Book review, movie criticism

Wednesday, February 26, 2020

William Dieterle, Omar Khayyam (1957)


William Dieterle, Omar Khayyam (1957)


  Πάντα αναρωτιέμαι για ταινίες που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα, ποια είναι τα πραγματικά και ποια τα επινοημένα. Σε μια βιογραφία αυτό ισχύει πολύ περισσότερο, και προπαντός για έναν ιρανό ποιητή που έζησε αιώνες πριν (1048-1131). Διάβασα λοιπόν τα σχετικά λήμματα, αλλά δεν έχει νόημα να παραθέσω εδώ τις διαφορές ανάμεσα στη μυθοπλασία της ταινίας και στα ιστορικά γεγονότα.
  Ο Ομάρ αγαπάει την κόρη του Ιμάμη, την οποία όμως έχει βάλει στο μάτι του ο σουλτάνος και τελικά την παντρεύεται. Όμως σε μια εκστρατεία κατά των βυζαντινών τραυματίζεται θανάσιμα και πεθαίνει, όχι όμως πριν πέσει το κάστρο-καταφύγιο των ασασίνων, αυτών των φανατισμένων ισλαμιστών εκτελεστών (από αυτούς ετυμολογείται η λέξη assassin, δολοφόνος), σύμφωνα με σχέδιο που κατάστρωσε ο Ομάρ Χαγιάμ. Και, μετά το θάνατο του πατέρα του, ο γιος του είναι έτοιμος να εκδώσει διάταγμα με το οποίο απελευθερώνει την αγαπημένη του Ομάρ από το καθήκον της να παραμείνει χήρα, ώστε οι δυο ερωτευμένοι να μπορούν να συζήσουν.
  Και τώρα μια ατάκα από την ταινία: «Η πρώτη αγάπη ποτέ δεν πεθαίνει για κανέναν άντρα».
  Και θυμήθηκα κάτι που διάβασα πριν χρόνια: Ο άντρας δεν ξεχνάει ποτέ την πρώτη του αγάπη, και η γυναίκα-την τελευταία.
  Να παραθέσουμε ακόμη ένα λογύδριο του Ομάρ Καγιάμ, προφητικό θα λέγαμε για το 1957 που γυρίστηκε η ταινία. Απευθύνεται στον παλιό του φίλο και νυν αρχηγό των ασασίνων. «Άνθρωποι σαν εσένα εμφανίστηκαν σε κάθε γενιά, από την αυγή της ανθρωπότητας μέχρι τον καιρό μας. Όλοι τους με μια άλλη μορφή της αρχαίας συνομωσίας, να κυβερνήσουν τη γη. Εκατομμύρια πέθαναν για να τους ξεσκεπάσουν. Αυτό που κάνεις τώρα δεν είναι νέο και ποτέ δεν θα παλιώσει. Και όταν εσύ αποτύχεις, όπως όλοι πριν από σένα απέτυχαν και πέθαναν με θλιβερό τέλος, θα επαναληφθεί ξανά και ξανά για όσο καιρό διαρκέσει το ημερολόγιό μου».
  Κυρίως μαθηματικός και αστρονόμος, κι ας έμεινε στην ιστορία περισσότερο για τα «Ρουμπαγιάτ» του, ο Ομάρ Χαγιάμ έκανε ένα καινούριο ημερολόγιο που βελτίωσε πάρα πολύ το Ιουλιανό, ενώ ελάχιστα υπολειπόταν του σημερινού Γρηγοριανού.
  Και βέβαια άκουσα πολλά ρουμπαγιάτ (τετράστιχα) στην ταινία, κάποια από τα οποία είχα διαβάσει μόλις την προηγούμενη μέρα στο βιβλίο.
  Και βέβαια είδαμε και την ταινία του Kayvan Mashayekh, «Ο φύλακας: ο μύθος του Ομάρ Χαγιάμ» (2005), εξαιτίας της οποίας αποφάσισα τελικά να μην αναβάλω άλλο την ανάγνωση των «Ρουμπαγιάτ», και η οποία με οδήγησε στο να δω και αυτή την ταινία.
   

No comments: