Wan Guchan και Wan Laiming, Princess iron fan (1941)

 Wan Guchan και Wan Laiming, Princess iron fan (1941)  

  Δεν μου αρέσουν τα animation, αλλά όταν πρόκειται για κινέζικο animation, και μάλιστα το πρώτο, ε, θα το δω.

  Είναι μεταφορά ενός επεισοδίου του «Ταξιδιού στη Δύση», ενός από τα τέσσερα κορυφαία κλασικά κινέζικα μυθιστορήματα.

  Και πάλι ο μανιχαϊσμός: οι καλοί και οι κακοί. Ή μάλλον η κακή.

  Η κακή είναι η πριγκίπισσα σιδερένια βεντάλια. Δεν θέλει με τίποτα να δανείσει τη σιδερένια βεντάλια της για να σβήσουν τις φωτιές που ανάβουν συνεχώς στη Δύση. Ο βασιλιάς τον πιθήκων, κλασική φιγούρα στη κινέζικη μυθολογία, αναλαμβάνει να της το πάρει. Αφού δεν θέλει να το δανείσει, θα της το πάρουν με το ζόρι.

  Έχει και συντρόφους σ’ αυτή την προσπάθεια, και πρώτα πρώτα έναν καλόγερο-γουρούνι.

  Θα δούμε σκηνές wuxia, πολεμικές σκηνές.

  Και βέβαια στο τέλος θα τα καταφέρουν.

  Οι κινέζοι είδαν την ταινία σαν μια μεταφορά της σύγκρουσης κινέζων γιαπωνέζων.

  Δεν ξέρω αν με παίρνει να διαβάσω το «Ταξίδι στη Δύση». Πιο εύκολο θα είναι να δω κινηματογραφικές μεταφορές επεισοδίων του.

  6,3 η βαθμολογία της, εγώ έβαλα 7.   

 

Γιάννης και Γιώργος Κολόζης, Ο Γιώργος του Κέδρου (2020)

Γιάννης και Γιώργος Κολόζης, Ο Γιώργος του Κέδρου (2020)

 

  Ένα ταξίδι στον χρόνο μέσα από τη ματιά δύο γενεών κινηματογραφιστών, στο νησί της Δονούσας από τη δεκαετία του ’70 έως σήμερα. Ο Γιώργος Κολόζης πήγε για πρώτη φορά στη Δονούσα το 1972 – δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα ούτε τουρισμός τότε. Μένοντας μόνος στην παραλία του Κέδρου, απέκτησε το όνομα Ο Γιώργος του Κέδρου. Ο θάνατός του το 2009, οδήγησε τον γιο του, τον Γιάννη, να συνεχίσει το έργο του και να επισκέπτεται τακτικά το νησί.

  Δείχνει στους ηλικιωμένους νησιώτες φωτογραφίες τους που είχε τραβήξει ο πατέρας του. Συγκινούνται. Τραβάει και τα δικά του βίντεο. Βλέπουμε μια οικογένεια να βλέπει ένα τέτοιο βίντεο σε ένα tablet.

  Τελικά κάποιοι τόποι αποτελούν μαγικούς προορισμούς. Κάποιοι τον επισκέπτονται μια φορά, και από τότε δεν ξεκολλάνε. Μια φίλη μου με την οικογένειά της κάνουν κάθε χρόνο διακοπές στην Αστυπάλαια. Ο φίλος μου ο Νίκος που έχει ενοικιαζόμενα στην Κέρκυρα, μου λέει ότι κάποιοι έρχονται κάθε χρόνο. Ένα άλλο ζευγάρι φίλων μου πήγαιναν επί χρόνια στη Γαύδο, μένοντας σε σκηνή.

  Συγκινήθηκα βλέποντας αυτό το ντοκιμαντέρ. Μου θύμισε την Κάσο, όπου τοποθετήθηκα πρωτοδιόριστος. Για να ρωτήσω την τεχνητή νοημοσύνη να μου συγκρίνει τα δυο νησιά.

  69,464 km η Κάσος, έναντι 13,75 της Δονούσας. Όμως το μεγαλύτερο μέρος της Κάσου, στα νότια, αποτελείται από βουνά τα οποία είναι σχεδόν απροσπέλαστα.

  Το ντοκιμαντέρ αυτό μπορείτε να το δείτε στο vimeo.

https://vimeo.com/420090812

Maryam Ebrahimi and Nima Sarvestani, No burqas behind bars (2012)

 Maryam Ebrahimi and Nima Sarvestani, No burqas behind bars (2012)

 

  Όσο πιο πολλά διαβάζω, τόσο πιο πολύ φρικιάζω (τροχαίος).

  Για τις γυναίκες στο Ισλάμ, και ειδικά στο Αφγανιστάν.

  Ήλθαν οι αμερικάνοι, ανέτρεψαν το καθεστώς των ταλιμπάν, όμως οι ταλιμπάν είχαν την υποστήριξη του πληθυσμού, και κάποια στιγμή οι αμερικάνοι τα μάζεψαν και έφυγαν.

