Dziga Vertov (Дзига Вертов), Το 1/6 της γης (Шестая часть мира, 1926)

 

Dziga Vertov (Дзига Вертов), Το 1/6 της γης (Шестая часть мира, 1926)

 

  Θα προβληθεί αύριο Δευτέρα στις 17.00 στο Στούντιο, για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Λένιν.

  Αντιγράφω από το ενημερωτικό σημείωμα που μου έστειλαν:

  «Το “Ένα έκτο του κόσμου” μπορεί να κρίθηκε για την μεγάλη χρήση ποιητικών υπέρτιτλων, αλλά χειροκροτήθηκε ,όχι μόνο για την εφευρετική προσέγγιση της όσον αφορά το ρυθμό της μεταξύ του λυρικού κειμένου και της εικόνας, αλλά και για τη δημιουργία ενός κινηματογράφου με τολμηρό και πολύπλοκο μοντάζ που συνδέει τις σκηνές ντοκιμαντέρ από όλη την επικράτεια, σ’ έναν παιάνα για τους λαούς και τα τοπία της».

  Αντιγράφω από αυτό που αντέγραψα: «…μεγάλη χρήση ποιητικών υπέρτιτλων…».

  Ώστε από τον Βερτόβ πήρε ο Γκοντάρ όταν γύριζε το «Ιστορίες του σινεμά».

  Στην αρχή ο Βερτόβ δίνει αντιστικτικά πλάνα από τη ζωή της μπουρζουαζίας και από τη ζωή των καταπιεσμένων λαών, κυρίως της μαύρης Αφρικής που υπέστη την αποικιακή εκμετάλλευση. Καπιταλισμός και ιμπεριαλισμός.

  Όμως ο καπιταλισμός νικήθηκε στο ένα έκτο του κόσμου, την Σοβιετική Ένωση.

  Ποιος τον νίκησε;

  Εσείς, εσύ… βάζει στους μεσότιτλους που παρεμβάλλονται σε ντοκιμαντερίστικα πλάνα από κάθε γωνιά της, όπου κατοικούν λαοί διαφόρων εθνικοτήτων και θρησκειών. Στα πλάνα αυτά βλέπουμε τη ζωή των κατοίκων, τις οικονομικές και άλλες δραστηριότητές τους, αλλά και πανίδα από αυτές τις περιοχές. Πολλά έχουν ιδιαίτερο εθνογραφικό ενδιαφέρον, όπως τα πλάνα που δείχνει με τον μεσότιτλο «Όπου ακόμη θυσιάζουν στο θεό Μένκβα». Δείχνει μουσουλμάνους, χριστιανούς, βουδιστές… Η δύναμη της παράδοσης είναι ακόμη ισχυρή. Όμως αρχίζουν να αποδεσμεύονται απ’ αυτή σιγά σιγά, και πρώτα πρώτα κάποιες μουσουλμάνες που εγκαταλείπουν τη μαντήλα. Μου θύμισε πλάνα που είδα και στο «Τρία τραγούδια για τον Λένιν».

  Προς το τέλος δίνει πλάνα από τις κατακτήσεις της ΕΣΣΔ, την οικονομική της ανάπτυξη, και μιλάει συχνά για την πώληση προϊόντων όπως σιτηρών και γουνών για την αγορά «μηχανημάτων με τις οποίες κατασκευάζονται μηχανές». Στο τέλος δείχνει το παγοθραυστικό Λένιν που σπάζει τους πάγους για να απελευθερώσει ένα εμπορικό πλοίο που μεταφέρει τέτοιου είδους προϊόντα.

  Βλέπουμε συχνά τον μεσότιτλο «Βλέπω».

  Μου θύμισε το «Άξιον εστί» του Ελύτη.

  «– Βλέπω τους Στρατοδίκες να καίνε σαν κεριά, στο μεγάλο τραπέζι της Αναστάσεως. – Βλέπω τους Χωροφυλάκους να προσφέρουν το αίμα τους, θυσία στην καθαρότητα των ουρανών. – Βλέπω τη διαρκή επανάσταση φυτών και λουλουδιών…».

  Σαν frame στην ανάμνηση «βάζω ένα βωλόσυρο με ένα παιδάκι πάνω» (διαβάζοντας για δεύτερη φορά συνειδητοποιώ ότι είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος). Ήμουνα κι εγώ ένα τέτοιο παιδάκι.