Akira Kurosawa, Madadayo (1993)

 

Akira Kurosawa, Madadayo (1993)

 

  Και με το «Όχι ακόμα» τελειώσαμε με τον Κουροσάβα.

  Σαν σκηνοθέτη.

  Γιατί θα τον δούμε πακέτο και σαν σεναριογράφο.

  Κεντρικό πρόσωπο είναι ο καθηγητής γερμανικών σε μια στρατιωτική σχολή.

  Βρισκόμαστε στο 1943, μεσούντος του πολέμου.

  Είναι και συγγραφέας.

  Δηλώνει με δάκρυα στα μάτια ότι αποφάσισε να παραιτηθεί. Τα βιβλία του πουλάνε αρκετά, πράγμα που του επιτρέπει να ζήσει από τα συγγραφικά δικαιώματα.

  Οι μαθητές του τον λατρεύουν.

  Θα διατηρήσει μαζί τους σχέση για όλη του τη ζωή, σίγουρα μέχρι τα εβδομηκοστά έβδομα γενέθλιά του με τα οποία τελειώνει η ταινία.

  Η αγάπη τους φαίνεται σε διάφορες εκδηλώσεις, κάποιες ιδιαίτερα κωμικές.

  Όταν καταστράφηκε το σπίτι του από βομβαρδισμό και νοίκιασε το περίπτερο του κηπουρού σε ένα σπίτι το οποίο είχε καταστραφεί, οι μαθητές του θα του κτίσουν ένα καινούριο σπίτι.

  Μα να έχει και μια λιμνούλα με ψάρια.

  Παράκλησή του.

  Αυτό που τον διακρίνει κυρίως είναι το χιούμορ του, που κάνει τους μαθητές του να ξεκαρδίζονται κάθε φορά.

  Επίσης η φιλοζωία του, και πιο συγκεκριμένα η φιλογατία του.

  Λατρεύει τον Νόρα, που τρύπωσε κάποιο βράδυ από μια τρύπα του φράχτη του κήπου, και από τότε από κεραμιδόγατος (το όνομα που του έδωσε) έγινε σπιτόγατος.

  Όπως κι εγώ, αλλά στην περίπτωσή μου μεταφορικά.

  Όταν κάποτε χάνεται, κλαίει απαρηγόρητα.

  Οι μαθητές του τον καθησυχάζουν, θα τον βρουν.

  Εύκολο είναι;

  Κι εγώ είμαι φιλόγατος, στα νιάτα μου πολύ περισσότερο. Όταν πέθανε ο «γιγαντάκος» μας, που πρωταγωνιστούσε στα χριστουγεννιάτικα διηγήματα που έγραψα μαθητής τρίτης γυμνασίου με αποτέλεσμα ο φιλόλογός μου, ο Νίκος Δερμιτζάκης, να διαβλέψει λογοτεχνικό ταλέντο και να με ενθαρρύνει στο γράψιμο, ήμουν απαρηγόρητος.

  Πέρασαν από τότε πολλές γάτες στη ζωή μας στο χωριό.

  Κάπου δώδεκα χρόνια αργότερα έγραψα μια ηθολογική μελέτη για τις γάτες.

  Μου θύμισε την ταινία «Le placard» (Κρυφό ταλέντο» ο ελληνικός τίτλος) στην οποία ένα από τα πρόσωπα είχε το ίδιο κόλλημα με τη γάτα του, και όταν την έχασε ήταν απαρηγόρητος. Ο φίλος του ο Ντανιέλ Οτέιγ θα κάνει τα αδύνατα δυνατά να του τη βρει.

  Δεν τη βρήκε, του έφερε μια άλλη.

  Όμως αυτός δεν ξεγελάστηκε.

  Αλλά η γάτα του ξαναγύρισε σπίτι.

  Όχι όμως και του δασκάλου.

  Παρηγορήθηκε όμως με μια άλλη γάτα, που μπούκαρε και αυτή απροσδόκητα, ένα βράδυ, σπίτι του.

  Το «Όχι ακόμη» πού κολλάει;

  Από τότε που πήρε σύνταξη κάθε χρόνο η μαθητές του γιορτάζουν τα γενέθλιά του.

  «Είσαι έτοιμος;». «Όχι ακόμη».

  Το γρουσούζεψε ο Κουροσάβα.

  Ήταν φαίνεται έτοιμος.

  Δηλαδή όχι εντελώς, πέθανε μετά από πέντε χρόνια, το 1998, χωρίς να γυρίσει όμως άλλη ταινία.

  Θα το έγραφα και για μένα, αλλά δεν θέλω να το γρουσουζέψω.

  Στο τελευταίο επεισόδιο, μια ανάμνηση, μαθαίνουμε επί τέλους από πού προέρχεται το «μαντάντα γιο».

  Από το παιδικό παιχνίδι, το κρυφτούλι.

  Αυτός που τα φύλαγε ρωτούσε: είσαι έτοιμος; (Μούι κάι).

  Ο άλλος απαντούσε: όχι ακόμη. (Μαντανταγιό).

  Όταν δεν έπαιρνε απάντηση καταλάβαινε ότι ήταν έτοιμος, έβγαζε το μαντήλι που του έκρυβε τα μάτια και άρχιζε το ψάξιμο.

  Εμείς δεν είχαμε το «Είσαι έτοιμος», αλλά μόνο το «Όχι ακόμη», που το λέγαμε «Ακουμία».

  Και η σύμπτωση:

  Στο «Άλογο» (1941), την πρώτη ταινία στην οποία συνυπογράφει το σενάριο, βλέπουμε ακριβώς την ίδια σκηνή, το κρυφτούλι. Σίγουρα ήταν μια από τις δικές του συμβολές στη συγγραφή του σεναρίου.

  Και η αποδόμηση:

  Τραγουδάνε ένα τραγούδι που ανάμεσα στα λόγια του είναι και αυτά: «Λάδωμα και διαφθορά μένουν ατιμώρητα».

  Ήταν ένα τραγούδι ενάντια στη δημοκρατία που έφεραν οι κατακτητές αμερικάνοι.

  Θα παραθέσω μια παράφρασή μου σε μια άλλη παράφραση.

  Το αρχικό ήταν του του Λάιμπνιτζ: Αυτός είναι ο καλύτερος των δυνατών κόσμων.

  Ο F.H.Bradley πρόσθεσε το σαρδόνιο σχόλιο: Και κάθε κακό σ’ αυτόν αναπόφευκτο κακό.

  Εγώ έκανα την παράφραση: Η δημοκρατία είναι το καλύτερο των δυνατών πολιτευμάτων, και κάθε κακό σ’ αυτήν αναπόφευκτο κακό.

  Στην πραγματικότητα όχι κάθε, και όχι πάντα, αναπόφευκτο. Όμως μένουν πολλά κακά.

  Ο συγγραφέας Κάμονο Τσομέι (1155-1216) λέει: Το ποτάμι κυλάει αδιάκοπα και τα νερά δεν είναι ποτέ ίδια. Οι φυσαλίδες στα στάσιμα νερά χάνονται και σχηματίζονται πάλι.

  Όχι, δεν νομίζω να είχε υπόψη του τον Ηράκλειτο. Απλά είναι μια ακόμη περίπτωση που «Τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται».

  H προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για την ταινία «Ραψωδία τον Αύγουστο».