  Να το ξαναπώ, κάθε λαός έχει το καθεστώς που του αξίζει.

  Επί καθεστώτος Καρζάι, με διωγμένους τους ταλιμπάν, ένας νέος καταδικάστηκε σε θάνατο από ιεροδικείο γιατί μοίραζε φυλλάδια με το κείμενο κάποιου ιρανού για τα δικαιώματα της γυναίκας στο ισλάμ. Τονίζω, επί Καρζάι, με τους ταλιμπάν διωγμένους.

  Έκανα ένα cause στο blog μου ζητώντας την απελευθέρωσή του. Μετά από μήνες ο Καρζάι μετέτρεψε την ποινή του σε ισόβια. Και μετά από μήνες πάλι τον απέλασε. Ελεύθερος μεν, μακριά από την πατρίδα του δε.

  Έχοντας αυτή την ιστορία υπόψη μου η επιστροφή των ταλιμπάν δεν ήταν καθόλου έκπληξη για μένα.

  Έφριξα με αυτά που άκουσα σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ.

  Κατ’ αρχή ας σχολιάσουμε τον τίτλο: οι φυλακισμένες δεν είναι υποχρεωμένες να φοράνε τη μπούρκα. Η συγκεκριμένη φυλακή φιλοξενεί 40 γυναίκες που μένουν σε τέσσερα κελιά, μεγάλα είναι αλήθεια, και μια μεγάλη αυλή. Σε μια άλλη πτέρυγα είναι οι άντρες, κάπου 500.

  Μπορείτε να διαβάσετε τον σύνδεσμο για περισσότερες λεπτομέρειες και ιστορίες γυναικών, εγώ θα γράψω εδώ ότι θυμάμαι.

  Το έσκασε με τον αγαπημένο της. Είχαν σκοπό να την παντρέψουν με έναν που δεν τον ήθελε. Κάποια στιγμή τους έπιασαν και κατέληξαν στη φυλακή και οι δυο.

  Το να το σκάσεις από το σπίτι σου, είτε των γονιών σου είναι αυτό είτε του συζύγου σου, είναι ποινικό αδίκημα.

  Τον αγαπάει. Ελπίζει ότι όταν αποφυλακισθούν θα παντρευτούν.

  Όμως φαίνεται μόνο οι γυναίκες αγαπάνε βαθιά, οι άντρες όχι. Αποφυλακίζονται, αλλά δεν την παίρνει μαζί του. Φεύγει με τους δικούς του. Σε τρεις μήνες παντρεύεται, με τη νύφη που του διάλεξαν οι δικοί του, ενώ η γυναίκα μένει σε ένα καταφύγιο γυναικών.

  Η ζωή της διατρέχει κίνδυνο.

  Πρόσβαλε την τιμή της οικογένειας, ο αδελφός της θα τη σκοτώσει.

  Πολλές εκφράζουν αυτό το φόβο, ότι όταν βγουν έξω θα τις σκοτώσουν. Όπως και να έχει θα υποστούν τα ίδια δεινά, που η αντίδρασή τους σ’ αυτά τις οδήγησε στη φυλακή.

  Στη φυλακή νοιώθουν πιο άνετα. Οι φύλακες είναι σαν μεγάλα αδέλφια τους και οι συγκρατούμενες σαν αδελφές τους. Το ότι καμιά φορά τσακώνονται δεν έχει μεγάλη σημασία. Το ότι οι γυναίκες φύλακες τις εκμεταλλεύονται κάποιες φορές, είναι ένα πρόβλημα που τις κάνει να αγανακτούν.

  Ο διευθυντής της φυλακής φαίνεται ιδιαίτερα φωτισμένος. Είναι καλοπροαίρετος μαζί τους, και σχολιάζει στην κάμερα: Όλα τα κακά προέρχονται από τους γάμους που επιβάλλουν οι γονείς στα παιδιά.

  Ένας φτωχός πατέρας της επέβαλε, ενώ ήταν μόλις 10 χρονών, να παντρευτεί κάποιον μεγαλύτερό της.

  Το είχα ξεχάσει, η πολυγαμία στο Αφγανιστάν καλά κρατεί.

  Είναι δυνατόν να υπάρξει έρωτας στην πολυγαμία;

  Η ζηλιάρα γυναίκα αργά ή γρήγορα θα βρει κάποιον να επενδύσει τα ματαιωμένα ερωτικά της αισθήματα.

  Το σκάει με το γιο του άντρα της.

  Φυλακίζονται και οι δυο.

  Ο άντρας της, που έχει διαπράξει ήδη φόνους και δεν έχω καταλάβει πώς βρίσκεται έξω, την επισκέπτεται, όμως αντί να την παρηγορεί την απειλεί, συχνά την κτυπάει. Η γυναίκα του κρυφακούει, προσπαθεί να πείσει έναν κρατούμενο να σκοτώσει τον γιο του, θα τον ακριβοπληρώσει.

  Το καταγγέλλει στον διευθυντή και αυτός υπόσχεται να κάνει ότι μπορεί για να τον προστατέψει.

  Θυμήθηκα και αυτό. Μια γυναίκα την εγκατέλειψε ο άντρας της. Βρέθηκε στη φυλακή με ένα μωρό, δεν έχει γάλα να το θηλάσει, ούτε χρήματα να αγοράσει σκόνη γάλα, και αναγκάζεται, με σπαραγμό ψυχής, να το πουλήσει.

  Ήξερα ότι αυτό συνέβαινε στην Κίνα. Πουλούσαν τις κόρες τους σε πλουσιόσπιτα για να μην πεθάνουν της πείνας, το είδα και στην ταινία του Feng Xiaogang «Back to 1942» (2012). Και η σύμπτωση, μια καθώς είπαμε είμαι λάτρης των συμπτώσεων. Και οι δυο ταινίες γυρίστηκαν το 2012.

  Ενώ είχα ξεκινήσει να γράφω αυτές τις γραμμές θυμήθηκα τις τρεις προσευχές του Θαλή. -Θεέ μου, σε ευχαριστώ που με έκανες άνθρωπο και όχι ζώο. -Θεέ μου, σε ευχαριστώ που με έκανες έλληνα και όχι βάρβαρο. -Θεέ μου, σε ευχαριστώ που με έκανες άντρα και όχι γυναίκα.

  Και καθώς η συνειρμική μου μνήμη λειτουργεί ακόμα τέλεια, σε αντίθεση με την άλλη, μου ήλθαν στο μυαλό και οι τρεις προσευχές της ψυχής στον «Φτωχούλη του Θεού». -Θεέ μου, μη με αφήσεις ατέντωτο, γιατί θα σαπίσω. -Θεέ μου, μη με παρατεντώσεις, γιατί θα σπάσω. -Θεέ μου, παρατέντωσέ με κι ας σπάσω.

  Εμένα άραγε, που γράφω την εισαγωγή στον ιρανικό κινηματογράφο και την εισαγωγή στον κινέζικο κινηματογράφο, τι με κάνει, με τεντώνει ή με παρατεντώνει;

  Το φαντάστηκα από τα ονόματα, αλλά λέω τώρα να το επιβεβαιώσω.

  Ναι, και οι δυο σκηνοθέτιδες είναι ιρανοσουηδές.

  Δεν το είπαμε, το ντοκιμαντέρ είναι σουηδική παραγωγή.

Meganalysis

 

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί διαφήμιση

Meganalysis, Διαγνωστικά εργαστήρια, Λεωφόρος Βεΐκου 19 11146 Γαλάτσι, τηλ. 2102222813 (έχει και στην Κυψένη, Πλατεία Κανάρη 15)

 

 ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ

 Είναι συμβεβλημένο με τον ΕΟΠΠΥ. Με παραπεμπτικό, πλήρωσα 14,20 ευρώ συμμετοχή, και 120 την αναισθησιολόγο. Αν έβρισκαν πολύποδα, θα ήταν 50 ευρώ ο πρώτος και από 30 οι επόμενοι. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κο Ν. Μάγειρα, επιμελητή στο 251 ΓΝΑεροπορίας που μου έκανε την κολονοσκόπηση, στην κα Λ. Μπαλτατζή, αναισθησιολόγο. Δεν κατάλαβα τίποτα, μάλιστα έβλεπα όνειρο όταν με σκούντησε για να μου πει ότι τελειώσαμε. Ευχαριστώ και την κα Κ. Καραδήμα, τέως προϊσταμένη γαστρεντερολογικού τμήματος του ΓΚΝΑ, που έβαλε την πεταλούδα χωρίς να με πονέσει.

  Μπορείτε να ψάξετε για τιμές αλλού, και θα δείτε τη διαφορά.

Γιάννης Πούλος, Μανάβικο, παιχνίδια του μυαλού και της καρδιάς

 Γιάννης Πούλος, Μανάβικο, παιχνίδια του μυαλού και της καρδιάς, Λογό_τυπο 2025, σελ. 68

 

  Καλησπέρα σε όλες και όλους σας.

  Θα ξεκινήσω ανορθόδοξα μιλώντας για τον Γιάννη.

  Θα ξεκινήσω από τον κρίκο μιας αλυσίδας συμπτώσεων, τότε τον καιρό της δικτατορίας, που οδήγησε στο να γίνω φίλος του, και τα σπίτια μας να απέχουν λιγότερο από πενήντα μέτρα.

  Ο κρίκος αυτός ξεκινάει ως εξής:

  -Πάρε τηλέφωνο το θείο σου τον Αντρέα (αξιωματικό στο ΓΕΣ), μου λέει η ξαδέλφη μου.

  -Αν γίνω αξιωματικός θέλω να γίνω με την αξία μου (αφέλεια).

  -Βρε πάρε που σου λέω.

  Πήρα.

  -Ποιο είναι το ΑΣΜ σου; Η δεύτερη κουβέντα του.

