Book review, movie criticism

Saturday, September 13, 2014

Rakhshan Bani-Etemad, We are half of Iran’s population



Rakhshan Bani-Etemad, We are half of Iran’s population (2009)

  Έχουμε ξαναγράψει για άλλα τέσσερα έργα της Ραχσάν Μπανί Ετεμάντ, και σήμερα έχει σειρά το «Είμαστε ο μισός πληθυσμός του Ιράν».
  Ο μισός πληθυσμός του Ιράν είναι οι γυναίκες. Η «πρώτη κυρία του ιρανικού κινηματογράφου» έχει συχνά σαν θέμα στις ταινίες της την καταπίεση της γυναίκας.
  Είδα το ντοκιμαντέρ αυτό και ψυχοπλακώθηκα. Ήξερα αρκετές ιστορίες, αλλά αυτή ιδιαίτερα με σοκάρισε: Η μητέρα σκοτώνει τον δεύτερο άντρα της που προσπαθεί να βιάσει την κόρη της. Καθαρά έγκλημα τιμής. Εκτελείται. Όταν οι άντρες διαπράττουν ένα έγκλημα τιμής κάθονται έξι μήνες φυλακή και μετά έξω.
  Το ντοκιμαντέρ αποτελείται κυρίως από συνεντεύξεις γυναικών, και προβλήθηκε σε μια αίθουσα μπροστά στους υποψήφιους για τις προεδρικές εκλογές του 2009. Ένας μόνο απουσίαζε, ο σημερινός πρόεδρος με αυτό το μακρινάρι όνομα που δεν μπορώ να συγκρατήσω, και ο οποίος κατηγορήθηκε για εκτεταμένη βία και νοθεία, που οδήγησαν σε μεγάλες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας μετά τις εκλογές, πολλές από τις οποίες πνίγηκαν στο αίμα.
  Δεν ξέρω αν οι γυναίκες αυτές το έχουν κατανοήσει, αλλά σε μια ισλαμική δημοκρατία είναι μάταιο να αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους, αφού η γυναίκα, καταστατικά στη σαρία, έχει λιγότερα δικαιώματα από τον άντρα.
  Μάταιο;
  Ίσως όχι.
  Οι ταλιμπάν στο κοράνι στηρίζονται όταν απαγορεύουν στα κορίτσια να πηγαίνουν σχολείο. Όμως στο Ιράν οι γυναίκες πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, αυτό το ήξερα. Αυτό που δεν ήξερα είναι ότι εισάγονται με ποσοστώσεις. Δεν θυμάμαι αν οι ποσοστώσεις αυτές ισχύουν για όλες τις σχολές και ποιες, όμως στην ιατρική σίγουρα. Το ντοκιμαντέρ δείχνει κάποιες μαθήτριες να διαμαρτύρονται που ενώ είχαν καλύτερους βαθμούς δεν πέρασαν στην ιατρική, ενώ πέρασαν μαθητές με μικρότερους βαθμούς χάρη στην ποσόστωση του 70-30.
  Θυμήθηκα τώρα ότι μια ανάλογη ποσόστωση υπήρχε και στις υποτροφίες όταν πέρασα στο Πανεπιστήμιο. Το Τμήμα Αγγλικών Σπουδών γυναικοκρατείτο. Πέντε αγόρια και πέντε κορίτσια πήραν υποτροφία. Τα αγόρια ήμασταν δέκα όλα κι όλα. Εγώ ήμουν πέμπτος, και φυσικά πήρα υποτροφία. Πάρα πολλά κορίτσια είχαν γράψει καλύτερα από μένα αλλά δεν πήραν υποτροφία. Χρυσή εποχή αυτή της χούντας, σήμερα δεν νομίζω ότι ισχύουν αυτές οι ποσοστώσεις στις υποτροφίες.
  Διάβασα παλιά και μου είχε κάνει εντύπωση ότι στην Τυνησία, παρά τη σαρία, απαγορευόταν η πολυγαμία. Η απαγόρευση όμως αυτή ίσχυε πριν το καθεστώς ανατραπεί από αυτό που η τυφλωμένη Δύση χαρακτήρισε ως αραβική άνοιξη. Βέβαια και εκεί η κατάσταση της γυναίκας δεν ήταν ακριβώς ιδανική, πράγμα που θεματοποιείται στην ταινία της Moufida Tlatli «Οι σιωπές του παλατιού».
  Κάποια γυναίκα είπε ότι η κατάσταση της γυναίκας σήμερα είναι χειρότερη από, όχι πριν τριάντα χρόνια (επί Σάχη) αλλά πριν εκατό χρόνια.
  Πάντως οι άντρες καλά περνάνε.

No comments: