Ebrahim Hatamikia, The tower of Minoo (1995)

 Ebrahim Hatamikia, The tower of Minoo (1995)

 

  Ο «Πύργος της Μινού» είναι μια πολεμική ταινία, είδος που ήκμασε μετά την επανάσταση του 79 στο Ιράν. Διαφέρει από την προηγούμενη ιρανική ταινία που παρουσιάσαμε, τους «Αετούς» του Samouel Khachikian σε δύο πράγματα, τα οποία χαρακτηρίζουν και ξεχωριστά υποείδη. Το πρώτο, γυρίστηκε μετά το τέλος του πολέμου. Το δεύτερο, δεν παρουσιάζει τον ίδιο τον πόλεμο, ο χρόνος της ιστορίας είναι μεταγενέστερος, αλλά δείχνει τις επιπτώσεις του στους βετεράνους.

  Και συγκεκριμένα στον άντρα της Νίκης Καρίμι.

  Ήταν ο μόνος επιζήσας από τους άντρες ενός πύργου-παρατηρητηρίου στο νησί που φέρει το όνομα της γυναίκας του, στα σύνορα με το Ιράκ. Έχει σχεδόν απωθήσει τις τραυματικές μνήμες του, όμως του τις επαναφέρει στην επιφάνεια η γυναίκα του.

  Πιο πριν είχε λάβει ένα μήνυμα από τη γυναίκα ενός συντρόφου του. Το μήνυμα έλεγε να καταστραφεί αυτός ο πύργος. Την καταστροφή του θα αναλάβουν οι επιζώντες. Και αν δεν υπάρχει κανείς επιζών, οι γυναίκες τους, τα παιδιά τους, οι απόγονοί τους.

  Όχι, δεν σκοπεύει να πάει στον πύργο. Είναι η μέρα του γάμου του, θα πάνε στο Ισφαχάν για το γαμήλιο ταξίδι τους, όπως είχαν προγραμματίσει.

  Στη διαδρομή κουράζεται, το τιμόνι το παίρνει η Νίκη Καρίμι. Αποκοιμιέται στο κάθισμα του συνοδηγού. Η Καρίμι, που είχε δει τη σκηνή με τη γυναίκα που του παρέδιδε το γράμμα, το κλέβει από τον κόρφο του. Το διαβάζει.

  Ναι, θέλει να δει τον πύργο όπου σκοτώθηκε ο αδελφός της, φίλος του άντρα της.

  Μετά από αρκετούς διαπληκτισμούς αυτός θα δεχθεί να πάνε στο νησί.

  Και εκεί θα ζωντανέψουν οι μνήμες.

  Σύντροφοί του να σκοτώνονται κατά το κτίσιμο του πύργου, που έπρεπε να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Άλλοι στη συνέχεια. Τον αδελφό της δεν μπόρεσε να τον συγκρατήσει, που έπεφτε από το παρατηρητήριο μετά από μια εχθρική βολή που κατέστρεψε μέρος του πατώματος.

  Το σουρεαλιστικό, να παρευρίσκεται η γυναίκα του στην δραματοποιημένη ανάμνησή του με τις συζητήσεις με τον αδελφό της, οι μόνοι επιζήσαντες, είναι μια εξαιρετική σκηνοθετική πρωτοτυπία. Αλλά και η απόκλιση από τον ρεαλισμό, αν και ξενίζει, είναι και αυτή αποδεκτή: δεν μπορεί η Καρίμι, που έχει γκρεμιστεί προσπαθώντας να κατέβει από τον πύργο και νοσηλεύεται τέσσερις μέρες με χαμένες τις αισθήσεις της, να τρέχει να ανέβη πάνω στον πύργο αμέσως μόλις συνέρχεται.

  Ο άντρας της της είχε αφήσει ένα φωνητικό μήνυμα σε μια κασέτα στο αμάξι: την αποδεσμεύει από τα δεσμά του γάμου, να προχωρήσει στη ζωή της.

  Αυτή καταλαβαίνει.

  Τρέχει στον πύργο, ανεβαίνει, και βλέπει πράγματι τον άντρα της στο παρατηρητήριο.

  Έχει παραιτηθεί από τη ζωή.

  Μια γυναίκα τους φέρνει φαγητό.

  Στο τελευταίο πλάνο βλέπουμε και τους δυο να αρχίζουν να ξηλώνουν το παρατηρητήριο. Η Καρίμι, που αρχικά ήθελε να αγοράσει ο άντρας της αυτό το κτήμα όπου βρίσκεται ο πύργος στον οποίο σκοτώθηκε ο αδελφός της, έχει αλλάξει γνώμη.

  Πολύ καλή ταινία, παρά το 5,6 που έχει στο IMDb. Πολλές καλές ιρανικές ταινίες έχουν χαμηλή βαθμολογία.

  Το αντιπολεμικό μήνυμα είναι εμφανές. Εδώ δεν υμνούνται οι ήρωες όπως στους «Αετούς», απλά είναι θύματα του πολέμου. Όταν άρχισαν να χάνονται ο ένας μετά τον άλλο οι σύντροφοί τους, έγραψαν αυτό το γράμμα, όποιος ή όποιοι επιβιώσουν να καταστρέψουν μετά το τέλος του πολέμου τον πύργο που στοίχισε μέχρι τότε τόσες ζωές. Ο   Ebrahim Hatamikia, όπως και ο Mohsen Makhmalbaf, ισλαμιστές πριν και μετά την επανάσταση, άρχισαν να απομακρύνονται σιγά σιγά από το καθεστώς και να στέκονται κριτικά απέναντί του. Ο Mohsen Makhmalbaf, πιο οξύς στην κριτική του, βρίσκεται σε αυτοεξορία με την οικογένειά του στη Γαλλία.   

  Μάθαμε ότι Μινού σημαίνει ουρανός.

  Και ότι το μπαρούτι το λένε και οι ιρανοί μπαρούτι. Δεν είχα καμιά αμφιβολία, το έψαξα στο ChatGTP: «Η λέξη "μπαρούτι" προέρχεται από την τουρκική λέξη "barut", η οποία με τη σειρά της έχει πιθανή περσική ή αραβική προέλευση».

  Και θυμήθηκα.

  Το παρατσούκλι μιας συμμαθήτριάς μου στο δημοτικό ήταν μπαρούταινα.

  Πού να το ξέρει ο δάσκαλος.  

  Της έδωσε ένα ρόλο σε κάποιο σκετς, πιθανότατα για τον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου, όπου έπρεπε κάποια στιγμή να πει «Κι εγώ μπαρούτι γίνομαι».

  Ξεσπάσαμε στα γέλια όταν το ακούσαμε.

  Δεν θυμάμαι αν διαμαρτυρήθηκε και πήρε άλλη το ρόλο της.