  Του το είπα.

  Έγινα Έφεδρος Αξιωματικός Εφοδιασμού Μεταφορών. Μετά τη σχολή πήγα στην Κοζάνη. Από την Κοζάνη, χάρη στο θείο μου (ευτυχώς; Δυστυχώς; Δεν πέτυχε τη μετάθεσή μου στην Αθήνα) πήρα μετάθεση στη Λάρισα.

  Στη μονάδα, τυχαία μια συζήτηση με έναν κοντοχωριανό, που αργότερα παντρεύτηκε την ξαδέλφη μου.

  -Τι διαβάζεις Λούκι Λουκ και σαχλαμάρες, διάβασε κανένα βιβλίο.

  -Ήταν ένας εδώ που διάβαζε βιβλία, και τώρα είναι στην ΕΣΑ και τρώει ξύλο.

  Μεγάλη η περιέργειά μου να τον γνωρίσω.

  Και τον γνώρισα.

  Δεν θα αναφερθώ στους επόμενους κρίκους που οδήγησαν στο να γίνω στενός φίλος με το Γιάννη, με τα σπίτια μας κοντά κοντά. Απλά θα πω το όνομά του.

  Θανάσης Πόραβος.

  Εργάτης της Πέτρας, έχει γράψει ένα βιβλίο για αυτήν.

  Τα εισαγωγικά αυτά ήταν για να διαβάσω το ποίημα που του αφιερώνει ο Γιάννης στη συλλογή.

  Η αφιέρωση είναι σε υποσημείωση, το ποίημα μιλάει για αυτόν.

 

Πέτρες-λέξεις

 

Ο αρχιμάστορας πέτρες διαλέγει απ’ το σωρό,

τις γραμμές διαβάζει, της πέτρας την αντοχή.

Με το καλέμι ταιριάζει τον αρμό,

στέρεη κατοικία να φτιάξει, γεφύρια.

Όμοια λέξεις, εικόνες διαλέγω, για ποιήματα παιχνίδια.

 

  Ο καθείς και στα όπλα του, όπως λέγει ένας άλλος ποιητής.

 

  Και πάμε τώρα στην ποίηση του Γιάννη.

  Δυο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της: ο λεκτικός μινιμαλισμός (το μικρό είναι όμορφο, οικολογικό σύνθημα) και η σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ρήματος. Ας δώσουμε δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα, με τρία ποιήματα στα οποία δεν υπάρχει ρήμα.

 

Δωμάτιο

 

Δωμάτιο μικρό, γεμάτο καλοσύνη.

Κάστανα, μήλα, κρασί, αγκαλιά ζεστή.   

 

  Νοσταλγία

Ανθισμένο λουλούδι, μυρωδιές αγκαλιές

το κύμα συντροφιά, ζωή σαν μουσική.

Θησαυρός το μακρινό νησί, βάλσαμο στην πληγή.

 

Και

 

Λέσχη Ανάγνωσης

 

Γράμματα καλλιγραφικά, καθαρά,

σημειώσεις, τίτλοι, στενογραφία.

Νοήματα, ιδέες, αναλύσεις, συμπεράσματα, κρίσεις.

Στη βαρβαρότητα ευγενική παρουσία,

στην πολύχρωμη πλατεία, της θαυμάσιας χώρας με τα βιβλία.

 

  Η Λέσχη Ανάγνωσης είναι η Λέσχη Ανάγνωσης της πλατείας Βικτώριας, που φτιάχτηκε από τον Γιάννη λίγο πριν την πανδημία και λειτούργησε μέχρι και το Πάσχα που μας πέρασε.

 

  Η σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ρήματος κάνει τα ποιήματα κάτι σαν slide show, με εικόνες να διαδέχονται η μια την άλλη, και όχι σαν μια σειρά από reels.

 

  «Λες η γη είναι ερωμένη και μες σ’ όνειρο κλεμμένη.

Γονατίζω τη φιλώ. Σκύβω και την προσκυνώ.

Ρίχνω μέσα τον καρπό. Μα η κόρη δένει ανθό».

 

  Όχι, οι στίχοι αυτοί δεν είναι του Γιάννη, είναι ενός άλλου φίλου μου ποιητή, του Μανόλη Πρατικάκη, από την τελευταία ποιητική του συλλογή, «Η στιγμή της φωτοσύνθεσης».

  Γιατί τους παρέθεσα.

  Το υφολογικό στοιχείο που τους χαρακτηρίζει είναι η εσωτερική ομοιοκαταληξία, πρώτο ημιστίχιο με δεύτερο ημιστίχιο. Η ίδια εσωτερική ομοιοκαταληξία απαντάται πολύ συχνά στην ποίηση του Γιάννη. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα, καθώς θα τη συναντήσουμε και σε άλλους στίχους που θα παραθέσω.

 

Ψάρια, φίλοι πολλοί, στου Νικόλα την αυλή.

Στα κάρβουνα του Λεωνίδα, τέτοια γλύκα δεν την είδα.

