Εν όψει της προβολής της
ταινίας του «Μια κρυφή ζωή», στις 13 του Φλεβάρη.
Την ταινία την
είδαμε οικογενειακώς στο θερινό σινεμά (στη θέση του τώρα είναι μια καφετέρια)
της Ιεράπετρας. Μας άρεσε πάρα πολύ, όπως και σε όλους τους θεατές. Αυτό φάνηκε
και από το ότι σχεδόν οι μισοί σηκώθηκαν όρθιοι από την έκπληξη όταν άκουσαν
τον Ηλία Κοτέα να λέει ελληνικά στους στρατιώτες του: Είσαστε τα παλληκάρια
μου.
Ελληνολατρεία του
Μάλικ; Πιο πριν θα ακούσουμε για τη «ροδοδάκτυλο Ηώ». Αντιγράφω από την
«κριτική» μου για την «Οδύσσεια».
«ἦμος δ' ἠριγένεια
φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς…». Μα όταν
φάνηκε η ροδοδάχτυλη Αυγή που τη γεννούν τα ξημερώματα…
Το στίχο αυτόν τον
συναντήσαμε 2 φορές στην «Ιλιάδα» ενώ βρήκαμε και 3 άλλους στίχους με ίδια
σημασία. Στην «Οδύσσεια» αντίθετα τον συναντήσαμε 20 φορές και 2 μόνο παραλλαγές. Πιο ποιητική η «Οδύσσεια».
Είκοσι χρόνια
χωρίζουν τη «Λεπτή κόκκινη γραμμή» από τις «Μέρες του Ουρανού», όμως ο Μάλικ
επιμένει χολιγουντιανά με μια (αντι)πολεμική ταινία, βασισμένη σε ένα περίπου
αυτοβιογραφικό βιβλίο. Όμως το voice over και ο εσωτερικός μονόλογος κάνουν τη διαφορά. Μεταφυσικά και
υπαρξιακά ερωτήματα προβάλλονται εδώ, με τον Θεό να αποτελεί συχνά τον αποδέκτη
αυτών των ερωτημάτων.
Όμως δεν είναι μόνο
τα ερωτήματα. Με χαρακτηριστικές σκηνές ο Μάλικ κάνει επίσης «βουβά» σχόλια. Οι
ειδυλλιακές σκηνές στην αρχή της ταινίας στο εξωτικό περιβάλλον του
Γουαλνταλκανάλ, δεν είναι μόνο για το αργό (Jo) ξεκίνημα της ιστορίας, αλλά κυρίως για να τεθούν αντιστικτικά
στη φρίκη του πολέμου που θα δούμε στη συνέχεια (το Kyu, που ακολουθεί το Ha, δηλαδή την πορεία προς το βουνό μέχρι
να πέσουν πάνω στα πυρά των γιαπωνέζων). Η σκηνή που οι στρατιώτες προσπερνούν
τον ιθαγενή είναι πολύ χαρακτηριστική. Καθώς προσπερνάει ο ιθαγενής, ο
στρατιώτης τον κοιτάζει με περιέργεια (το frame).
Ειρωνεία;
Κανονικά ο ιθαγενής
θα έπρεπε να κοιτάξει με περιέργεια: τι γυρεύετε όλοι εσείς εδώ, αμερικάνοι και
γιαπωνέζοι; Αφού αυτή η γη δεν σας ανήκει, είναι δική μας.
Ο νεοσσός που σέρνεται
μισοκαμένος από τη φωλιά του είναι επίσης χαρακτηριστική σκηνή, όπως και η
σκηνή του πτηνού που πετάει πάνω από τους στρατιώτες. Δεν φοβάται ότι θα το
πυροβολήσουν, δεν βγήκαν για κυνήγι αλλά για να σκοτωθούν μεταξύ τους.
Ο φόβος του θανάτου,
τόσο για τους επιτιθέμενους αμερικανούς όσο και για τους αιχμάλωτους
γιαπωνέζους, παρουσιάζεται σε όλη του την ένταση, όπως και η αγωνία των
πληγωμένων μπροστά στον αναπότρεπτο θάνατο.
Υπάρχει και η σάτιρα
βέβαια: ο «ηρωισμός» του ταγματάρχη, που περίμενε αυτή τη στιγμή για να κερδίσει
τη δόξα, στέλνοντας τους στρατιώτες του σαν πρόβατα επί σφαγή. Ο λοχαγός όμως
(Ηλίας Κοτέας) δεν έχει καμιά διάθεση να τους θυσιάσει. Οι στρατιώτες του τον
αγαπούν γι’ αυτό, όμως ο ταγματάρχης θα τον αντικαταστήσει και θα τον στείλει
πίσω, να υπηρετήσει σε κάποια νομική υπηρεσία (είναι δικηγόρος). Πιστεύει ότι
τέτοια άτομα δεν κάνουν για τη μάχη, στην οποία πρέπει να δείχνεται κανείς
ανελέητος, τόσο απέναντι στους εχθρούς όσο και απέναντι στους άνδρες του.
Οι ειδυλλιακές
σκηνές που θυμάται σε αναδρομή ο στρατιώτης Bell με τη γυναίκα του δεν τίθενται μόνο σαν ιντερμέτζο και σαν
αντίστιξη στις σκηνές μάχης, αποτελούν ταυτόχρονα και μια σάτιρα αντίστοιχων
σκηνών που βλέπουμε συχνά σε πολεμικές ταινίες. Αυτό βέβαια θα αποκαλυφθεί στο
τέλος, όταν παίρνει ένα γράμμα από τη γυναίκα του που του ζητάει να της δώσει
διαζύγιο. Δεν άντεχε τη μοναξιά, τα έφτιαξε με κάποιον σμηναγό. Η εθελοντική συμμετοχή
του σε μια σχεδόν αυτοκτονική αποστολή ήταν μια περίπου αναπόφευκτη συνέπεια.
Οι πολεμικές ταινίες
είναι αγαπημένο μου είδος, και προπαντός όταν σκηνοθετούνται από έναν σκηνοθέτη
σαν τον Τέρενς Μάλικ. Όλοι σας είδατε το «1917»,
αλλά κανείς σας δεν είδε «Το
χαμένο στενό». Να μην ξαναλέμε πάλι για τον αμερικάνικο πολιτισμικό
ιμπεριαλισμό, στον οποίο προσπαθώ να αντιστέκομαι όσο μπορώ, χωρίς να τα
καταφέρνω πάντα.
Η προηγούμενη
ανάρτησή μας ήταν για την ταινία «Μέρες
του ουρανού»
Posts
No comments:
Post a Comment