Ildikó Enyedi, My 20th century (Ο εικοστός μου αιώνας, 1989)

Ildikó Enyedi, My 20^th century (Ο εικοστός μου αιώνας, 1989)

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Είναι τόσες οι καλές ταινίες που κατακλύζουν την παγκόσμια αγορά που είναι φύσει αδύνατον να παιχτούν όλες στις αίθουσες οποιασδήποτε χώρας, όπως είναι επίσης φύσει αδύνατο να μεταφραστούν όλα τα αριστουργήματα στη γλώσσα μιας χώρας. «Ο εικοστός μου αιώνας» της Ίλντικο Ένιαντι γυρίστηκε το 1989, αλλά τώρα προβάλλεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ναι, δεν είναι επανέκδοση, την είδαμε στη δημοσιογραφική προβολή.

  Την Ένιαντι την είδαμε και πριν λίγους μήνες στην εξαιρετική ταινία «Η ψυχή και το σώμα». Μου άρεσε πάρα πολύ, και ήμουν σίγουρος ότι θα μου άρεσε και ο «Εικοστός μου αιώνας». Και όντως μου άρεσε.

  Η ταινία ανήκει στην κατηγορία του ποιητικού κινηματογράφου, χωρίς όμως να έχει την ασυναρτησία που συχνά τον χαρακτηρίζει. Έχει τη μαγεία ενός παραμυθιού, και ξεκινάει πράγματι σαν παραμύθι, με δυο αστέρια να συνομιλούν.

  Υπάρχουν μεγάλα αφηγηματικά κενά, που όμως δεν ενοχλούν, καθώς η ποιητικότητα του πλάνου μας κατακτά. Εξάλλου πολλά επεισόδια είναι αυτοτελή και χαρακτηρίζουν τον 20^ο αιώνα, όμως μόνο τις αρχές του, και η όποια σύνδεσή τους είναι μηχανική. Παράδειγμα το επεισόδιο με το φαλλοκράτη καθηγητή που μιλάει σε ένα γυναικείο ακροατήριο. Τον χειροκροτούν όταν υποστηρίζει το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, αλλά μετά τις ξενερώνει, επιχειρηματολογώντας χοντρικά για την κατωτερότητα της γυναίκας και επιμένοντας ιδιαίτερα στην σεξουαλικότητά της. Ανάμεσα στο ακροατήριο είναι και η Λίλη.

  Ποια είναι η Λίλη;

  Η αδελφή της Ντόρα.

  Δίδυμες. Τις βλέπουμε μωρά, να τις κρατάει η μητέρα τους. Με ένα αφηγηματικό άλμα τις βλέπουμε να πουλάνε σπίρτα στο δρόμο. Προφανώς είναι ορφανές. Καθισμένες σε ένα πεζούλι τις παίρνει ο ύπνος. Δυο κύριοι τις βλέπουν. Παίζουν κορώνα γράμματα ποια θα πάρει ο καθένας. Έτσι οι αδελφές χωρίζουν. Με ένα αφηγηματικό άλμα τις βλέπουμε στη συνέχεια μεγάλες, στις ξεχωριστές τους ζωές. Η Ντόρα είναι μεγαλοαπατεώνισσα (το κόλπο με το οποίο κλέβει έναν κοσμηματοπώλη είναι εκπληκτικό), ενώ χρησιμοποιεί παράλληλα και την ομορφιά της για να ξαφρίζει τους άνδρες. Η Λίλη είναι αναρχική. Έχει σαν αποστολή να σκοτώσει τον υπουργό των εσωτερικών. Κρατάει μια βόμβα. Βλέποντάς τον όμως μετανιώνει και απομακρύνεται τρέχοντας. Προλαβαίνει να σβήσει το φυτίλι. Αργότερα, από την καμινάδα ενός εργοστασίου ρίχνει ένα σωρό προκηρύξεις. Την κυνηγούν.

  Ένας άντρας μπλέκεται στη ζωή τους. Τις μπερδεύει. Το τελευταίο επεισόδιο με τους καθρέφτες, όπου οι δυο αδελφές βρίσκονται μαζί αλλά στους καθρέφτες πολλαπλασιάζονται, και εκείνος να μην ξέρει ποια να πάρει από πίσω (το ρόλο τους υποδύεται η ίδια ηθοποιός, αφού σαν δίδυμες είναι φυσικό να μοιάζουν), είναι από τα πιο εντυπωσιακά της ταινίας.

  Υπάρχουν και άλλα επεισόδια, όπως π.χ. με τον Έντισον και τον Τέσλα.

  Τι σου είναι όμως η publicity!!!

  Τον Θωμά Έντισον τον ξέρω από το δημοτικό. Τον Νίκολα Τέσλα τον έμαθα μόλις πριν λίγα χρόνια. Εμφανίζεται όμως και ο Τέσλα στην ταινία. Και, ψάχνοντας στη βικιπαίδεια για να βάλω τους συνδέσμους βλέπω ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη. Το λήμμα για τον Τέσλα είναι πολύ μεγαλύτερο από το λήμμα για τον Έντισον.

  Ο λόγος όμως για την Ένιαντι. Μη χάσετε την ταινία της.