Book review, movie criticism

Tuesday, September 23, 2014

Αρχοντούλα Διαβάτη, Φεύγω αλλά θα ξανάρθω



Αρχοντούλα Διαβάτη, Φεύγω αλλά θα ξανάρθω, Θεσσαλονίκη, Νησίδες 2014, σελ. 110

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

  Για την Αρχοντούλα Διαβάτη έχουμε ξαναγράψει, για το «Αλογάκι της Παναγίας» και τη «Μάνα του νερού». Σειρά έχει σήμερα το «Φεύγω αλλά θα ξανάρθω».
  Όπως μας πληροφορεί στον πρόλογο η συγγραφέας, πρόκειται για κείμενα που έγραψε για ένα περιοδικό. «Ήθελα να φωτογραφίσω το χρόνο» μας λέγει στην αρχή, και πράγματι πολλά κείμενα είναι λεκτικές φωτογραφίσεις εικόνων που βλέπει η Διαβάτη και εντυπωσιάζεται απ’ αυτές, σχολιάζοντάς τις. Κάτι ανάλογο κάνει και ο Κώστας Μαυρουδής στη «Στενογραφία, στην «Αθανασία των σκύλων», αλλά και σε άλλα βιβλία του. Μια από αυτές τις εικόνες δίνει και τον τίτλο του βιβλίου, αλλά και το κείμενο του οπισθόφυλλου.
  Όμως τα κείμενα δεν είναι μόνο εικόνες, είναι και επεισόδια από τη ζωή της συγγραφέως, βιβλία που διάβασε, ταινίες που είδε, που κεντρίζουν τη σκέψη της και πυροδοτούν συνειρμούς. Ξαναθυμηθήκαμε κι εμείς διαβάζοντάς τα βιβλία που διαβάσαμε όπως τη «Μητέρα του σκύλου» του συγχωρεμένου του Παύλου Μάτεση, ταινίες που είδαμε, όπως τα «Κορίτσια της βροχής» της συγχωρεμένης Αλίντας Δημητρίου, που τόσο γέλιο σκορπούσε στα αποχαιρετιστήρια τσιμπούσια της ομάδας κοινωνικής ανθρωπολογίας κάθε Ιούνη, της γυναίκας του Σωτήρη, του δασκάλου μας. Ακόμη τις ιρανικές ταινίες «Την ημέρα που έγινα γυναίκα» της Μεσκινί (να συμπληρώσω εδώ, η Μερσιγιέ Μεσκινί, βοηθός του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ που έγραψε το σενάριο, αργότερα έγινε γυναίκα του) και «Αυτό δεν είναι μια ταινία» του Τζαφάρ Παναχί.
  Στο «Της μεγάλης εβδομάδας» διαβάζουμε.
  «Η οκνηρία, για παράδειγμα, είναι παρεξηγημένο αμάρτημα. Όλοι οι καλλιτέχνες τεμπελιάζοντας δημιουργικά μέρες, μήνες ή και χρόνια, φτιάχνουν το ξεχωριστό τους σύμπαν, ή δεν τα καταφέρνουν ούτε και τότε, εντάξει. Εξάλλου ολόκληρος γαμπρός του Μαρξ, ο Πωλ Λαφάργκ, υποστήριζε υπεύθυνα Το δικαίωμα στην τεμπελιά, αναπτύσσοντας ένα σωρό επιχειρήματα απέναντι στην ξεπερασμένη, σαθρή ρήση: αργία μήτηρ πάσης κακίας» (σελ. 56).
  Έχω διαβάσει το βιβλίο του Λαφάργκ. Δεν νομίζω ο Στάλιν να επέτρεψε ποτέ την κυκλοφορία του στην ΕΣΣΔ. Και ο νομπελίστας ποιητής Γιόζεφ Μπρόντσκι διώχθηκε στην πρώην Σοβιετική Ένωση με την κατηγορία της τεμπελιάς.
