Τσαρλς Μπουκόφσκι, Σημειώσεις ενός πορνόγερου Β΄

Τσαρλς Μπουκόφσκι, Σημειώσεις ενός πορνόγερου Β΄ (μετ. Ντίνα Σώτηρα), Απόπειρα 1984, σελ. 127

  Μετά τις «Σημειώσεις ενός πορνόγερου Α» διαβάσαμε τις «Σημειώσεις ενός πορνόγερου Β΄».

  Εδώ ο Μπουκόφσκι, με το ίδιο στιλ γραφής πάντα, μικρά κείμενα, τολμηρό λεξιλόγιο, λιτός, είναι περισσότερο δοκιμιακός. Μιλάει για την επαναστατημένη νεολαία, την οποία βλέπει αρκετά υποτιμητικά με την πείρα της ωριμότητας, μιλάει για τα ναρκωτικά, μιλάει και για τις θρησκείες. Και είναι βέβαια πάντα αφηγηματικός.

  Σε κάποια κείμενα αυτοβιογραφείται άμεσα, σε κάποια άλλα πρωταγωνιστούν άλλα πρόσωπα, που ίσως είναι περσόνες του. Σε ένα απ’ αυτά είδαμε να εισβάλλει και το φανταστικό. Ακόμη είδαμε και θεατρικούς διαλόγους. Ένας απ’ αυτούς είναι μια φανταστική συνέντευξη.

  Και συνεχίζω με την παράθεση αποσπασμάτων.

  «Διαβάζει ένα βιβλίο. Γεμάτο κυρίως με φωτογραφίες ποιητών. Εμένα δεν μ’ έχει. Άρχισα αργά και έζησα πολύ καιρό μονάχος σε μικρά δωμάτια πίνοντας κρασί. Πάντοτε πιστεύουν πως ένας ερημίτης είναι παράφρονας και ίσως να ’χουν δίκιο» (σελ. 28).

  Φτηνό ποτό το κρασί, για τη φτωχολογιά. Η μπύρα και το ουίσκι ήλθαν φαίνεται μετά.  

  «Νομίζω πως ήταν κάποιος απ’ τους αγαπημένους μαθητές του Φρόιντ, που τώρα έχει γίνει φιλόσοφος με μια κάποια φήμη-τον διάβαζε συχνά η πρώην γυναίκα μου – αυτός που είπε ότι ο τζόγος είναι μια μορφή αυνανισμού. Πολύ ωραίο να είσαι έξυπνο παιδί και να λες αυτά τα πράγματα. Και σχεδόν σε όσα λέγονται υπάρχει πάντοτε μια στάλα αλήθεια. Αν ήμουν κι εγώ άνετο και έξυπνο παιδί, νομίζω πως θα μπορούσα να πω κάτι σαν «το να καθαρίζεις τα νύχια σου με μια βρώμικη λίμα είναι μια μορφή αυνανισμού». Και πιθανόν να κέρδιζα και καμιά υποτροφία, κανά χιλιάρικο, καμιά σαρδέλα στον ώμο και 14 καυλωμένα κωλαράκια» (σελ. 43).

  Καταρχάς το «κωλαράκια» δεν είναι μεταφορά, είναι συνεκδοχή, εννοεί ωραίες κοπέλες. Έπειτα, δεν αντιστάθηκε στον πειρασμό, έγραψε κι αυτός αφορισμούς. Έχω γράψει γι’ αυτούς ότι συχνά παρασύρουν με τα υφολογικά τους σχήματα, και αρκετοί απ’ αυτούς μου φαίνονται σκέτη μπούρδα.

  Ναι, δεν με ενθουσίασαν ούτε οι δικοί του αφορισμοί, όμως θα παραθέσω ένα για δείγμα: «Αν θες να μάθεις ποιοι είναι φίλοι σου, φρόντισε να μπεις φυλακή» (σελ. 114).

  Μιλάει εξ ιδίας πείρας. Βέβαια, θα προτιμούσα χίλιες φορές να μη μάθω ποιοι είναι οι φίλοι μου παρά να πάω φυλακή. Δεν ξέρω αν οι αμερικάνοι έχουν αντίστοιχη παροιμία με τη δική μας: «Φίλε μου στην ανάγκη μου και όχι στη χαρά μου», πολύ καλύτερη.  

  Και ένα για τους «ηγέτες» της επαναστατημένης νεολαίας.

  «Τα παλικάρια αυτά που ουρλιάζουν για την θυσία σας στα δημόσια πάρκα βρίσκονται συνήθως όσο μακρύτερα γίνεται όταν αρχίσει το νταβαντούρι. Θέλουν να ζήσουν για να γράψουν τα απομνημονεύματά τους» (σελ. 73).

  Το παρακάτω είναι τυπικά μπουκοφσκικό:

  «Οι απατεώνες της θρησκείας πάνε μαζί με τους απατεώνες της επανάστασης και δεν μπορείς να ξεχωρίσεις την κωλοτρυπίδα απ’ το μουνί, αδέρφια» (σελ. 74).

  Και λίγο πιο κάτω:

  «…προσέξτε τους ηγέτες σας γιατί υπάρχουν πολλοί στις γραμμές σας που θα προτιμούσαν να γίνουν πρόεδροι της Τζένεραλ Μότορς παρά να κάψουν το βενζινάδικο της Σελ στη γωνία. Αλλ’ απ’ τη στιγμή που δεν μπορούν να έχουν το ένα, διαλέγουν το άλλο» (σελ. 75).

  Κάποιοι, αργότερα, θα καταφέρουν και το άλλο.

  «Πρώτα απ’ όλα, διαβάστε Σελίν. Τον μεγαλύτερο συγγραφέα εδώ και 2000 χρόνια… Μακριά από τον Φώκνερ, τον Σαίξπηρ και τον Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω» (σελ.77).

  Ναι, πιο πριν ήταν οι μεγάλοι μας κλασσικοί, και φυσικά ο Όμηρος. Όμως, Τσαρλς, τελικά είσαι και εσύ σαν τους άλλους, ανάγεις το προσωπικό σου γούστο σε κανόνα για το καλό και το κακό έργο. Ε, δεν θα σε χειροκροτήσουμε κιόλας που θάβεις τον Σαίξπηρ. Όσο για τον Φώκνερ, εγώ δεν θα πω σαν και σένα «Μακριά από τον Φώκνερ» αλλά, όπως έγραψε ο Κουμανταρέας για τον Φιτζέραλντ, «Ξέρετε, αυτός ο συγγραφέας δεν μου πάει» (Δεν του πήγαινε παλιά, γιατί αργότερα του πήγαινε, γι’ αυτό και μετάφρασε το «Πλουσιόπαιδο»).  

  Πάντως έχω από παλιά μια περιέργεια να διαβάσω Σελίν. Αν πέσει κανένα βιβλίο του στα χέρια μου θα το διαβάσω.

  Τελικά μόνο έναν ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο εντόπισα:

Θαύματα να μου δείξουνε κι όχι μονάχα σπέρμα (σελ. 31).

  Όμως εντόπισα έναν δεκαεξασύλλαβο τροχαϊκό:

  Ό,τι δήποτε στο δρόμο και κανείς να μην ακούσει (σελ. 99)