Book review, movie criticism

Sunday, January 14, 2018

Ba Jin (巴金)1904-2005)

Ba Jin (巴)1904-2005)


Μπα Τζιν, Άνοιξη, Φθινόπωρο, Πικρές κρύες νύχτες

Μπα Τζιν, Άνοιξη (Ba Jin, Spring. 巴,) Sinolingua, Beijing 1990, σελ. 107).

  Ένα ακόμη κινέζικο reader το οποίο ξαναδιάβασα μετά από δέκα χρόνια περίπου. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Ba Jin «Ταραγμένα χρόνια». Το πρώτο είναι η «Οικογένεια», το οποίο δεν το έχω, και το τρίτο το «Φθινόπωρο», για το οποίο θα γράψουμε μόλις το ξαναδιαβάσουμε.
  Είναι ένα family story, όπως π.χ. οι Buddenbrooks του Τόμας Μαν, που αναφέρεται στην άνοδο και την πτώση της οικογένειας Gao, μέσα σε πιο ταραγμένους καιρούς. Είναι η εποχή μετά το κίνημα της 4ης Μαΐου του 1919, ένα κίνημα διαμαρτυρίας για την αδύναμη στάση της κυβέρνησης απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις, που πήρε όμως και πολιτιστικό χαρακτήρα. Πριν λίγα χρόνια είχε ανατραπεί ο τελευταίος αυτοκράτορας, όμως ο λαός είχε μείνει ακόμη σε μεγάλο βαθμό προσκολλημένος στις φεουδαρχικές παραδόσεις και στις επιταγές του Κομφούκιου.
  Όχι όλοι. Οι νέοι αντιστέκονται. Με επιτυχία πολλές φορές.
  Στο βιβλίο διεκτραγωδείται η μοίρα των γυναικών· οι γάμοι τους αποφασίζονται από τους γονείς, στη μόρφωση δεν έχουν δικαίωμα, και μετά το γάμο τους ανήκουν στην οικογένεια του γαμπρού, η οποία αποφασίζει για ό,τι της συμβεί. Έτσι πεθαίνει ένα κορίτσι γιατί ο πεθερός της αρνείται την υπόδειξη ενός κινέζου γιατρού να τη δει ένας δυτικός γιατρός, γιατί λέει δεν καταλαβαίνει από τις «αρχές των πέντε στοιχείων» που διέπουν την κινέζικη ιατρική. Όπως είναι φυσικό, το κορίτσι πεθαίνει.
  Όμως η Shu Ying θα εξεγερθεί. Μαθαίνει κρυφά αγγλικά, αλλά όταν το πληροφορείται ο πατέρας της τής απαγορεύει να συνεχίσει τα μαθήματα. Εξάλλου έχει κανονίσει το γάμο της με μια οικογένεια, της οποίας όμως ο γαμπρός, κατά γενική ομολογία, είναι αρκετά ανυπόληπτος. Στο τέλος, με τη βοήθεια των φίλων της, θα το σκάσει από το σπίτι για τη Σαγκάη, όπου την περιμένει μια νέα ζωή.
 Η συνέχεια στο τρίτο μέρος της τριλογίας, το «Φθινόπωρο».

Ba Jin, Qiu (Μπα Τζιν, Φθινόπωρο, 巴, )