  Μια ιστορία που αρέσει πολύ στο γιο μου είναι η παρακάτω.
  Ένας Σπαρτιάτης επισκέπτεται μια πόλη. Συζητώντας με τους κατοίκους μαθαίνει για κάποιον που καταδικάστηκε για τεμπελιά. Και ο Σπαρτιάτης: «Οδηγήστε με σε αυτόν τον άνθρωπο που ξέρει να ζει ευγενικά».
  Στο ίδιο κείμενο διαβάζουμε και αυτό το ωραίο:
  «Μεγάλη Τρίτη απόγευμα, προλαβαίνει να περάσει από την εκκλησία να ακούσει το τροπάριο της Κασσιανής. Για Λαγνεία πρόκειται. Ένας ύμνος για μια αμαρτωλή. Το έγραψε μια βυζαντινή κοπέλα που την απέρριψαν στα καλλιστεία. Η δημιουργικότητα οξύνεται, φαίνεται, μετά από ατυχήματα» (σελ. 57).
  Δεν πειράζει, να μας λείπουν.
  «…τελευταία τάξη του Γυμνασίου, άνοιξη, γυρνώντας από την “πενταήμερη” στη Ρόδο τους ζήτησαν στο πούλμαν να μην τραγουδάνε Θεοδωράκη, είχαμε δικτατορία εν τω μεταξύ, απαγορεύεται» (σελ. 58).
  Θυμάμαι κι εγώ, τεταρτοετής τότε, γυρνάγαμε με πούλμαν από την Αίγινα και τραγουδάγαμε το «Πότε θα κάνει ξαστεριά», και ο συνοδός καθηγητής μας είπε να σταματήσουμε, δεν επιτρέπεται να τραγουδάμε τέτοια τραγούδια. Τι να κάνει ο άνθρωπος, νοιαζόταν για το ψωμί του.
  Ένα κείμενο αναφέρεται σε μια διάλεξη που άκουσε η Διαβάτη, το «Ο θρυμματισμός στο έργο του Σολωμού», του Δημήτρη Χατζή. Διαβάζουμε.
  «Μέσα στο σπασμένο έργο του Σολωμού καθρεφτίζεται το σπασμένο πρόσωπο του Νέου Ελληνισμού» (σελ. 94).
  Έχω διατυπώσει άλλη άποψη γι’ αυτό, αλλά θυμάμαι στο Κέντρο Ζωής και Πολιτισμού, ίδια εποχή (1979 περίπου) που έδωσε μια άλλη διάλεξη, στην οποία εξέθετε «αναθεωρητικές» απόψεις περί λογοτεχνίας, τις οποίες υποστηρίζαμε εγώ και ο Γώγος ενάντια στους ζντανοφικούς της παρέας.
  Θα κλείσω με ένα απόσπασμα το οποίο προσυπογράφω απόλυτα.
  «Γιατί διαβάζουμε; Μα για την απόλαυση της γραφής, βέβαια. Αν προκύψουν προβληματισμός, διεύρυνση της συνείδησης, φιλοσοφική ενατένιση των πραγμάτων, μεγιστοποίηση της εμπειρίας από τα ξένα βιώματα ή ό,τι άλλο, ας θεωρηθούν παράπλευρα κέρδη. Τώρα και πάντα η ανάγνωση σώζει και παρηγορεί» (σελ. 86).
  Το ίδιο ισχύει και για τον κινηματογράφο. Στο ίδιο Κέντρο Ζωής και Πολιτισμού υποστήριζα τον Χοντρό και το Λιγνό με το αφιλοσόφητο αλλά υπέροχο χιούμορ τους. Αν και βρίσκονται στους αντίποδες του Τσάρλι Τσάπλιν με το κριτικό χιούμορ του, είναι εξίσου υπέροχοι.
  Μιλάμε για απόλαυση της γραφής (του κειμένου λέει ο Μπαρτ), αλλά απολαυστική βρίσκουμε κυρίως μια κωμωδία.
  Αυτά για την Αρχοντούλα. Εξαιρετικό το βιβλίο της, με το καλό και το επόμενο.

Μπάμπης Δερμιτζάκης  
 

Sunday, September 21, 2014

Constance Dima, La solitude a la couleur de l’ azur



Constance Dima, La solitude a la couleur de l’ azur, Aix-en Provence, Perseé 2011, p. 93

  Έχουμε ξαναγράψει για ξενόγλωσσα βιβλία, και συγκεκριμένα για το Le fou d’ espoir και το Ein liebender Mann. Σήμερα θα γράψουμε για ένα ακόμη γαλλικό βιβλίο, το La solitude a la couleur de lazur.
  Έχει μια ομοιότητα με το Le fou despoir: ούτε ο Abdellatif Laâbi ούτε η Constance Dima είναι γάλλοι. Ο Laâbi είναι μαροκινός και η Dima ελληνίδα.
  Για την Κονστάνς Δημά έχουμε ξαναγράψει, για το βιβλίο της «Οι μικροί πρίγκιπες του σύμπαντος». Ελπίζουμε ότι και «Η μοναξιά στο χρώμα του γαλάζιου» θα κυκλοφορήσει κάποια στιγμή και στα ελληνικά, και ίσως η ελληνική μετάφραση να είναι καλύτερη από το γαλλικό πρωτότυπο, όπως και η ρώσικη μετάφραση της «Λολίτας» του Ναμπόκοφ που, όπως λέγεται, ξεπέρασε το αγγλικό πρωτότυπο.
  Το «Η μοναξιά στο χρώμα του γαλάζιου» είναι μυθιστόρημα· ένα μυθιστόρημα επιστολογραφικό, είδος που ανθούσε παλιά. Έχουμε υπόψη μας το βραβευμένο με κρατικό βραβείο μυθιστορήματος επιστολογραφικό μυθιστόρημα της Μάρως Βαμβουνάκη «Η μοναξιά είναι από χώμα», ενώ μια φίλη μου έκανε το διδακτορικό της πάνω σ’ αυτό το είδος μυθιστορήματος.
  Ενώ άλλα επιστολογραφικά μυθιστορήματα ή είναι εγκιβωτισμένα ή υπάρχει απλά ένας επίλογος όπως στο έργο της Βαμβουνάκη, στο μυθιστόρημα της Κονστάνς μια αφηγήτρια μιλάει για τη σχέση της Δανάη με τον γάλλο ποιητή Λουσιάν του οποίου παραθέτει τις επιστολές, και στην αρχή και ενδιάμεσα, σαν χορικό αρχαίας τραγωδίας, και φυσικά στο τέλος. Ακόμη, από τη μέση του βιβλίου και μετά το «επιστολογραφικό» τίθεται περίπου σε εισαγωγικά, μια και δεν έχουμε πια επιστολές αλλά e-mail. Δίνοντας μάλιστα και μια νότα ρεαλισμού στο μυθιστόρημα, η αφηγήτρια παραθέτει και τα e-mail της Δανάης, μια και διατηρούνται στο outbox του e-mail client. Παρόλο που κάποιοι συγγραφείς κρατούσαν αντίγραφο των επιστολών που έστελναν, οι περισσότεροι δεν κρατούσαν. Σίγουρα δεν κρατούσε ο Πρεβελάκης, αλλιώς θα μπορούσε να τα δημοσιεύσει κι αυτά στον τόμο με τα 400 γράμματα του Καζαντζάκη, πράγμα που θα τα φώτιζε καλύτερα.
  Ο Λουσιάν είναι ποιητής. Η Δανάη είναι ελληνίδα που τον μεταφράζει. Μια επαγγελματική σχέση εξελίσσεται σε ερωτική. Όμως η Δανάη, στην αρχή της σχέσης τους όπως μας λέει στα συνδετικά κείμενα η αφηγήτρια, «Αγνοούσε την δονζουανική φύση του Ποιητή. Αγνοούσε ότι είχε “την καρδιά πάνω στο χέρι”, αυτή την καρδιά που την προσέφερε, χωρίς διάκριση, σε όλες τις γυναίκες» (σελ. 48).
  Βέβαια, παρά την κρίση που περνάει η σχέση τους, το έργο τελειώνει με happy end.