 

 

  Σε πολλές βιβλιοκριτικές μου αναφέρομαι στην αυτοαναφορικότητα του ποιητή. Μιλάει για τον ποιητή, την ποίηση και το ποίημα. Το ίδιο και ο Γιάννης.

 

Η ποίηση

 

Η ποίηση περπατά στης πόλης τα στενά,

απ’ τις εκκλησίες περνά, το πάρκο, το μουσείο,

πίνει καφέ στην πλατεία Βικτωρίας.

Στου μανάβη κάνει στάση, πατάτες αγοράζει και κρεμμύδια,

τους μετανάστες χαιρετά, τα παιδιά της Ασίας.

Με λόγια ζεστά, φέρνει τροφή σ’ αστέγους,

απ’ τα μπουρδέλα περνά, τις πουτάνες χαιρετά,

τις νύχτες κοιμάται στα πεζοδρόμια, βρόμικα δωμάτια.

Δίπλα σου περνά, μύρισέ τη, νιώσε, τ’ απαλό της χάδι.

 

  Το ποίημα

 

Η ποίηση δεν αλλάζει την κοινωνία,

με λέξεις δίνει αίσθηση, σοφία, φαντασία.

Αλλά μ’ ένα ποίημα στην εξουσία,

σύνταξη, γιατρό μου δώσαν παθογένεια χρονία.

«Απ’ τον Οκτώβρη του εικοσιένα σύνταξη περιμένω.

Ο κύριος Χατζηδάκης είπε αναμονή.

Για τη διανομή, έκανα υπομονή.

Ο κύριος Πλεύρης στο γιατρό να πάω.

Στον ΕΦΚΑ μου είπαν δεν είσαι στο μητρώο.

Κύριε Πλεύρη, κύριε Χατζηδάκη, με κάνατε μπαλάκι.

 

  Και τέλος

  Ο ποιητής

 

Την ποίηση θέλεις να υπηρετείς, να την κάνεις ταίρι

όμως ήρθαν δύσκολοι καιροί, χωρίς άνοιξη, καλοκαίρι.

Σε συνέδρια και μέσα, στίχους ν’ απαγγέλεις με σοφία,

μέλος στο σωματείο, να παίρνεις θέσεις και βραβεία.

Στα χρόνια της ζωής, τη μούσα καρτερείς.

Μέχρι να ’ρθει, φρούτα και λάχανα πωλείς.

 

  Σε υποσημείωση διαβάζουμε ότι δημοσιεύτηκε στην καθημερινή στις 5/1/2023

  Θα υπογραμμίσουμε την ομοιοκαταληξία των τεσσάρων πρώτων στίχων.

 

    Πεζόμορφη η ποίηση του Γιάννη, όμως συχνά εμφιλοχωρούν και στίχοι με κανονικό μέτρο.

 

Το Μητσάκι και η Μάρω βόλτα κάνουνε στο Φάρο…

Ψάρια ο Χάρης ο Βαρκάρης.

Και οι δυο στίχοι σε τροχαϊκό μέτρο.

  Να σημειώσουμε την εσωτερική ομοιοκαταληξία και στους δυο τροχαϊκούς αυτούς στίχους.

 

Στο δρόμο πίκρες, βάσανα, χαρές, στιγμές που ’χουν χαθεί.

Εδώ έχουμε τον ίαμβο.

 

Σκιά της αλήθειας το ψέμα.

Και εδώ τον αμφίβραχυ.

 

Δεν μπορώ να φανταστώ ελλειπτικότατη εικόνα της πρόσφατης ιστορίας και της σημερινής κατάστασης:

 

Ζωή παγωμένη

 

Πόλεμος, ολοκαύτωμα, κατοχή,

εμφύλιος, Τασκένδη, εξορίας νησιά,

Σερβία, Συρία, Βαγδάτη, θάνατος στα χωριά,

σπαρμένο το πέλαγος μετανάστες νεκροί.

Πανδημία στον κόσμο θανατηφόρα.

Ζωή παγωμένη, Τέμπη στο σημείο μηδέν,

χωρίς οξυγόνο, νεκρές ψυχές.

 

Και ένα ακόμη

 

Οδός Χέυδεν & Παιωνίου

 

Μαυροματαίων και Χέυδεν, γιατροί, δικηγόροι,

Αλήτες, χρήστες, βαποράκια, εμπόροι

Θέα το Άρεως Πεδίο, καυσαέρια υπεραστικών λεωφορείων.

3^η Σεπτεμβρίου, γρήγορο φαγητό, θάνατος από έκρηξη αερίων…

  Και εδώ δεν υπάρχει ρήμα.

 

  Στην οδό Χέυδεν είναι το σπίτι της κυρίας Έρης, που φιλοξένησε για ένα διάστημα τη Λέσχη Ανάγνωσης όταν έκλεισε η ΜΚΟ που μας φιλοξενούσε μέχρι τότε.

