Γιώργος Μετήλλιας, Φιλιώ και Θέκλα: η αφύπνιση

Γιώργος Μετήλλιας, Φιλιώ και Θέκλα: η αφύπνιση, εκδόσεις Αγγελάκη 2019, σελ. 182

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Η απιστία και η κοινωνία μας στο μέλλον, τα θέματα που πραγματεύεται ο συγγραφέας

  Έχουμε γράψει σχεδόν για όλα τα βιβλία του Γιώργου Μετήλλια: «Τεθλασμένες προσεγγίσεις των μύθων», «Ένας θεός, δυο θεές κι εγώ», «Η μετοχική μας κληρονομιά», «Κακεντρέχειας γραφήματα» και «Στάση ζωής». Σειρά έχει σήμερα το «Φιλιώ και Θέκλα».

  Όπως και στη «Στάση ζωής», έτσι και στο «Φιλιώ και Θέκλα» ο Μετήλλιας δίνει μεγάλη βαρύτητα στο κοινωνικοϊστορικό φόντο, με τη διαφορά ότι εδώ το ενσωματώνει εντελώς μέσα στην ιστορία του. Είναι χαρακτηριστικό ότι δίνει σύντομα βιογραφικά των ανδρών εκείνων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στης τύχες της Ελλάδας όπως ο Χέυδεν και Δεριγνύ, με πρόφαση τους κεντρικούς δρόμους που έφεραν το όνομά τους και όπου ζούσαν οι ηρωίδες του.

  Η ιστορία τους είναι η τυπική πολλών νεοελλήνων. Εσωτερικοί μετανάστες οι γονείς, βιοπαλαιστές, κατέφυγαν στην Αθήνα για μια καλύτερη ζωή. Εκεί γεννήθηκαν η Κλειώ και η Θέκλα, οι οποίες έγιναν στενές φίλες. Η ζωή τους βέβαια διέφερε παρασάγγας από τη ζωή των γονιών τους. Βιοπαλαιστές αυτοί, υπάλληλοι οι δυο φίλες και οι άνδρες τους. Στον ιδιωτικό τομέα η Θέκλα, στο δημόσιο ο άντρας της. Εντελώς αντίστροφα το φιλικό τους ζευγάρι.

  Ανικανοποίητες οι γυναίκες, ψάχνουν το κάτι άλλο. Και πού θα το βρουν αυτό το κάτι άλλο; Στις εξωσυζυγικές περιπέτειες. Το μυθιστόρημα εστιάζει περισσότερο στην Θέκλα, μια και η ζωή της Φιλιώς δεν είναι παρά μια διπλοτυπία της δικής της.

   Το κυρίως θέμα του βιβλίου είναι η συζυγική, και κυρίως η γυναικεία, απιστία. Οι γονείς της Θέκλας είχαν κι αυτοί τις περιπετειούλες τους.

  Θα ήταν μια ακόμη ερωτική ιστορία αν ο Μετήλλιας, με την τεχνική της φαντασίωσης της Θέκλας, δεν παρουσίαζε έναν «Θαυμαστό καινούριο κόσμο». Σ’ αυτό τον κόσμο ζει η κόρη της η Μυρτώ, που δεν είναι πια μικρό κοριτσάκι αλλά μεγάλη κοπέλα.

  Και πώς είναι αυτός ο κόσμος;

  Δυο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του: η ελευθερία στο σεξ και το μεγάλωμα των παιδιών στην «Παιδούπολη», όπου οι γονείς πηγαίνουν και τα βλέπουν.

  «Το παιδί μένει στην παιδούπολη. Όλα τα παιδάκια εκεί μένουν. Αφού, σου λέω, είναι παιδούπολη!  Αυτό σημαίνει ότι: Εκεί μένουν, εκεί κοιμούνται, εκεί κάνουν τα μαθήματά τους, εκεί παίζουν…Τέλος πάντων, εκεί ζουν! Από το μαιευτήριο, κατευθείαν στην παιδούπολη! Όταν μεγαλώσουν και είναι έτοιμα για την παραγωγή… Τότε, πια, το καθένα θα βρει ένα σπίτι δικό του και θα τραβήξει το δρόμο του (σελ. 62).