  Όμως, εκτός από τα «ερωτικά», υπάρχουν και συζητήσεις πάνω σε διάφορα θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος, λογοτεχνικά και άλλα.
  Εμείς, όπως το συνηθίζουμε, θα παραθέσουμε κάποια αποσπάσματα που μας άρεσαν σχολιάζοντάς τα.
  Ο Λουσιάν, που εκτός από ποιητής είναι και καθηγητής και συμμετέχει σε συνέδρια, γράφει στη Δανάη από το Πεκίνο:
  «Ανακαλύπτω αυτό το λαό με μεγάλο ενθουσιασμό: νιάτα, ζωτικότητα, χάρη. Η Ανατολή έχει μια γοητεία και ένα μέλλον που βρίσκεται σε αντίθεση με την γέρική μας ήπειρο» (σελ. 40).
  Κι εγώ ανακαλύπτω αυτό το λαό μέσα από ταινίες και σήριαλ. Σίγουρα έχει μέλλον.
    Στη σελίδα 63 διαβάζω για τα τέσσερα S: Sea, Sand, Sun και Sex. Εγώ, μετά το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα που έβγαλα στη μύτη δεν ρισκάρω πια. Θάλασσα πηγαίνω αργά το απόγευμα, κολυμπάω τρία τέταρτα, κανονικό κολύμπι όχι πλατσούρισμα, κανονίζοντας να βγω πέντε λεπτά πριν δύσει ο ήλιος, και δεν κάθομαι στην άμμο, ήδη μετά το ντουζ νιώθω να παγώνω, ντύνομαι και φεύγω. Πάνε τα δύο S. Ελπίζω να αργήσουν να φύγουν τα άλλα δύο.
  Ενδιαφέρουσα είναι μια άποψη για την ποίηση σε ένα γράμμα του Λουσιάν στο οποίο παραθέτει μια ρήση του Μαλαρμέ: «Ένα ποίημα δεν γράφεται με ιδέες αλλά με λέξεις» (σελ. 69) για να συμπληρώσει αργότερα: «Το θέμα είναι μια πρόφαση σε μια εργασία μέσα στη γλώσσα» (σελ. 70).
  Πολύ ενδιαφέροντα γίνονται τα τελευταία e-mail, με αντιλήψεις πάνω στον έρωτα, στο σεξ, στη χυδαιότητα κ.λπ. Στο e-mail με ημερομηνία 12-10-04 η Δανάη γράφει ανάμεσα στα άλλα: «Ένας άνδρας μπορεί να κάνει έρωτα με μια φίλη χωρίς να νοιώθει δέσιμο μαζί της, μια γυναίκα όμως όχι» (σελ. 74). Λίγες γραμμές πιο κάτω συναντώ μια εξαιρετική παρομοίωση: «Ο Ζεύς-αυτός ο δον Ζουάν του σύμπαντος…». Γίνονται αρκετές αναφορές στην ελληνική μυθολογία σ’ αυτά τα e-mail.
  Πιο κάτω, στο αφηγηματικό κείμενο, διαβάζουμε: «Κάτι τυχαίο την έκανε να ανακαλύψει ότι ο δονζουανικός χαρακτήρας που δεν αγαπούσε στον Υ. επιβεβαιωνόταν ως χαρακτηριστικό της πλειοψηφίας των ποιητών» (σελ. 77). 
  Θα συμφωνούσα με την άποψη αυτή.
  Παρακάτω διαβάζουμε σε γράμμα της Δανάης: «Καταλαβαίνω πολύ καλά τώρα γιατί οι αφοσιωμένες γυναίκες δεν εμπνέουν τους ποιητές» (σελ. 83).
  Δυστυχώς (ή ευτυχώς) δεν είμαι ποιητής για να μπορώ να επιβεβαιώσω.
  Και πιο κάτω, στο αφηγηματικό κείμενο διαβάζουμε: «Τον ήθελε Ρωμαίο, αλλά φάνηκε δον Ζουάν» (σελ. 83).
  Δυστυχώς αυτό το πρόβλημα το αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες.
  Εξαιρετικό και αυτό το βιβλίο της Κωνστάνς Δημά, μην το χάσετε όταν κυκλοφορήσει στα ελληνικά.
 
 
 

 

Lamont Johnson, Escape from Iran, the Canadian caper




  Μεταφορά στην οθόνη της δραπέτευσης έξι αμερικανών που είχαν καταφύγει στην καναδική πρεσβεία κατά την ιρανική επανάσταση. Συναρπαστική, την είδα πριν δυο τρία χρόνια, αποφάσισα να κάνω ανάρτηση γι’ αυτήν καθώς και για κάθε ταινία που βλέπω, οπωσδήποτε και για όλα τα ντοκιμαντέρ, για να ελέγχω τι έχω δει και να μην το ξαναβλέπω. Οι σύνδεσμοι παρέχουν αρκετές πληροφορίες για την ταινία.

Ζιλμπέρ Σινουέ, Στην αυγή μιας νέας εποχής



Ζιλμπέρ Σινουέ, Στην αυγή μιας νέας εποχής (μετ. Βασιλική Κοκκίνου), Ψυχογιός 2006, σελ. 169.

  To 1990, τότε που το οικολογικό κίνημα ήταν στο ζενίθ του κατακτώντας μια έδρα στη βουλή, σκέφτηκα ότι οι οικολογικές ιδέες έπρεπε να διαδοθούν με κάθε τρόπο, όχι μόνο στους μεγάλους (το 1988 εκδόθηκε το βιβλίο μου «Περιβάλλον, διατροφή και ποιότητα ζωής») αλλά και στους μικρούς, και έτσι αποφάσισα να γράψω μικρές ιστοριούλες με τις οποίες έθιγα σύγχρονα οικολογικά προβλήματα, ένα κάθε μία, για μικρούς αναγνώστες. Αυτές εκδόθηκαν αργότερα (1998) σε ένα μικρό τόμο με τίτλο «Ο χορός τηςβροχής-οικολογικά παραμύθια και διηγήματα» με χρηματοδότηση του δήμου Ηλιούπολης και μοιράστηκαν σε όλους τους μαθητές των δημοτικών σχολείων της Ηλιούπολης.
  Ο Ζιλμπέρ Σινουέ (έχουμε ξαναγράψει γι’ αυτόν, για το βιβλίο του «Ο συνταγματάρχης και το παιδί-βασιλιάς») κάνει κάτι ανάλογο, αλλά για παιδιά μιας μεγαλύτερης ηλικίας, για έφηβους-και όχι μόνο. Ταξιδεύει σαν σε παραμύθι, πάνω σε ένα μαγικό χαλί, μαζί με το γιο του, και του δείχνει τον κόσμο από ψηλά, σαν google earth. Ταυτόχρονα του επισημαίνει τους κινδύνους για την ανθρωπότητα που εγκυμονεί η αυγή της νέας εποχής, εστιάζοντας συχνά σε κάποιο μέρος του πλανήτη. Ξεκινάει με την οικολογική καταστροφή που προκάλεσε η εκτροπή δύο ποταμών που τροφοδοτούσαν με τα νερά τους τη λίμνη Αράλη.
  «Όλα άρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του ’60 όταν, για να αρδεύσουν όλο και πιο μεγάλες εκτάσεις βαμβακοφυτειών, αποφάσισαν να εκτρέψουν τα νερά των δύο ποταμών που τροφοδοτούσαν τη Θάλασσα Αράλη. Έκτοτε, στερημένη από τις πηγές της, άρχισε να ψυχορραγεί. Λόγω έλλειψης γλυκού νερού, η περιεκτικότητα σε αλάτι αυξήθηκε με ιλιγγιώδεις ρυθμούς· τριπλασιάστηκε, καταστρέφοντας αδυσώπητα την υδρόβια χλωρίδα και πανίδα – πολύ πλούσια σ’ αυτή την περιοχή – προκαλώντας ακόμη και ασθένειες στους χωρικούς που πασχίζουν ακόμη να επιβιώσουν κατά μήκος των παράλιων εκτάσεών της. Τα παρόχθια δάση, το υπέροχο “Τουγκάι”, τείνουν να εξαφανιστούν» (σελ. 22).
  Ο ευτροφισμός, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η ρύπανση των θαλασσών είναι κάποια από τα οικολογικά προβλήματα που θίγονται στο βιβλίο. Όμως ο Σινουέ δεν περιορίζεται μόνο σ’ αυτά.