  Οδός Χέυδεν και Φυλής γωνία είναι ένα αφγανικό εστιατόριο που πηγαίνω, αραιά και πού τώρα, και τρώγω αρνάκι, πάντα αρνάκι, με πέντε ευρώ.

 

Πνοή

 

Όταν η ποίηση συναντά τη ζωγραφική,

Δίνουν πνοή στον έρωτα, στη φαντασία, την αισθητική.

 

  Αυτή τη συνάντηση την κάνει ο Νίκος Οικονομίδης, ζωγράφος, που «εικονογραφεί» ποιήματα, της γυναίκας του και άλλων ποιητών. Στη μια πλευρά η εικόνα, στην άλλη το ποίημα, σε καλαίσθητες εκδόσεις.

 

  Το βρακί

 

Τα σεντόνια απλωμένα στο μπαλκόνι,

το φουστάνι, το βρακί, αλλά συ δεν είσαι κει.

 

  Αδιόρθωτος ανεκδοτάς, θα το πω όσο γίνεται πιο σύντομα το ανέκδοτο.

  Τι ανέκδοτο, πραγματική ιστορία, σε ένα διπλανό χωριό από το δικό μου.

  Είχε απλώσει στην ταράτσα το κοστούμι του για να ξεμυρίσει από τη ναφθαλίνη, γιατί θα το φορούσε γαμπρός.

  Οι φίλοι του το πήραν από την απλώστρα και έπειτα πήγαν και τον βρήκαν στο καφενείο και του είπαν ότι του το έκλεψαν. -Πάμε να δεις.

  Πηγαίνουν, το κουστούμι έλειπε.

  Και το σχόλιό του: -Ευτυχώς που δεν ήμουνα μέσα.

 

Ο χορός του φεγγαριού

 

Η θάλασσα με το φεγγάρι αγκαλιά, των κυμάτων μουσική,

Με παίρνουν σε τρελό χορό, σ’ άλλους τόπους με σένα μαζί.

 

  Και σε άλλους ποιητές, διάφορες εικόνες πυροδοτούν αναμνήσεις και δημιουργούν συνειρμούς.

 

Λαθραίος

 

Λαθρεπιβάτης στο πλοίο της ζωής.

Ομόνοια, αγόραζες λαθραία τσιγάρα,

λαθραία χάδια, φιλιά κι αγάπη,

με γυναίκες που έφτασαν στο τόπο σου λαθραία.

 

  Το «Δρομολόγιο» είναι αυτοβιογραφικό

 

Λαχαναγορά, Πειραιώς, πλατεία Βικτωρίας,

φρούτα, λαχανικά με φορτηγό,

νέφος, κίνηση, άγχος, ταλαιπωρία.

Πούλησες τα πράγματα, κατέβασες τα ρολά,

στου παραδείσου φτάνεις το νησί.

Φίλοι, βιβλία, κολύμπι το δρομολόγιο.

Σε παραλίες περπατάς, στο βουνό, της χαμένης ζωής τον καιρό.

 

Αφήσαμε για το τέλος τα ερωτικά

 

  Το Κλειδί.

 

Γράμματα σου στέλνω, δυο λόγια τρυφερά,

η πόρτα σου κλειστή και το κλειδί παρμένο,

στο κρύο στη βροχή απ’ έξω περιμένω.

Άνεμος θα γενώ, θα μπω απ’ τις χαραμάδες,

πουλί στο δέντρο της αυλής, ν’ ακούσεις το τραγούδι.

Τις νύχτες με των αστεριών το φως,

του φεγγαριού τη λάμψη, θα πω το παραμύθι.

 

Ακόμη

 

Το διάφανο χαμόγελο, τα δροσερά σου χείλη,

Μου έχουν κάνει την καρδιά, λουλούδι του Απρίλη.

 

  Τα φιλιά

 

Φιλί σου ζήτησα, μου ’δωσες χίλια,

δροσιά, στη δίψα της ψυχής,

γεύση γλυκιά στο πικραμένο στόμα,

άρωμα λουλουδιών μες στο χειμώνα.

 

  Καπέλο

 

Στέλνω τα φιλιά για κάθε μέρα που λείπω.

Τα μάζεψα ένα ένα στο καπέλο,

όταν το φοράς να σε φιλούν.

 

Γιάννη, καλοφάγωτα τα ποιήματα του μανάβικού σου.

Jiang Haiyan, Examination 1977 (2009)

 Jiang Haiyan, Examination 1977 (2009)

 

  Όπως εμάς μας κατατρύχουν τα δεινά του εμφύλιου και της κατοχής, έτσι και τους κινέζους τους κατατρύχουν τα δεινά της πολιτιστικής επανάστασης. Ο πατέρας του Xi Jiping δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Εμείς έχουμε τον Αγγελόπουλο, οι κινέζοι τον Zhang Yimou. Δίπλα τους υπάρχουν κι άλλοι. Πριν λίγες μέρες ανάρτησα για μια άλλη ταινία που έχει να κάνει με την πολιτιστική επανάσταση, την «Νυχτερινή βροχή» (1981) του Wu Yonggang.

  Η λεγόμενη «συμμορία της Σαγκάης» (Gang of Four) συνελήφθη στις 6 Οκτωβρίου 1976, λίγες εβδομάδες μετά τον θάνατο του Μάο Τσετούνγκ, και σήμανε το τέλος της πολιτιστικής επανάστασης. Στην αρχή της ταινίας βλέπουμε να προβάλλεται στο χωριό που έχουν πάει για αναμόρφωση ένα ντοκιμαντέρ όπου δείχνεται ο Deng Xiaoping, ο πρωτεργάτης του θαύματος της Κίνας. Ξέρουν για αυτόν, και όταν υπάρχει διακοπή ρεύματος κινούν με τα πόδια δυναμό για να τροφοδοτήσει με ρεύμα τη μηχανή και να συνεχιστεί η προβολή.

  Προφανώς ήξεραν ότι ο Deng Xiaoping είχε διωχθεί, και η επάνοδός του σήμαινε πολλά.

  Για όσους δεν το ξέρουν, ο γιος του Deng Xiaoping ήταν (ίσως είναι ακόμη) πρόεδρος των παραπληγικών της Κίνας. Οι ερυθροφρουροί τον είχαν ξυλοκοπήσει άγρια γιατί αρνιόταν να απαρνηθεί τον πατέρα του.

  Να το πούμε και αυτό.

  Ο Deng Xiaoping δεν αποκαθήλωσε τον Μάο. Έκανε λάθη, αλλά είναι αυτός που έφερε το ΚΚΚ στην εξουσία. Με τον Στάλιν δεν υπήρξε πρόβλημα. Την επανάσταση την έκαναν κυρίως ο Λένιν και ο Τρότσκι. Ο Στάλιν ήλθε μετά, εξού και η αποσταλινοποίηση.

  Ακόμη:

  Οι δυο από τους τέσσερις καταδικάστηκαν σε θάνατο με διετή αναστολή, που αργότερα μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά. Ο τρίτος σε ισόβια δεσμά και ο τέταρτος σε 20 χρόνια φυλακή. Ο μόνος που αποφυλακίσθηκε, οι υπόλοιποι πέθαναν στη φυλακή. Η Jiang Qing αυτοκτόνησε το 1991, προφανώς γιατί είχε καρκίνο στο λαιμό.

  Ενώ:

  Τον στενό συνεργάτη του Στάλιν, τον περιβόητο Μπέρια, τον σκότωσαν κυριολεκτικά σαν σκυλί, έχω δει μια σχετική ταινία, νομίζω «Ο Θάνατος του Στάλιν».

  Ο Deng Xiaoping βιαζόταν. Ενώ είχε προγραμματισθεί να γίνουν επί τέλους οι πανκινέζικες (κατά το πανελλαδικές) εξετάσεις το 1978, τις επέσπευσε για το 1979.

  Αυτοί που βρίσκονται σε αναμόρφωση θέλουν να πάρουν μέρος, όμως συναντούν ένα σωρό δυσκολίες. Ο κομματικός υπεύθυνος της ομάδας αναμόρφωσης δεν είναι καθόλου ενθουσιασμένος. Στο τέλος όμως θα τους βάλει σε ένα τρακτέρ με καρότσα και θα τους μεταφέρει στο κέντρο που γίνονται οι εξετάσεις. Στο τέλος θα ανακοινώσει από τα μεγάφωνα ποιοι πέρασαν σε ποιο πανεπιστήμιο και σε ποια σχολή.

  Μέχρι τότε η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο γινόταν με βάση τα φρονήματα. Τοπικές κομματικές οργανώσεις επέλεγαν ποιοι θα πήγαιναν στο πανεπιστήμιο.

  Και βέβαια δεν ήταν δυνατόν να μην υπάρξει και ένα ειδύλλιο. Δεν είναι εκ των ων ουκ άνευ όπως το σασπένς για ένα καλό σενάριο, αλλά σίγουρα προσθέτει πολύ.

Liv Ulmann, Απιστία (Faithless, 2000)

Liv Ulmann, Απιστία (Faithless, 2000)

 

  Είχε αναγγείλει την προβολή της η New Star Art Cinema, όμως τελικά δεν έγινε (ή δεν το πήρα χαμπάρι). Είχα όμως φτιάξει το αρχείο για να γράψω την κριτική, και έτσι είπα να τη δω.

  Να το ξαναπώ άλλη μια φορά, το σενάριο κάνει τη διαφορά, και ο σεναριογράφος είναι ο Μπέργκμαν.

  Και αυτό να το ξαναπώ: όλοι εμείς της αφηγηματικής τέχνης συχνά αυτοβιογραφούμαστε. Και, καθώς είμαι λάτρης του πραγματικού, αναρωτιέμαι, και συχνά ρωτάω, πόσο από αυτό που διαβάζω είναι αυτοβιογραφικό.

  Ξαναδιαβάζοντας τη βιογραφία του στη βικιπαίδεια σκέφτομαι ότι η «Απιστία» είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφική.

  Μόνο που το θέμα είναι η απιστία μιας γυναίκας.

  Αναρωτιόμουνα αν η Marianne θα είχε τη μοίρα της Τερέζας Ρακέν, της Άννας Καρένινα και της Μαντάμ Μποβαρί (έχω γράψει σχετικά στην εισήγησή μου σε μια ημερίδα που είχε τίτλο «Η τιμωρία της μοιχαλίδας στο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα»).

  Τελικά την είχε.

  Αλλά το μαθαίνουμε τηλεγραφικά, με μια λέξη, στο τέλος τέλος: πνίγηκε.

  Νομίζω δεν γύρισε ο ίδιος την ταινία για ευνόητους λόγους. Φαντάζομαι όμως ότι θα ήθελε το σενάριό του γυρισμένο σε ταινία, και η Λιβ Ούλμαν του έκανε το χατίρι.

  Υπόθεση κάνω, να το τονίσω. Η ταινία γυρίστηκε 7 χρόνια πριν το θάνατό του.

  Και, βλέποντας το τέλος της ταινίας, θα κάνω την αποδόμηση.

  Την ταινία τη βρίσκω εντελώς φαλλοκρατική.

  Γράφοντας για την πλοκή θα εξηγήσω το γιατί.

  Αλλά να πω αυτό πιο πρώτα ότι η πλαισίωση της αφήγησης σαν εκδραμάτιση ενός σεναρίου που γράφει ο Μπέργκμαν είναι πολύ έξυπνη επινόηση, φαντάζομαι της Ούλμαν.   

  Το ότι το σενάριο αυτό είναι αυτοβιογραφικό, φαίνεται από το ότι ο Μπέργκμαν (τον υποδύεται ο Erland Josephson) ανοίγει ένα συρτάρι όπου φαίνεται η φωτογραφία της μικρής Ιζαμπέλ.

  Η Ιζαμπέλ είναι η κορούλα του Markus και της Marianne. Η οποία τον απάτησε με τον κοινό τους φίλο David.

  Είχε υποψιαστεί αυτή τη σχέση, αλλά ήλπιζε ότι ήταν ένα πάθος που θα ξεθύμαινε. (Παρενθετικά, δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο όταν η γυναίκα τους τους απατά. Άλλοι χωρίζουν, άλλοι το κάνουν γαργάρα γιατί φοβούνται τη μοναξιά, ενώ άλλοι, πολλοί λιγότεροι ασφαλώς, σκοτώνουν).

  Όμως δεν ξεθύμανε. Το διαζύγιο είναι πια μονόδρομος. Όμως καθώς απαιτεί την επιμέλεια της κόρης τους, πράγμα που η Marianne δεν το δέχεται, η υπόθεση θα καταλήξει στο δικαστήριο (τα παιδιά είναι τα μεγάλα θύματα σε τέτοιες περιπτώσεις. Στο μυαλό μου έρχεται το «Ένας χωρισμός» του Ασγάρ Φαρχάντι).

  Και η αποδόμηση: ενώ κάνει σαν τρελός που όχι μόνο τον απάτησε η γυναίκα του, αλλά τελικά συνέζησε με τον γκόμενο, την ίδια ώρα (όμως αυτό το μαθαίνουμε στο τέλος) είχε γκόμενα. Αυτή τον βρήκε νεκρό, με το σημείωμα που άφησε ότι αυτοκτονεί.

  Αλλά και ο David δεν είναι καλύτερος.

  Ενώ έκανε αφάνταστες σκηνές ζήλειας όταν η Marianne του είπε ότι έκανε σεξ με τον άντρα της, όρο που της έθεσε για να παραιτηθεί από την επιμέλεια της κόρης τους, πράγμα που τελικά δεν έκανε αλλά απλά την ξεγέλασε, την απάτησε και ο ίδιος.

  Η απιστία των δύο αντρών περνάει στο ντούκου στην ταινία.

  Εξαιρετικές ερμηνείες και εξαιρετική σκηνοθεσία από την Ούλμαν, που προσπαθούσε να μην κάνει βαρετή την εικονογράφηση των ατέλειωτων διαλόγων, όταν δεν ήταν βέβαια καυγάδες που δεν είναι ποτέ βαρετοί. Για παράδειγμα, σε μια σκηνή δείχνει την Marianne μαζί με το είδωλό της στον καθρέφτη, ενώ μιλάει.

  Εξαιρετική ταινία, 7,3 η βαθμολογία της. Αναρωτιέμαι… αλλά για να ρωτήσω την τεχνητή νοημοσύνη.

  Ξέρεις αν η ταινία «Απιστία» (Trolöse) προβλήθηκε στην Ελλάδα;

  Προβλήθηκε λέει, αλλά όχι εμπορικά, παρά μόνο στα πλαίσια εκδηλώσεων, κάπου το 2015. Σίγουρα δεν προβλήθηκε φέτος από την New Star Art Cinama (Στούντιο).