Αστραπές στη καταιγίδα
Ο πόλεμος του Βιετνάμ με τα
μάτια ενός παιδιού
Διαβάζοντας το βιβλίο της ΚΙΜ
ΤΗUY με τίτλο «’εμ»
γράφει ο Γιώργος Βοϊκλής
Αν και η μονοσύλλαβη λέξη «έμ», που διάλεξε για τίτλο του βιβλίου
της η συγγραφέας, στα Βιετναμέζικα σημαίνει μικρός αδερφός ή αδερφή, είναι
προφανές ότι σ’ αυτό καταγράφει και δικά της προσωπικά βιώματα από τη βρεφική
και την παιδική της ηλικία, καθώς
γεννήθηκε το 1968 στην Σαϊγκόν και η οικογένειά της μετανάστευσε στον Καναδά το
1975, με την «μεγάλη έξοδο» από το Νότιο Βιετνάμ εν όψει της κατάληψής του από
τους Βιετκόγκ.
«Θα σας διηγηθώ την αλήθεια, ή τουλάχιστον ιστορίες
αληθινές, αλλά μονάχα εν μέρει, ατελείς, κατά προσέγγιση», γράφει στην εισαγωγή της. Και λίγο πριν το τέλος
συμπληρώνει: «Σε τούτο το βιβλίο η
αλήθεια είναι κατακερματισμένη, ημιτελής, ανολοκλήρωτη, τόσο στον χρόνο όσο και
στον χώρο».
Απ’ τις πρώτες σελίδες του
βιβλίου, ωστόσο, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι καθένα από τα οληγόλογα
κεφάλαιά του, πραγματικές λογοτεχνικές μινιατούρες, αποτελεί κρίκο μιας
αλυσίδας, που προχωράει από πρόσωπο σε πρόσωπο, από μέρα σε μέρα κι από τόπο σε
τόπο, σχηματίζοντας με αυτές τις «αστραπές μνήμης» την εφιαλτική εικόνα ενός
παράλογου και τρομακτικού πολέμου.
Θα παρακάμψω τα πρώτα
κεφάλαια, που αναφέρονται στα χρόνια της αποικιοκρατίας και θα πάω κατευθείαν
στην πρώτη εικόνα του πολέμου της σελίδας 44: «Η ίδια έβλεπε επί τέσσερις ώρες τους
χωρικούς να καίγονται ζωντανοί μες στις υπόγειες κρυψώνες τους, να τους
ακρωτηριάζουν τα αυτιά, να τους τρυπούν το στήθος. Επίσης, έβλεπε ανθρώπους
τρομοκρατημένους, ανεξέλεγκτους, δύσπιστους και προκλητικούς».
Και λίγο πιο κάτω στο ίδιο
κεφάλαιο:
«Στα τριάντα δευτερόλεπτα ενός μη αναγγελθέντος
θανάτου, ο καθένας αντιδρά διαφορετικά. Εκείνη την ημέρα, υπήρχαν πολλές
εναλλακτικές λύσεις: να καείς ζωντανός, να ταφείς ζωντανός ή να σωριαστείς από
σφαίρα».
Για μία ακόμη πιο
καταστροφική μορφή του πολέμου διαβάζουμε στο κεφάλαιο με τίτλο «Ουράνιο τόξο» της σελίδας 150:
«Η Επιχείρηση Ranch Hand, που απλώθηκε από το 1961 έως το 1971, είχε στόχο να
εξαλείψει τα φυλλώματα και να εκθέσει στα ξέφωτα τον εχθρό. Εν συνεχεία, ακόμη
ισχυρότερα προϊόντα εισχώρησαν στο έδαφος και έκαψαν τις ρίζες. Τα πιο
αποτελεσματικά αποξήραναν το έδαφος, εμποδίζοντας τους σπόρους να φυτρώσουν. Θα
έλεγες ότι έχει ξεριζωθεί η ζωή».