  Το πρόβλημα της φτώχειας του Τρίτου Κόσμου, με πρώτα θύματα τα παιδιά των οποίων η θνησιμότητα όλο και αυξάνεται, ακολουθεί αμέσως μετά. Οι γενοκτονίες που πολλαπλασιάζονται είναι επίσης ένα από τα πιο οξυμμένα προβλήματα της εποχής μας. Οι «Παράπλευρες απώλειες» από τις πολεμικές συγκρούσεις αυξάνονται δραματικά. Γράφει ο Σινουέ:
  «Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, 14% των θυμάτων ήταν πολίτες. Αυτό το ποσοστό αυξήθηκε στο 67% στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και 80% στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στο Λίβανο, στην Καμπότζη και στη Ρουάντα ήταν 90%» (σελ. 78).
  Σε παλιότερες εποχές, και ειδικά πριν την ανακάλυψη των πυροβόλων όπλων, τα ποσοστά αυτά ήταν πολύ πιο χαμηλά.
  Νόμιζα ότι ο αναλφαβητισμός συνεχώς μειώνεται, και μου έκανε εντύπωση που διάβασα ότι «Το ποσοστό των αναλφάβητων του παγκόσμιου πληθυσμού από 48% αυξήθηκε, φτάνοντας στο 71% μεταξύ 1970 και 1997. Υπάρχουν εκατό εκατομμύρια αναλφάβητοι στις βιομηχανικές χώρες» (σελ. 79).
  Ακόμη διαβάζουμε:
  «Μια πρόσφατη μελέτη από το Ινστιτούτο Φυτολογίας του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών επιβεβαίωσε τη σημαντική αύξηση του μικροβιακού πληθυσμού ως αποτέλεσμα της εισαγωγής καλλιεργειών μεταλλαγμένων προϊόντων» (σελ. 152).
  Τα ναρκωτικά, τα υβρίδια στις καλλιέργειες, το έητζ, τα συμφέροντα των φαρμακοβιομηχανιών και ένα σωρό άλλα προβλήματα θίγονται σ’ αυτό το βιβλίο, για τα οποία, καθώς έχουμε φτάσει στη δεύτερη σελίδα του κειμενογράφου, δεν θέλω να παραθέσω σχετικά αποσπάσματα, για να δώσω δυο άλλα των οποίων την προβληματική θεωρώ πολύ σημαντική. Το πρώτο:
  «Οι Άγιες Γραφές μας λένε ότι φτιαχτήκαμε από πηλό. Είναι μια συμβολική θεώρηση. Αργότερα θα μάθεις ότι όλα στις Γραφές είναι συμβολικά και ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο καταστροφικό από το να ακολουθεί κανείς τα ιερά κείμενα κατά γράμμα, απ’ όπου κι αν προέρχονται» (σελ. 26).
  Διαφωνώ με το ότι είναι συμβολικά, είναι απλά μύθοι, αλλά συμφωνώ με το ότι είναι καταστροφικό να ακολουθεί κανείς τα ιερά κείμενα κατά γράμμα. Όταν προσθέτει «απ’ όπου κι αν προέρχονται» σίγουρα έχει στο νου του τους ισλαμιστές, Ταλιμπάν κ.λπ. που έχουν κάνει τη ζωή μαρτύριο στους κατοίκους των περιοχών που ελέγχουν, ή που φτάνει η δύναμή τους, ακριβώς γιατί ακολουθούν το ιερό Κοράνι κατά γράμμα.
  Και το δεύτερο απόσπασμα:
  «Προικισμένοι με εξυπνάδα, είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτό μας επιτρέπει να λύσουμε όλα τα μυστήρια, ακόμη και τα πλέον απρόσιτα. Σκαρώνουμε θεωρίες, υποθέσεις που έχουν ως αποτέλεσμα να έρχονται στην επιφάνεια νέα ερωτήματα. Όμως, ως προς την αναζήτηση του Θεού, βρισκόμαστε στην ίδια θέση με το τραπέζι. Το αν υπάρχει, το αν είναι όντως ο Δημιουργός των πάντων, κανείς έξυπνος νους, ακόμη και μια μεγαλοφυΐα, δεν μπορεί να το συλλάβει» (σελ. 87).
  Υπάρχει όμως ανάγκη να πιστέψουμε σ’ αυτόν.
  Το θέμα το πραγματεύομαι στο δεύτερο βιβλίο μου που έχει τίτλο «Η αναγκαιότητα του μύθου».