Ιωάννης Πανουτσόπουλος, Επαγγελματικός προσανατολισμός

Ιωάννης Πανουτσόπουλος, Επαγγελματικός προσανατολισμός, Τόπος 2018, σελ. 90

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

  Εξαιρετικά ποιήματα, σαν τραγούδια τραγουδισμένα από πρωτοκλασάτο τραγουδιστή.

  O Ιωάννης Πανουτσόπουλος, Ιωάννης επί Κολωνώ στα παιδικά του χρόνια όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του στο αυτί του βιβλίου και τώρα επί Ιπποκράτους 157 όπου διατηρεί ίσως το καλύτερο παλαιοβιβλιοπωλείο της Αθήνας, το παλαιοβιβλιοπωλείο Ίστωρ, δεν είναι μόνο στιχουργός (πάρα πολλοί στίχοι του έχουν μελοποιηθεί και τραγουδηθεί από πολλούς συνθέτες και τραγουδιστές), είναι και ποιητής. Η τελευταία του ποιητική συλλογή έχει τίτλο «Επαγγελματικός προσανατολισμός».

  Στη συλλογή αυτή ο Πανουτσόπουλος γράφει για διάφορα επαγγέλματα, πολλά από τα οποία ανήκουν ήδη στο παρελθόν όπως ο «Αραμπατζής» και ο «Γανωτής», με μια καταπληκτική διεισδυτικότητα στις πιο απόκρυφες πλευρές τους, και βέβαια χρησιμοποιώντας τα πολύ συχνά και μεταφορικά, όπως π.χ. στο ποίημα «Εκμισθωτής ακινήτων για σχέσεις σε ακινησία», όπου αυτό φαίνεται και στον τίτλο (σελ. 52). Τα ποιήματα τα χωρίζει σε τρεις ενότητες: επαγγέλματα εξ ανάγκης (το δικό μου: καθηγητής φιλόλογος), επαγγέλματα εκ πεποιθήσεως (το δικό μου: συγγραφέας) και επαγγέλματα εξ ορισμού (το δικό μου: λυράρης).

  Όπως είναι φυσικό, η μαθητεία του στην στιχουργία δεν ήταν δυνατόν να αφήσει ανεπηρέαστη την ποίησή του. Σ’ αυτήν συναντούμε την κανονικότητα του μέτρου (οι ίαμβοι και οι ανάπαιστοι κυριαρχούν) και της ομοιοκαταληξίας (που όμως δεν ακολουθείται αυστηρά). Οι στίχοι είναι βέβαια ανισοσύλλαβοι και οι στροφές ανισόστιχες, αν και όχι πάντα, ιδιαίτερα σε κάποια ποιήματα που μου θύμισαν Καββαδία. Το εφέ της επανάληψης, κάποιες φορές μαζί με το εφέ της απαρίθμησης, είναι αρκετά συχνό, ενώ στο τελευταίο ποίημα που έχει τίτλο «Αρχιτέκτων» είναι κυρίαρχα. Και στην ακραία έκφρασή του βλέπουμε το εφέ της επανάληψης στο ποίημα «Ιδιωτική προβολή» (σελ. 76), όπου μια τρίστιχη στροφή επαναλαμβάνεται εν είδει λάιτ μοτίφ.

Ένας κατάκοπος κινηματογραφιστής

Συλλαμβάνει

Εικόνες του μέλλοντος που βαδίζουν ασθμαίνοντας

    

  Όμως να παραθέσουμε κάποια ακόμη  αποσπάσματα σαν δείγμα γραφής και για σχολιασμό. 

 

Καταρτισμένοι γανωτές ρυτιδωμένου μέλλοντος

Που διαλαλούν στεντόρεια

Πως θα γανώσουν εν καιρώ τη σκουριασμένη ποίηση (σελ. 18).

  Εδώ βλέπουμε το επάγγελμα και σε μεταφορική χρήση, όπως είπαμε παραπάνω. Περιττό βέβαια να σας πω ότι τη λέξη «γανωτής» το word μου την υπογραμμίζει ως λάθος.

Αν θα είναι το λάθος/ που επίμονα κάνει

Πλανεμένος για πάντα/ σε φιλήδονη πλάνη

Σαν αυτόν που τον δένει/ μια σκληρή μαγγανεία (σελ. 19)

  Δεν το παραθέσαμε σαν δείγμα ζευγαρωτής ομοιοκαταληξίας αλλά για να σχολιάσουμε το ότι ο ανάπαιστος εδώ απλώνεται στα ημιστίχια, τα οποία θα μπορούσαν να παρατεθούν σαν ξεχωριστοί στίχοι. Το κάνει όμως αλλού, όπως πιο κάτω στο ίδιο ποίημα («Το κλεφτρόνι»:

Κοριτσιών ιδρωμένων

Παλλομένων αιδοίων

  Για τον ντελιβερά γράφει στο ποίημα «Delivery».

Είναι που πάει καρφωτός

Είναι που μπαίνει σφήνα!

Που χώνεται επικίνδυνα

Σε φορτηγά ανάμεσα και σε παρκαρισμένα

Που πάει πάντα ξέφρενος

Με φρένα

Δίχως φρένα (σελ. 23).

  Εδώ ο Πανουτσόπουλος χωρίζει τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο σε δυο στίχους, ενώ πιο κάτω το κάνει σε τρεις στίχους, προφανώς για να δώσει έμφαση. Όμως η απαρίθμησή του είναι ελλιπής. Θα συμπληρώσω:

Που σπάνια θα σεβαστεί σήματα της τροχαίας

και πιο συχνά αντίθετα απ’ τη ροή του δρόμου

θα τρέξει επικίνδυνα και όποιον πάρει ο χάρος.

  Εγώ και ο Γιάννης που είμαστε μηχανόβιοι αυτά τα αποφεύγουμε. Εγώ κοιτάζω πάντα και τις δυο πλευρές του δρόμου, ακόμη και αν είναι μονόδρομος, μη μπουκάρει ξαφνικά μπροστά μου κάποιος ντελιβεράς. (Εγώ σαν κρητικός έχω κόλλημα με τον δεκαπεντασύλλαβο. Βλέπε και το βιβλίο μου «Πες της το με μια μαντινάδα», ΑΛΔΕ 2012). 

  Εξαιρετικά τα ποιήματα αυτής της συλλογής, ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδη.

Μπάμπης Δερμιτζάκης