  Το «Φθινόπωρο» είναι το τρίτο μέρος της τριλογίας του κινέζου μυθιστοριογράφου Μπα Τζιν «Ταραγμένα χρόνια». Δεν είχαμε το πρώτο μέρος, την «Οικογένεια», μόνο το δεύτερο και το τρίτο. Αυτά σε readers. Το δεύτερο, «Άνοιξη», το παρουσιάσαμε σε προηγούμενη ανάρτηση.
  Όπως γράψαμε εκεί, η τριλογία αναφέρεται στην πτώση της οικογένειας Gao. Στη μυθοπλασία κυριαρχεί η καταπίεση της γυναίκας και η στενοκεφαλιά των μελών της πατριαρχικής αυτής οικογένειας, προσκολλημένοι καθώς είναι στις φεουδαρχικές παραδόσεις και στους κανόνες της κομφουκιανής ηθικής, παρά την αλλαγή των καιρών. Αναπόφευκτα θα κάνω τη σύγκριση με τον «Γατόπαρδο», για τον οποίο κάναμε μια ανάρτηση χθες, και ο οποίος αναφέρεται επίσης στην πτώση μιας οικογένειας. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο έργα είναι ότι ο Λαμπεντούζα παρουσιάζει την ολοκληρωτική πτώση της οικογένειάς του αλλά και μιας ολόκληρης εποχής που τον θλίβει (μιλάει για τη δική του οικογένεια), ενώ ο Μπα Τζιν καταφάσκει στη νέα εποχή, και παρουσιάζει κάποια από τα μέλη της οικογένειας Gao να δραπετεύουν από τον ασφυκτικό κλοιό της, και άλλα, με την πτώση, να προσαρμόζονται στις νέες, αστικές συνθήκες.

Ba Jin, Bitter cold nights (巴, 寒夜)

  Και φτάσαμε στο τέταρτο και τελευταίο reader, το οποίο διάβασα για πρώτη φορά πριν 12 χρόνια. Είναι επίσης το τελευταίο μυθιστόρημα του Ba Jin και το τρίτο του που διαβάσαμε, μετά τα δυο τελευταία μέρη της τριλογίας του «Ταραγμένοι καιροί», την «Άνοιξη» και το «Φθινόπωρο».
  Καθώς το διάβαζα συνειδητοποίησα ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο φαλλοκρατική είναι η κοινωνία μας. Στην κατηγορία «Κι άλλες μαντινιάδες» στο blog μου, που αποτελούν κατά κάποιο τρόπο συνέχεια του βιβλίου μου «Πες της το με μια μαντινιάδα» (ΑΛΔΕ, 2013), έχω παραθέσει κάμποσες μαντινιάδες για την πεθερά. Διαβάζοντας το βιβλίο του Ba Jin συνειδητοποιώ ότι όλες αυτές οι μαντινιάδες αναφέρονται στην πεθερά του άντρα, καμιά στην πεθερά της γυναίκας. Κι αυτό γιατί, στο μυθιστόρημα του Ba Jin, τη ζημιά την κάνει η πεθερά της γυναίκας.
  Είναι φοβερό να μπεις σώγαμπρος, αλλά και το να μπεις σώνυμφη δεν είναι ό,τι καλύτερο. (το έψαξα στο διαδίκτυο, μπορώ να διεκδικήσω τη «μητρότητα» του νεολογισμού. Το «πατρότητα» είναι μια ακόμη όψη του φαλλοκρατισμού της κοινωνίας μας).
  Η Shu Sheng ζει με τον άντρα της και την πεθερά της. Ο άντρας της, ο Wang Wen Xuan (προφέρεται Shuan), την υπεραγαπά, όμως η πεθερά της τής κάνει τη ζωή κόλαση. Όλες οι προστριβές του ζεύγους έχουν αυτή σαν αιτία. Όταν τα ιαπωνικά στρατεύματα θα πλησιάσουν, αυτή θα φύγει πηγαίνοντας σε άλλη πόλη, σε άλλο υποκατάστημα της τράπεζας όπου εργάζεται, όμως θα στέλνει τακτικά ένα έμβασμα για να βοηθήσει τον σύζυγό της ο οποίος πάσχει από φυματίωση. Στα γράμματα που ανταλλάσσουν δεν θα της αποκαλύψει ποτέ τη σοβαρότητα της κατάστασής του, για να μην την στενοχωρήσει. Πεθαίνει τη μέρα που παραδόθηκε η Ιαπωνία. Μετά από ένα μήνα αυτή θα γυρίσει, όμως δεν θα τον βρει.
  Συγκινητικό έργο, μπόρεσα να θαυμάσω τον μεγάλο μυθιστοριογράφο παρά το ότι διάβασα το reader και όχι το αυθεντικό μυθιστόρημα.   



  

No comments: