Victor Fleming, Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone with the wind, 1939)

 Victor Fleming, Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone with the wind, 1939)

 

  Την ταινία, θυμάμαι, την είχα δει σε ένα θερινό κινηματογράφο στην Καλλιθέα, τότε που έμενα εκεί. Βλέποντας τους πρωταγωνιστές συνειδητοποίησα για μια ακόμη φορά τη δυσλεξία μου: Την Ολίβια ντε Χάβιλαντ την ήξερα σαν Ολίβια ντε Χάλιβαντ, κάνοντας κάτι σαν αντιστροφή των συλλαβών.

  Είδα να γίνεται μια αναφορά σ’ αυτήν στην «Έξοδο κινδύνου», ηλεκτρονικό περιοδικό του Νίκου Λαγκαδινού και είπα να την ξαναδώ. Αλλά πιο πρώτα την έψαξα στη βικιπαίδεια (πάντα στον τίτλο παραθέτω τον σχετικό σύνδεσμο). Τη διάβασα διαγώνια και έπεσα πάνω στις αντιδράσεις αφροαμερικάνων. Παραθέτω τις αντιδράσεις ενός θεατρικού συγγραφέα και ενός ποιητή και παιδαγωγού.

  Carlton Moss, a black dramatist, observed in an open letter that whereas The Birth of a Nation was a "frontal attack on American history and the Negro people", Gone with the Wind was a "rear attack on the same"...

  Melvin B. Tolson, a poet and educator, wrote, "Birth of a Nation was such a barefaced lie that a moron could see through it. Gone with the Wind is such a subtle lie that it will be swallowed as truth by millions of whites and blacks alike.

  Καλυμμένα ρατσιστικό λοιπόν, ενώ η «Γέννηση ενός έθνους» ήταν απροκάλυπτα ρατσιστικό.

  To είδα παλιά το έργο του Griffith και δεν είχα καμιά διάθεση να το ξαναδώ για να γράψω γι’ αυτό. Είδα όμως την επόμενη ταινία του, «Intolerance», και από την ανάρτηση που έκανα παραθέτω την αρχή.

  «Άκουσε τα σκολιανά του ο Γκρίφιθ για το «μισαλλόδοξο» και ρατσιστικότατο έργο του «Η γέννηση ενός έθνους», έτσι αποφάσισε να γυρίσει την επόμενη χρονιά τη «Μισαλλοδοξία», προσπαθώντας να κατευνάσει τις αρνητικές κριτικές που είχε δεχθεί. Όμως η «Γέννηση ενός έθνους» θα τον ακολουθεί για πάντα, όπως τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο η δήλωση που έκανε στον εμφύλιο ότι η Μακρόνησος είναι ο νέος Παρθενώνας».

  Αλλά θα παραθέσω και ένα ακόμη απόσπασμα.

  «Μεγάλος σκηνοθέτης ο Γκρίφιθ, όμως η σκηνοθετική του ικανότητα δεν τον έσωσε από την κατακραυγή για το ρατσισμό του. Έτσι μου δίνεται για άλλη μια φορά η ευκαιρία να τονίσω ότι το στόρι είναι εξίσου σημαντικό με τα άλλα στοιχεία που απαρτίζουν μια ταινία (σκηνοθεσία, υποκριτική, κ.λπ.). Και, τώρα μου ήλθε η ιδέα, θα κάνω μια ακόμη παράφραση. Θα παραφράσω τη ρήση του Καμύ: «Αυτοί που γράφουν ξεκάθαρα έχουν αναγνώστες, αυτοί που γράφουν δυσνόητα έχουν σχολιαστές». «Οι θεωρητικοί του κινηματογράφου μαγεύονται από την εξαιρετική σκηνοθεσία, οι θεατές μαγεύονται από το συναρπαστικό στόρι». Και εμένα, όσο καλή και αν είναι σκηνοθετικά μια ταινία όπως «Η γέννηση ενός έθνους» του Griffith, δεν μου αρέσει αν με ξενερώνει το στόρι της». 

  Είπαμε, δεν θα τη δω την ταινία, παρόλο που μου αρέσουν τα romance. Μάλλον τo ρομάντζο είναι που ρίχνει στάχτη στα μάτια ώστε ο ρατσισμός της ταινίας να περνάει απαρατήρητος.