Δεν είναι, όμως, μόνο οι
άμεσες συνέπειες του επί μια δεκαετία ψεκασμού του Βιετνάμ με δολοφονικά
δηλητήρια. Είναι και οι μακροπρόθεσμες. Στο ίδιο κεφάλαιο διαβάζουμε:
«Σήμερα, σαράντα πέντε χρόνια αργότερα, οι αναρίθμητες
συγγενείς δυσπλασίες των παιδιών εκείνων των παιδιών επιβεβαιώνουν την ισχύ των
ανθρώπων να αλλοιώνουν τα γονίδια, να μεταμορφώνουν τη φύση, να υψώνονται ως τη
θέση των θεών. Κατέχουμε τη δύναμη να δημιουργήσουμε ένα μισοφαγωμένο πρόσωπο,
να φυτρώσουμε ένα δεύτερο κεφάλι μεγαλύτερο απ’ το πρώτο, να βγάλουμε τους
οφθαλμούς απ’ τις κόχες τους, να κενώσουμε την ψυχή από την ανάσα της…» Αρκετά
κεφάλαια του βιβλίου αφιερώνει η συγγραφέας στην επιχείρηση με την ονομασία Babylift[U1] . Στη σελίδα 87 διαβάζουμε:
«Ένα μήνα προτού τα τεθωρακισμένα του κομμουνιστικού
στρατού του Βορείου Βιετνάμ κυλίσουν
στους δρόμους της Σαϊγκόν […] ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ ξεμπλοκάρει δυο
δισεκατομμύρια δολάρια για να βγάλει από το Βιετνάμ τα ορφανά που έχουν
γεννηθεί από Αμερικανούς στρατιώτες. Πρόκειται για την Επιχείρηση Babylift[U2] ».
Και δεν είναι λίγα. Η ίδια σχολιάζει το γεγονός ως εξής:
«Να γιατί οι ασιατικοί πληθυσμοί, κατά τα άλλα
ομοιογενείς, όπως ο πληθυσμός του Νοτίου Βιετνάμ, έχουν διαφοροποιηθεί
εμφανίζοντας παιδιά με φουντωτά ή ανοιχτόχρωμα μαλλιά, με στρογγυλά μάτια και
μακριές βλεφαρίδες, με σκούρο δέρμα ή με κοκκινωπές φακίδες, σχεδόν πάντα δίχως
πατέρα και συχνά δίχως μητέρα». Την τραγική
μοίρα των επιβατών της πρώτης αποστολής καταγράφει η συγγραφέας; «(Το
αεροπλάνο) βρίσκεται ακόμη στον διάδρομο
του αεροδρομίου όταν ανατινάζεται εν πτήσει. […] Τα όνειρα 78 παιδιών και 46
στρατιωτών έγιναν καπνός».
Τελειώνοντας τη συγκλονιστική
μαρτυρία της η συγγραφέας γράφει στη σελ. 156: «Το 2025, στις 30 Απριλίου θα είναι Τετάρτη, όπως το 1975 […] Αυτή η
πεντηκοστή επέτειος θα επιβεβαιώσει, προφανώς, ότι η μνήμη είναι μια ιδιότητα
της λήθης […] Η μνήμη λησμονεί τα χέρια που κινούσαν από μακριά τα νήματα και
πίεζαν τη σκανδάλη».
Η μετάφραση από την Λίζυ
Τσιριμώκου και η κυκλοφορία από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ του βιβλίου της KIM THUY για
τη γενοκτονία στο Βιετνάμ από του; Αμερικάνους, αποκτάει, δυστυχώς, τραγική
επικαιρότητα στις μέρες μας, λόγω της αντίστοιχης γενοκτονίας των Παλαιστινίων
στη Γάζα, με τα ίδια χέρια «να κινούν από
μακριά τα νήματα και να πιέζουν τη σκανδάλη».
Posts
No comments:
Post a Comment