  Οπότε θέλουν τα βλέπουν;

  Όχι οπότε θέλουν αλλά οπότε μπορούν, γιατί παρά την περαιτέρω μηχανοποίηση της ζωής (τα οικιακά τα κάνουν ρομπότ) δεν έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή τους, τα ωράρια εργασίας είναι εξοντωτικά, και τον λίγο ελεύθερο χρόνο που έχουν δεν μπορούν να τον διαθέσουν στην ανατροφή παιδιών γιατί τον χρειάζονται για τη δική τους αναψυχή, που θα τους δώσει καινούριες δυνάμεις για την εργασία τους.

  Αφηγηματικά γλαφυρός ο Μεττήλιας αλλά και με μπόλικο διάλογο που δίνει μια θεατρική διάσταση στο μυθιστόρημά του, καταφέρνει να δώσει μέσα από τις ιστορίες των δυο ηρωίδων μια εικόνα της σεξουαλικής ζωής του σήμερα, και μέσω της ονειροπόλησης της Θέκλας μια ανατριχιαστική εικόνα της κοινωνίας αν φτάσει στις ακραίες συνέπειές της, όπως προεικάζει ο Μετήλλιας ότι πιθανόν να γίνει στο μέλλον. Όμως ας δώσουμε το λόγο στον ίδιο.   

  «Η αγάπη έχει μια διάρκεια μέσα στο χρόνο. Ο έρωτας, στην καλύτερη περίπτωσή του, είναι η αλλεπάλληλη επανάληψη κάποιων στιγμών…Και πέρα από τη χρονική διαφορά τους, αν θέλεις ανεξάρτητα από αυτή: Κυρίαρχο στοιχείο στον έρωτα είναι ο εγωισμός. Αντίθετα, η αγάπη προσδιορίζεται από τον αλτρουιστικό της χαρακτήρα. Τον έρωτά σου ζητάς να τον επιβάλεις στον άλλο. Την αγάπη σου σε φτάνει που την έχεις. Δεν ζητάς γι’ αυτήν ούτε ικανοποίηση ούτε ανταπόδοση» (σελ. 84).

  Ο Μετήλλιας έχει και δοκιμιακή στόφα. Πολύ χαρακτηριστική η διάκριση ανάμεσα σε αγάπη και έρωτα.  

  «Όπως και να ’χει, πήρες αρκετές πληροφορίες από το μέλλον. Τώρα, γύρισε στο παρόν σου και βουρλίσου όσο σου γουστάρει (σελ. 142).

  Αυτά τα λέει η Μυρτώ, παντρεμένη γυναίκα πια, στην ονειροφαντασία της μητέρας της.

  «-Σε ταρακουνάω, Θέκλα: Έχουμε τους ανθρώπους, τους πραγματικά δικούς μας ανθρώπους, έχουμε τους χίλιους-μύριους λόγους να χαιρόμαστε τη ζωή μας και εμείς χανόμαστε σε εξερευνήσεις στον καθρέφτη μας» (σελ. 169-170). 

  Αυτά τα λέει η Φιλιώ, δίνοντας και τη «θέση» του συγγραφέα για τις γυναίκες που ψάχνουν να λύσουν τα ψυχολογικά τους αδιέξοδα με εξωσυζυγικές σχέσεις.

  Δεν έχω πια τεντωμένες τις κεραίες μου για ανίχνευση ιαμβικών δεκαπεντασύλλαβων, όμως έπεσε ένας στην αντίληψή μου: «Πουλάδα μας προέκυψες εξ απαλών ονύχων».

  Εξαιρετικό και αυτό το βιβλίο του Γιώργου Μετήλλια, εύχομαι να είναι καλοτάξιδο.

  Μπάμπης Δερμιτζάκης