Γιώργος Βοϊκλής, Το τέλος της άνοιξης

Γιώργος Βοϊκλής, Το τέλος της άνοιξης, Λιβάνης 1989.

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στην Νέα Οικολογία, Νοέμβριος 1989

Ένα από τα προβλήματα των στρατευμένων αριστερών που είχαν λογοτεχνικές κλίσεις είναι ότι η στράτευσή τους τούς άφηνε λίγα περιθώρια να ασχοληθούν με το γράψιμο. Αυτό επισημάνθηκε χαρακτηριστικά στο έργο του Δημήτρη Χατζή. Πολύ υψηλό σε ποιότητα, όμως πολύ μικρό σε έκταση, ακριβώς για τον παραπάνω λόγο.
Ο Γιώργος Βοϊκλής ανήκει στην ίδια κατηγορία: ενεργός στο προοδευτικό κίνημα, δεν μπόρεσε να ασχοληθεί με την λογοτεχνία όσο θα ήθελε. Όμως λογοτεχνικές σελίδες διανθίζουν το βιογραφικό έργο του «Το τέλος της Άνοιξης». Ο συγγραφέας, στο τέλος της νεότητας του, νιώθει την ανάγκη να κάνει ένα απολογισμό ζωής: μια ζωής γεμάτης συναρπαστικές συγκινήσεις και εμπειρίες, ταυτισμένης με το προοδευτικό κίνημα. Ο συγγραφέας, μικρό παιδάκι ζει τον απόηχο του Εμφύλιου, ενώ βιώνει την ιστορία της μετέπειτα νόμιμης φάσης του κινήματος στο πλαίσιο της ΕΔΑ.
Πολύ ενδιαφέρουσα κάνουν την ανάγνωση οι αναφορές του συγγραφέα στις γνωριμίες του με γνωστά πρόσωπα της πολιτικής και πνευματικής μας ζωής, Ρώτα, Βάρναλη, Θεοδωράκη, κ.ά, και προ παντός με τον Σωτήρη Πέτρουλα, με τον οποίο υπήρξαν προσωπικοί φίλοι.
Όμως το βιβλίο δεν είναι πολιτικό. Οι αναμνήσεις, στις οποίες ο συγγραφέας σκύβει πάνω τους με πιότερη αγάπη, είναι αναμνήσεις καθημερινής ζωής, ανθρώπινων σχέσεων. Οι πρώτες αγάπες, οι φίλοι, η οικογενειακή ζωή. Αυτή η δεύτερη διάσταση του δίνει μια άλλη χάρη, κάνοντάς το να βρίσκεται ακριβώς στο πνεύμα της αφηγηματικής λογοτεχνίας της εποχής μας: αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, με χαρακτήρα εκμυστήρευσης, σε καθημερινά μικροεπεισόδια. Κάτι που προσθέτει στο βιβλίο είναι η πρωτοτυπία της σύνθεσης. Η αφήγηση στον ιστορικό χρόνο αποτελεί τον σκελετό, ή μάλλον το στιμόνι, που πάνω του υφαίνονται κείμενα που γράφηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους, ποιητικά, πεζά αφηγηματικά, σχόλια, εισηγήσεις κλπ., τα οποία, έχοντας τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, κάνουν πιο άμεση την αναδρομή στην αντίστοιχη εποχή.
Ακόμη, το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να διαβαστεί ως η συνέχεια των βιβλίων του Χρόνη Μίσιου. Μια γενιά χωρίζει τους δυο συγγραφείς. Την συνέχεια του κινήματος μετά τον Εμφύλιο, που ο Μίσιος γνωρίζει στην εξορία και την παρανομία, ο Βοϊκλής τη ζει «νόμιμα» μέσα από την ΕΔΑ. Τέλος, κάποιο κενό που ανιχνεύεται στα μεταδικτατορικά χρόνια, ελπίζουμε ο συγγραφέας κάποτε να το καλύψει.