυμόταν τι έφαγε χθες.
  Το προ-προηγούμενο Πάσχα είπα, μετά από δεκαετίες, να ξαναδιαβάσω τα ρουμάνικα από το teach yourself books. Απλώς να φρεσκάρω τα λίγα που ήξερα για τη γλώσσα, όχι να την προχωρήσω. Από τη συζήτηση του αστυνομικού με τη γυναίκα του έμαθα μια ακόμη λέξη.
  Ξέρετε πώς λένε στα ρουμάνικα τη (λογοτεχνική) μεταφορά; Αναφορά.
  Κάπου δεν ήξερε καλά ελληνικά ο ρουμάνος που τη λάνσαρε. 
[Συμπληρώνω, μετά την ανάρτηση, βλέποντας τον «Θησαυρό». Ναι, η σωστή λέξη είναι «μεταφορά», ο Πόρουμπογιου προφανώς τη βάζει να λέει «αναφορά» σαν μια ψηφίδα στην προσωπογράφησή της].
  Είμαι κρυωμένος, φτιάχνω ένα ζεστό φασκόμηλο. Μόλις έχω ξεκινήσω να το πίνω βλέποντας παράλληλα την ταινία και ακούω κάποιον να διαβάζει στον αστυνομικό από την εφημερίδα ότι τα ζεστά κάνουν κακό στα κρυολογήματα, διότι κ.λπ. κ.λπ. Και ο φίλος μου ο Νίκος επιμένει επίσης ότι η χοληστερίνη δεν είναι βλαβερή.
  Τι έχω να ακούσω ακόμη!!!
  Η προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για τις τρεις πρώτες μικρού μήκους ταινίες του.

No comments: